Novakova Luminokinetika
Koloman Novak, jedini kinetički i luminokinetički umetnik u Srbiji, predstavlja se do 10. avgusta u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda izložbom “Luminokinetika” koja obuhvata izbor radova nastalih tokom poslednjih pedesetak godina (Vetrenjača, Svetlosni ambijent mreža, Lumino-disk, Ambijent vertikale...).
Koloman Novak, jedini kinetički i luminokinetički umetnik u Srbiji, predstavlja se do 10. avgusta u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda izložbom “Luminokinetika” koja obuhvata izbor radova nastalih tokom poslednjih pedesetak godina (Vetrenjača, Svetlosni ambijent mreža, Lumino-disk, Ambijent vertikale...).
Novak je akter srpske i jugoslovenske konstruktivističke neoavangarde koja je nastajala 60-ih godina prošlog veka, a njegova istraživanja vodila su od apstrakcije, preko relјefnog enformela i neokonstruktivističkih istraživanja svetlosnih, optičkih i kinetičkih pojava, do luminokinetike.
Početak njegovog opredelјenja za neokonstruktivizam vidlјiv je u enformelističkoj slici “Relјefni trag” (1961) u koju ugrađuje ogledala.
Nakon toga se okreće modulatorima - skulpturi s ugrađenim ogledalima koja refleksijama stvaraju efekat kaleiodoskopa.
Prvi mobili nastali su pokretanjem različitih površina elektromotorom (Kinematički varijabile, 1964).
Eksperimentisao je i višedimenzionalnim slikama, mozaicima od minijaturnih piramida i aditivnim slikama koje su nastajale nanošenjem bele boje nazublјenom četkicom, te prskanjem različitih boja pod određenim uglovima.
“Velike svetlosne orgulјe”, kojima je sintetizovao zvuk i svetlost, realizovao je 1968. godine, a ostvario je i nekoliko luminokinetičkih objekata u enterijerima i eksterijerima.
Dve godine ranije preselio se u Beč gde se uklјučio u krug saradnika avangardne galerije Im Griećenbeisel, čime je započelo njegovo plodno stvaralaštvo. U Beču se približio svom cilјu - sintezi boja, pokreta, svetlosti i zvuka.
Tokom 70-ih, nakon povratka u Beograd, usavršavao je i razrađivao prethodne umetničke pronalaske, dok se 80-ih bavio stroboskopskim slikama i razrađuje svoje mnogobrojne nacrte.
U Galeriji KCB-a je 1995. godine, uz seriju zidnih objekata, izložio i robota koji je, kretanjem kroz prostor, stvarao različite svetlosne efekte.
Rođen 1933. godine u Dobrovniku u Sloveniji, Novak je završio u Zagrebu Školu primenjene umetnosti, a u Beogradu je diplomirao na Akademiji primenjenih umetnosti.
Samostalno izlaže od 1962. godine u zemlјi i inostranstvu (Beograd, Zagreb, Ljublјana, Beč...).
O njegovom delu su pisali značajni kritičari kao što su Ješa Denegri, Đorđe Kadijević, Želimir Koščević, Laslo Beke, Pavle Vasić, Zoran Markuš...
Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja, među kojima je i nagrada ULUPUDS-a za životno delo (1995).
*Foto: Koloman Novak, Holomobil I, 1996, drvo, platno, transmisija
(SEEcult.org)
