54. Sterijino pozorje
Sterijino pozorje, koje počinje 23. maja u Novom Sadu mjuziklom “Briljantin” beogradskog Pozorišta na Terazijama van konkurencije, predstavlja u 54. izdanju najobimniji program u svojoj novijoj istoriji, sa devet predstava nacionalne drame, osam nacionalnog pozorišta i sedam Pozorja mladih, gostovanje Teatra Ulisis sa Briona i raznovrstan prateći program, ali i skraćenu verziju međunarodnog programa “Drugovi”, zbog krize.
Sterijino pozorje, koje počinje 23. maja u Novom Sadu mjuziklom “Briljantin” beogradskog Pozorišta na Terazijama van konkurencije, predstavlja u 54. izdanju najobimniji program u svojoj novijoj istoriji, sa devet predstava nacionalne drame, osam nacionalnog pozorišta i sedam Pozorja mladih, gostovanje Teatra Ulisis sa Briona i raznovrstan prateći program, ali i skraćenu verziju međunarodnog programa “Drugovi”, zbog krize.
“Briljantin” će biti izveden van konkurencije, umesto ranije predviđene takmičarske predstave Dušana Kovačevića, koja ne učestvuje zbog nedavne povrede glumca Ivana Bosiljčića.
Mjuzikl “Briljantin”, u režiji Mihaila Vukobratovića, nova je varijanta čuvenog komada Džima Džejkobsa i Vorena Kejsija, rađena na osnovu brodvejske adaptacije iz 2007. godine. Energiji i svežoj verziji tog mjuzikla doprineli su mladi i talentovani glumci i glumice, kao i gostujući koreograf iz Zagreba Igor Barberić, kao i drugačiji, muzički tvrđi aranžmani, za koje je zaslužan Milan Nedeljković.
Prvobitni program selekcija nacionalne drame i pozorišta 54. Pozorja proširen je krajem marta sa još tri predstave, uz obrazloženje selektora Igora Burića i Vladimira Kopicla da je proteklu godinu obeležila izuzetno bogata i zanimljiva produkcija.
Novosadsko SNP, u kojem će Pozorje biti i održano, učestvuje sa dve predstave - “Je li bilo kneževe večere” Vide Ognjenović i “Brod za lutke” Milene Marković, u režiji Ane Tomović.
Takmičarski program će i početi 24. maja tom dramom Vide Ognjenović, ironično-polemičkom vivisekcijom ovdašnjeg narodnog / građanskog, pa i salonsko-političkog uma, sklonog mitizujućem shvatanju istorije i našeg mesta u njoj, kako su istakli selektori Pozorja.
Milena Marković autorka je i predstave “Šuma blista” beogradskog Ateljea 212, u režiji Tomija Janežiča iz Slovenije, a u konkurenciji su i “Narodni poslanik” Branislava Nušića u izvođenju Narodnog pozorišta Republike Srpske iz Banjaluke, u režiji Nikole Pejanovića, te “Lepet mojih plućnih krila” Narodnog pozorišta Sombor Uglješe Šajtinca, u režiji Marka Manojlovića.
U selekciji nacionalne drame 54. Pozorja je i predstava “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta u Beogradu, prema romanu Meše Selimovića, u režiji i adaptaciji Egona Savina, jedna od najgledanijih ove sezone u Beogradu, a naslovnu ulogu igra makedonski glumac Nikola Ristanovski.
Nakon konsultacija sa selektorima Sterijinog pozorja, Vladimirom Kopiclom i Igorom Burićem, menadžment i Upravni odor 54. Sterijinog pozorja dopunili su selekciju nacionalne drame predstavom “Rodoljupci” Jovana Sterije Popovića, koju je režirao Lari Zapija (Lary Zappia), a izvodi je Narodno pozorište Užice, kao i “Švabicom” Laze Lazarevića, u dramatizaciji i režiji Ane Đorđević i izvođenju Jugoslovenskog dramskog pozorišta (JDP).
Na 54. Pozorju 26. maja premijerno će biti izvedena i koprodukcijska predstava JDP-a i samog festivala “Nebeski odred” Đorđa Lebovića i Aleksandra Obrenovića, u režiji Marka Manojlovića.
Drama Lebovića i Obrenovića “Nebeski odred”, u izvođenju SNP-a, dobila je prvu nagradu za savremenu domaću dramu, koja je prvi put dodeljena na drugom Sterijinom pozorju 1957. Nakon premijere nove verzije na Pozorju, biće igrana u JDP-u, a mada se radnja dešava u Aušvicu, nije komad o strahotama tog koncentracionog logora, nego o snazi života i težnji čoveka da umre kao čovek, a ne kao broj.
U koprodukciji Pozorja, beogradskog Narodnog pozorišta i ljubljkanskog Bunkera, za 2. jun na festivalu, a 6. u Beogradu, najavljena je i predstava "Možda smo mi Miki Maus" prema komadu Maje Pelević, koja je pre dve godine pobedila na konkursu Pozorja za savremeni dramski tekst. Režiser je Matjaž Pograjc iz Slovenije, a predstava će biti na redovnom repertoaru scene "Raša Plaović" Narodnog pozorišta u Beogradu.
Selekcija nacionalnog pozorišta, koja obuhvata predstave stranih autora u izvođenju domaćih teatara, proširena je predstavom “Bura” Vilijema Šekspira, u režiji Andraša Urbana i izvođenju niškog Narodnog pozorišta.
Za takmičarski program predstava nacionalnog pozorišta prema stranim tekstovima, prvobitno je izabrano sedam predstava - “Nevinost” Dee Loer, u režiji Dejana Mijača i izvođenju Ateljea 212, “Terapija” Kristofera Đuranga i Olivere Đorđević, koja je i rediteljka tog komada, u izvođenju Pozorišta "Deže Kostolanji" iz Subotice, te komad “O nasilju” prema Šekspirovom “Titu Androniku”, u izvođenju kikindskog Narodnog pozorišta i beogradske trupe Hop.la!, u režiji i adaptaciji Anđelke Nikolić.
U konkurenciji su i “Mrtve duše” N. V. Gogolja, u izvođenju Narodnog pozorišta "Toša Jovanović" u Zrenjaninu i režiji Ljuboslava Majere, Volterov “Kandid ili optimizam” JDP-a, u režiji Aleksandra Popovskog iz Makedonije, te “Rozenkranc i Gildenstern su mrtvi” Toma Stoparda, u režiji Jovana Grujića i koprodukciji Bitef teatra, Kulturnog centra Inđija i Pozorišta mladih u Novom Sadu, kao i “Razbojnici” Fridriha Šilera, u izvođenju subotičkog Narodnog pozorišta (Narodno kazalište / Népszínház) i režiji Nikole Zavišića, koji je i selektor međunarodnog programa 54. Pozorja.
Selektori Burić i Kopicl sami su odabrali svih 14 predstava, s obzirom da je Tatjani Mandić Rigonat, izborom za direktora Drame beogradskog Narodnog pozorišta, prestao mandat zbog mogućeg konflikta interesa. U tim okolnostima, menadžment i uprava Pozorja odlučili su da kao koselektore imenuju Kopicla, dosadašnjeg selektora selekcije nacionalnog pozorišta, i pozorišnog kritičara Burića iz novosadskog “Dnevnika”.
Međunarodni program “Drugovi” (nekadašnji Krugovi) smanjen je zbog finansijske krize sa sedam na tri predstave, a prema rečima selektora Zavišića, šteta je velika - od blama, loše slike zbog neozbiljnosti organizacije gostovanja ozbiljnih pozorišta iz inostranstva, do glupog osećaja apsolutne nemoći pred institucijama kulture.
Odgovornost za takvo stanje, Zavišić je prebacio na Ministarstvo kulture, koje je saopštilo juče da je upravo uplatilo Pozorju planirana sredstva za ovu godinu, jer su se tek sada za to stekli uslovi, nakon usvajanja Programa raspodele sredstava za programe i projekte na sednici Vlade Srbije 21. maja.
Prema koncepciji Zavišića, program “Drugovi” inspirisan je komunističkim nasleđenjem, a odabrane predstave na različite načine se bave pitanjima odnosa prema nasleđu ideje komunizma i njegovog direktnog oponenta - kapitalizma.
Skraćena verzija programa “Drugovi” obuhvata predstavu švedskog Teatra Tribunalen i Teatra Galeasen “Komunistički manifest”, “Turbofolk” riječkog HNK Ivana pl. Zajca, u režiji Olivera Frljića, koja se bavi mračnim zaostatkom nasleđa SFRJ na šokantan i rafiniran način, uz bolnu i bizarnu, često i neodoljivo duhovitu analizu svih nekadašnjih drugarstava, te američki komad “Flamingo/Winnebago” Lucidity suitcase theatre iz Filadelfije, duhovitu i bolnu priču o nestanku i prestanku sveta i traženju sopstvenih korena, koja će na Pozorju imati evropsku premijeru, a po strukturi je bliska filmskom narativu američkog reditelja Džima Džarmuša.
Prvobitno je planirano da u programu “Drugovi” budu izvedene i predstave nemačke andcompany&Co. “Little Red (Play): Herstory” o bivšoj Istočnoj Nemačkoj i njenom “drugarskom” zagrljaju s takođe bivšim SSSR-om, “Europia” holandske Teatergroep de Bus - duhovita analiza pojma EU, kao i češke predstave “Erorizam” i “Fragile” grupe Krepsko iz Praga.
Posebna atrakcija 54. Pozorja biće gostovanje hrvatskog teatra Ulisis (Ulysses) sa Briona, čiji je osnivač i umetnički direktor Rade Šerbedžija, trostruki dobitnik Sterijine nagrade.
Teatar Ulisis izvešće pet predstava, počev od Šekspirovog “Kralja Lira”, u režiji Lenke Udovički.
Šerbedžija igra naslovnu ulogu u toj predstavi, koja će biti izvedena 30. i 31. maja na Petrovaradinskoj tvrđavi.
Teatar Ulisis izvešće i monodramu "Moj obračun s njima" prema tekstu Miroslava Krleže, u režiji Dina Radojevića, muzičku predstavu "Balade Petrice Kerempuha" koju su režirali Šerbedžija i muzičar Darko Rundek, prema Krležinom tekstu, te “Romeo i Julija”, u dramatizaciji Tene Štivičić i režiji Lenke Udovički, koja je potpisala i režiju predstave "Pijana noć 1918" prema tekstu Krleže i Ive Štivičića.
Ta predstava biće izvedena poslednje festivalske večeri, 5. juna, u čast nagrađenih.
Gostovanje Teatra Ulisis najavljeno je kao “kulturni most” Novog Sada i Briona, a organizovano je uz podršku Exit festivala, novosadskih i vojvođanskih vlasti.
I ove godine biće održano Pozorje mladih, koje obuhvata sedam predstava, a najavljen je i raznovrstan prateći program, uključujući jubilarnu, 50. izložbu likovnih radova dece i omladine Srbije, monodramu Josipa Pejakovića, promocije knjiga i predavanja...
Tradicionalni, 13. međunarodni simpozijum pozorišnih kritičara i teatrologa biće održan od 28. do 31. maja na temu “Međunarodni pozorišni festivali i razvoj publike”, a baviće se pitanjima kako teatar neguje novu publiku i proširuje kulturni diverzitet pozorišne javnosti. Ta tema, osim marketinških delatnosti, pokriva i programske koncepte, strategije komunikacije i obrazovne aspekte festivala koji se obraćaju različitim zajednicama, izgrađujući publiku od koje zauzvrat institucije kulture koje se bave redovnom produkcijom takođe mogu da imaju koristi.
Predsedavajući su Dragan Klaić (Amsterdam), predsednik EFRP, i bivši selektor Pozorja Ivan Medenica (Beograd), pomoćnik generalnog sekretara IATC-a.
Prošle godine na Sterijinom pozorju trijumfovala je predstava “Cheif” sarajevskog dramskog pisca Mirze Fehimovića, u režiji Egona Savina, koja je nastala prema pobedničkom tekstu na konkursu Beogradskog dramskog pozorišta i sarajevskog festivala MESS.
“Cheif” je proglašen najboljom predstavom 53. Pozorja, a Sterijine nagrade dobili su i Savin i glumica Dušanka Stojanović.
Sajt Pozorja je www.pozorje.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
