Preispitivanja 26. Memorijala

Memorijal Nadežde Petrović u Čačku zaživeće 19. i 20. oktobra tribinama, radionicama i predavanjima s projekcijama, uz dodelu nagrada na izložbi “Dubok san”, na kojoj učestvuje desetoro umetnika i umetničkih grupa iz Srbije, SAD, Francuske i Belgije, a koncepcijski je oslonjena na neoavangardu situacionista.

Nagrađene na izložbi “Dubok san” 26. Memorijala Nadežde Petrović proglasiće 19. oktobra stručni žiri koji čine Dejan Sretenović, Slobodan Mijušković i Stevan Vuković.

U izboru umetničke direktorke Jelene Stojanović, na izložbi su predstavljeni radovi Mrđana Bajića, Jelene Marković, Trećeg Beograda, Danila Prnjata, Nevene Hadži Jovančić i Ivana Šijaka i grupe Škart iz Srbije, Toda Ajanga (Todd Ayoung) i Marte Razler (Martha Rosler) iz SAD, te grupe Kler fonten (Claire fontaine) iz Francuske i Johana Grimonpreza iz Belgije.

Uoči dodele nagrada, biće održane i tribine o memorijalima i njihovoj kompatibilnosti u aktuelnom umetničkom sistemu i odnosu situacionizma i savremene umetničke prakse, odnosno značenju i funkciji Situacionističke internacionale u 21. veku.

Tribinu “Memorijali kao Veliki san o pamćenju” organizuje u sali čačanske Gimnazije Centar za muzeologiju i heritologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, uz radionicu “Veliki san: izložba kao detektivski roman”.

Tema te tribine, čiji su autori Dragan Bulatović i Milan Popadić, a učesnici doktoranti muzeologije i heritologije, autori i kustosi memorijalnih izložbi i drugih stalnih izložbi, posvećena je smislu memorijala danas.

Prema navodima autora, smisao svih memorijala se prepoznaje u želji za večnim pamćenjem, a tom idealu realnu snagu daju nostalgije koje, kao jedinstveno osećanje, omogućavaju da svaka utopija, pa i večno pamćenje bude lako prepoznata kao zajednička vrednost, kao kolektivno dobro.

Učesnici tribine razmotriće kako su u različitim vremenskim, socijalnim, kulturnim i umetničkikm kontekstima te vrednosti artikulisane u javne manifestacije, te kako se još uvek u periodičnim kolektivnim pokazivanjima artikulišu individualne identifikacije “večnih” vrednosti.

Popadić je osmislio i radionicu “Veliki san: izložba kao detektivski roman” koja će biti održana u Gimnaziji i Umetničkoj galeriji “Nadežda Petrović”, u kojoj je predstavljen najveći broj radova 26. MNP.

Učesnici radionice biće studenti istorije umetnosti i učenici srednjih škola iz Čačka, a tema su odnosi koji se nužno ostvaruju između izloženih dela u okviru muzejskih i galerijskih prostora koji, u zavisnosti od koncepta autora izložbe, mogu da budu formalne, likovne, semantičke... ali i logičke prirode. U slučaju da je moguće uspostaviti određeni logički odnos izloženih predmeta, izložba funkcioniše kao uzročno-posledični sled slika, kao narativ, priča. Takav uzročno-posledični odnos povezuje izložbu sa metafizikom detektivskog romana i njegovim svetom savršene logike, u kojem nema slučajnosti, već su svi detalji delovi jedne celine.

Uloga istraživača/detektiva je da ustanovi tu celovitost i reši zagonetku, koja je vezivno tkivo razbacanih fragmenata, pa je otuda cilj radionice
da se kroz istraživanje potencijalnih logičkih zakonitosti izložbe uspostavi narativni tok, odnosno da se “ispriča priča” koja sledi uzročno-posledične odnose izloženih premeta.

S obzirom da je tema 26. MNP “Dubok san” inspirisana temom koja se prvi put pojavila u vreme velike svetske ekonomske krize 30-ih godina 20. veka u istoimenom detektivskom romanu Rejmonda Čendlera (The Big Sleep, 1939), a potom i 50-ih u vreme Hladnog rata u istoimenom situacionističkom tekstu, za 19. oktobar u čačanskoj Gimnaziji najavljena je i tribina “Dubok san i nasleđe Situacionističke internacionale”.

Autori tribine su glavni kustos Muzeja savremene umetnosti u Beogradu Dejan Sretenović, teoretičar umetnosti i medija, profesor moderne umetnosti Slobodan Mijušković i selektorka 26. MNP Jelena Stojanović, a tema je odnos situacionizma i savremene umetničke prakse fokusiran na značenje i funkciju Situacionističke internacionale u 21. veku.

U okviru pratećeg programa 26. MNP, 20. oktobra u Galeriji “Risim” biće održana radionica “Gomila i performans” autorke Jelene Vesić, nezavisne kustoskinje i umetničke kritičarke, uz ko-moderaciju Vladimira Jerića Vlidija, a učesnici su studenti filozofije, sociologije i umetnosti, kulturni/politički aktivisti iz Čačka i aktivisti nezavisne scene Beograda.

Radionica je posvećena novim mogućnostima kolektivnog mišljenja i delovanja u smeru proizvodnje javnog prostora, odnosno savremenim kulturama protesta i idejama gradskog prostora kao društvene pozornice.

Kao primeri poslužiće nove ne-predstavljačke politike pokreta Reclaim the Streets iz 90-ih godina i Occupy iz druge dekade 2000-ih - u kontekstu političkog performansa i kolektivnih artivističkih praksi koje se odvijaju u gradskom prostoru.

Program 26. MNP obuhvata i predavanje teoretičara i kustosa Stevana Vukovića “Superstvarnost Sonje Savić”, uz projekcije video radova te svestrane glumice i umetnice (1961-2008) koji su nastali 90-ih.

Komentarišući kontekst svog video rada “Prvi srpski tehno vodvilj superreal” iz 1996, kao i postupak primenjen u njemu, Sonja Savić je te godine izjavila u intervjuu za “Feral Tribjun” da je matrica off-scene u 90-im godinama bilo “otkriti stvarnost kao mit, mit smestiti u dobru stripovsku priču, stvoriti jezik prema mitu i napraviti dobru muziku”.

“Sonja Savić je na off-scenu, koju su mnogi zvali i alternativnom i andergraund, stupila sa dobrim poznavanjem potkullturnih tokova 70-ih i 80-ih i, ujedno, velikim pedigreom pozorišne i filmske glumice, koja je radila i sa repertoarskim pozorištima i sa Kugla glumištem i Novom osećajnošću, te sa širokom plejadom filmskih reditelja različitog prosedea, pa je čak i na Filmskom festivalu u Veneciji 1985. godine dobila posebnu pohvalu žirija za najbolju žensku ulogu. U procepu između mejnstrim kulturnih tokova, u koje se veoma lako mogla uklopiti scenskim talentom, i tradicija filmskih, pozorišnih, muzičkih i likovnih avangardi i neoavangardi, koje je sa strašću proučavala i tumačila, ne želeći potpuni beg od stvarnosti u sferu umetničkog izražavanja, ona je, sa grupom Supernaut, različitim montažnim tehnikama, stvorila Superstvanost”, naveo je Vuković povodom predavanja, čiji je cilj strukturalno čitanje autorskih video radova Sonje Savić iz 90-ih.

Izložba 26. Memorijala “Nadežde Petrović” svečano je otvorena 29. septembra, a temom “Dubok san” posvećena je odnosu pojedinca i moći u današnjem svetu. Oslanjajući se na neoavangardu situacionista, ukazuje na osećanja nelagodnosti, obamrlosti i nemoći, nametnuta istorijskim, ekonomskim i političkim kontekstom.

Tema “Dubok san” pozajmljena je iz naslova teksta objavljenog 26. januara 1955. u “Potlaču”, glasilu Internacionale letrista. Taj naslov predstavlja deturneman (prikradanje, diverzija, napad s boka) naslova poznatog Čendlerovog romana “The Big Sleep”, koji ubedljivo raskrinkava krajnju bedu i moralni očaj američkog društva u jeku velike ekonomske depresije 30-ih godina 20. veka.

U kontekstu 26. Memorijala Nadežde Petrović, prema rečima Jelene Stojanović, taj naslov višetruko je važan zbog istorijskih, ali i estetskih konotacija.

26. Memorijal otvoren je do 5. novembra.

Memorijal Nadežde Petrović predstavlja jedinstveni živi spomenik toj uticajnoj slikarki (1873. Čačak -1915. Valjevo) koji na specifičan način produžava njena umetnička i ljudska opredeljenja.

Sajt Memorijala je www.memorijal.nadezdapetrovic.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)