25. maj - In God We Trust

Performansom “25. maj” umetnice Marte Jovanović, 25. maja ispred Muzeja “25. maj” u Beogradu predstavljen je nekadašnji Dan mladosti na način na koji je slavljen u bivšoj Jugoslaviji, ali kroz prizmu današnjih omladinaca i omladinki.

Na 54. godišnjicu sleta, kojim je obeležavan Dan mladosti i rođendan Josipa Broza Tita, 54 performera, nekadašnjih pionira, obučenih u odeću savremenih “japija”, izveli su performans koji preispituje relativnost ideologija koje karakterišu kako sadašnje vreme, tako i period postojanja Jugoslavije.

Zasađivanjem crvenih karanfila, učesnici performansa su, na čelu sa glumicom Katarinom Radivojević, ispisali u prostoru fontane amfiteatra ispred Muzeja “25. maj” natpis “In God We Trust”.

Natpis “In God We Trust” reči su ispisane na novčanici dolara, a njihovim kreiranjem od crvenih karanfila, označen je kraj performansa, koji za umetnicu Martu Jovanović simbolično spaja komunistički i kapitalistički period društva.

Prema navodima istoričarke umetnosti Milice Pekić, kustoskinje performansa, pokretanje nekadašnjih radnih akcija uvek je pretpostavljalo opšti društveni interes, ali je pitanje da li opšti društveni interes postoji danas.

Koja je pozicija mladih ljudi u okviru savremenih društvenih odnosa, da li su danas moguće radne akcije i čiji interes bi ih pokrenuo, da li su ovakve inicijative još samo jedan oblik manipulacije ili istinska svest o sopstvenom doprinosu sveoštem unapređenju - neka su od pitanja koja postavlja performans “25. maj”.

Autorka estetizuje čitav proces i pretvara dobrovoljni fizički rad mladih u umetnički čin. Performans postepenim narativom, dinamikom i simbolima (lokacija, kostim, broj učesnika, cvetni aranžman kao finalni proizvod rada i dr.) otvara sva ta pitanja, ali i čitav niz drugih tema relavantnih ne samo za promišljanje prošlosti, već i za bolje razumevanje vremena u kojem živimo”, navela je Milica Pekić.

U performansu su, pored Katarine Radivojević, učestvovali i mladi glumci Dragana Dabović, Jelena Trkulja i Uroš Jovčić.

Fotografije, video rad koji je snimljen o samom performansu, kao i svi rekviziti koji su korišćeni, od ženskih i muških odela, preko crvenih cipela koje su nosili svi učesnici, do lopata korišćenih za prebacivanje zemlje, činiće redovnu postavku izložbe “25. maj” koju Marta Jovanović planira da postavi u galerijama gradova, kao što su Rim i Njujork.

Marta Jovanović predstavila se ovih dana u Muzeju istorije Jugoslavije i skulpturom “Ljubav, sreća, istina” koja je postavljena u muzejskom parku.

Rađena od providnog materijala, skulptura je spomenik relativnosti ideja, ideologija, verovanja, nada i planova. Tri jednostavne, urezane reči - Ljubav, Sreća i Istina, predstavljaju za Martu Jovanović suštinu ljudskog postojanja i životni, politički i religijski pokretač.

Skulptura “LjubavSrećaIstina” postavljena je između Kuće cveća i Starog muzeja, u parku MIJ u kojem se nalaze i skulpture jugoslovenskih vajara XX veka (Augustinčića, Kršinića, Sandića i Soldatovića).

Skulpture u parku pokloni su Josipu Brozu Titu, a darodavci su se po pravilu opredeljivali za priznata i proverena umetnička imena, poput Antuna Augustinčića, Frana Kršinića, Sretena Stojanovića, Save Sandića, Stevana Bodnarova, Vladete Petrića i Mire Jurišić. Stilski i tematski su vrlo heterogene - od klasičnih, lirskih dela u maniru realizma i intimizma, do klasične skulpture socijalističkog realizma. Parkovskim skulpturama priključena su i tri Augustinčićeva spomenika Titu koja su se nalazila u drugim objektima i preneta su tokom 90-ih u MIJ.

Rad Marte Jovanović sa njima stvara specifične značenjske veze, i kao nova akvizicija MIJ, poziva na promišljanje i preispitivanje lične i kolektivne istorije.

Rođena u SFRJ, a odrasla u tri države na tri kontinenta, Marta Jovanović diplomirala je na američkom univerzitetu Tulane, a deo univerzitetskih studija je provela u Firenci.

Izlagala je u Srbiji i inostranstvu, u saradnji sa kustosima kao što su Achile Bonito Oliva, Umberto Scrocca i Jovana Stokić.

Na projektu “Fuck Art Let’s Dance” radila je sa trupom Troubleyn belgijskog umetnika Jana Fabrea, a njeni provokativni radovi su 2009. bili izloženi u muzeju Pietro Canonica u Rimu.

Od kolektivnih izložbi, izdvaja učestvovanje u samostalnom projektu “Impossible Exchange” umetnice Brine Thurston na Frieze Art Fairu u Londonu (2009).

(SEEcult.org)