NY, 6 sati ranije, u Beogradu
Premijerom dokumentarnog filma Dragane Kanjevac “6 sati ranije” o Beograđanima koji su se od 80-ih doseljavali u Njujork, 31. marta u Dvorani Kulturnog centra Beograda, počinje specijalni program 56. Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji će predstaviti do 2. aprila i novo ostvarenje Vladana Nikolića “The City”, koji je i sam Njujorčanin iz Beograda, kao i kratke filmove njujorškog avangardnog reditelja gosta Arija Golda, člana međunarodnog žirija.
Premijerom dokumentarnog filma Dragane Kanjevac “6 sati ranije” o Beograđanima koji su se od 80-ih doseljavali u Njujork, 31. marta u Dvorani Kulturnog centra Beograda, počinje specijalni program 56. Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji će predstaviti do 2. aprila i novo ostvarenje Vladana Nikolića “The City”, koji je i sam Njujorčanin iz Beograda, kao i kratke filmove njujorškog avangardnog reditelja gosta Arija Golda, člana međunarodnog žirija.
Nikolić je i jedan od protagonista filma Dragane Kanjevac o specifičnoj vezi Njujorka i Beograda, koji predstavlja svedočanstva Beograđana koji su od 80-ih izabrali da žive u svetskom centru neverovatne energije i velikih izazova, među kojima su i mnogi drugi umetnici.
Sniman 2008. godine u Njujorku i Beogradu, u produkciji FoSDI-ja i izvršnoj produkciji kuće IDEJA, film “6 sati ranije” svojevrsna je posveta beogradskoj urbanoj mitologiji u kojoj posebno mesto zauzima Njujork, koji je predstavljen i scenama snimljenim u Ist Vilidžu, Sohou, Bruklinu, Harlemu, legendarnom Apolo teatru…
Sagovornici Dragane Kanjevac uglavnom opisuju u filmu profesionalne domete, govoreći i o iskušenjima i teškoćama života i rada u Njujorku, posebno u prvim godinama po dolasku, kada su se uglavnom svi bavili različitim poslovima da bi preživeli. Svedoče i o promenama u Njujorku posle terorističkih napada 11. septembra, posebno u smislu uskraćivanja ranijih sloboda.
Osim Nikolića, poznatog po filmovima “Burn” i “Love”, među sagovornicima Dragane Kanjevac su i likovni umetnici Vlastimir Volcano Mikić i Vesna Golubović, filmski autor i producent Ninoslav Ranđelović, balerina Ani Udovički, fotograf Vladimir Radojčić, arhitekte Slavica Nikolić, Maja Vidaković i Žarko Ristić, filmski autor Mikailo Ranković, muzičari Raško Ristić i Đorđe Popović (ex Pazi škola)…
U filmu govore i Petar Timotić, Dubravka Ristić, Feđa Ristić, Srđa Penezić…
Prema rečima Dragane Kanjevac, Njujork je grad o kojem postoji neka vrsta “istinitog mita” kao mestu koje izaziva pojedinca da se suoči sa sopstvenim mogućnostima i pronađe svoj identitet.
Deo tog mita je i verovanje da Njujork, svima koji to žele, daje šansu za uspeh i napredak - “ili te napravi ili te slomi”, kažu ljudi koji su iskusili svu čaroliju i pakao tog grada koji, nezavisno od svih stereotipa, zaista predstavlja svet u malom.
Beograđani vole da veruju da je njihov grad balkanski, niskobudžetni Njujork, pa se mnogi i dobro osećaju u “Velikoj jabuci”, vešto plivajući kroz sve izazove, bilo da su naučnici, umetnici, službenici, kelneri, moleri ili vozači rikše.
Osamdesetih su dolazili po inspiraciju, slobodu i nove izazove.
Prema rečima jednog od junaka filma “6 sati ranije”, nije ni imao neki poseban razlog da dođe u Njujork, jer mu je u Beogradu bilo odlično. Došao je da mu bude još bolje.
Za razliku od 80-ih, Beograđani tokom ratnih 90-ih hitaju u Njujork poterani slomom zemlje i svih vrednosti za koje vredi živeti. A tada, čak i u tolerantnom Njujorku, biti iz Srbije nije bila dobra osobina. Godine nulte i 21. vek donose pakao 11. septembra, još suroviji život i kraj iluzije o umetničkim slobodama.
Mnogi Beograđani su se opredelili za povratak u zemlju, ali mnogi i dalje žive njujorški izazov, koji dobija još jače tonove neizvesnosti i mogućeg kraja čitave jedne paradigme o uspehu i blagostanju, navela je Dragana Kanjevac, koja je koautorka i dokumentarca “Akademija republika”, nagrađenog 1997. na beogardskom Festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma za autentičan dokumentarni TV izraz.
Rođena 1965. u Beogradu, diplomirala je filozofiju na Filozofskom fakultetu, a od 1989. bavi se televizijskim novinarstvom kao autorka više serijala emisija i intervjua u oblasti popularne kulture i medija. Objavljuje i publicističke radove na temu kulturne politike, medija i popularne kulture.
Snimatelj filma “6 sati ranije” je Jovan Milinov, montažer Obren Popović, a kompozitor Vojislav Pešić Peške.
Film “6 sati ranije”, snimljen uz podršku Ministarstva za dijasporu, ujedno je i poruka svima koji su otišli iz Beograda, posebno krajem 20. veka, da “Srbija nije zaboravila na njih”, da napreduje i da mogu da se vrate svi koji to žele, rekao je nedavno na novinarskoj projekciji ministar za dijasporu Srđan Srećković.
U okviru programa “Njujork, 6 sati ranije”, 1. aprila u DKC-u biće prikazan i Nikolićev film “The City” koji takođe govori o Njujorku, pokušavajući da odgovori zašto ljudi dolaze u taj grad, šta rade tako kada dođu, zašto ostaju, čime su fascinirani u tom gradu koji je preskup, a opet nastavlja da privlači ljude...
Pesnik Jevgenij Jevtušenko, i sam svojevremeno imigrant u Njujorku, napisao je da Njujork Siti nije ni grad, ni zemlja, već celokupno čovečanstvo u jednoj kapi. Nikolićev film istražuje to čovečanstvo sada, kroz jedinstvene oči onih koji nisu rođeni Njujorčani, egzilanata, imigranata, izbeglica, ekscentrika, i Duha.
Praćen nezaboravnim vizuelnim prizorima, poezijom Rajnera Marije Rilkea i jedinstvenim zvukom “mutant usne harmonike” Skipa Širlija, “Siti” je i vizuelna poema Njujorku kao gradu imigranata.
U završnici programa posvećenog Njujorku na beogradskom festivalu, 2. aprila u DKC-u biće prikazani filmovi Arija Golda “Kultura”, jednominutno ostvarenje koje je svojevremeno ostvarilo izuzetan uspeh na čuvenom Sandensu, zatim studentskim Oskarom ovenčani “Helikopter” - rekonstrukcija nesreće u kojoj je poginula rediteljeva majka, te film “Ide žaba” i novo ostvarenje “Avanture moći” - jedini dugometražni igrani film na programu 56. Beogradskog festivala, komedija o rudaru koga su ljubav prema bubnjevima i nedostatak muzičkog znanja pretvorili u predmet ismevanja.
Sajt festivala je www.kratkimetar.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
(SEEcult.org)
