U pripremi Vukov jubilej
Vukova zadužbina održala je 14. novembra u Beogradu 26. Skupštinu na kojoj je rezimirala rezultate postignute u kriznoj 2013. godini, a za sledeću je najavila da će biti u znaku obeležavanja 150 godina od smrti Vuka Stefanovića Karadžića.
Povodom veka i po od smrti Vuka Karadžića, Vukova zadužbina priprema za 2014. godinu sa SANU, Maticom srpskom, ANURS-om, Institutom za srpski jezik, Institutom za književnost i umetnost i Međunarodnim slavističkim centrom, naučni skup posvećen Vukovom delu danas i stanju srpske folkloristike.
Obeležavanje tog jubileja, kako je rekao predsednik Vukove zadužbine Miodrag Maticki, biće prilika i za podsećanje na to kako je 1964. godine, kada je obeležavan vek od Vukove smrti, pokrenuta ideja da se osnuje Vukova zadužbina, da se uredi Tršić, te da se izdavanjem Sabranih dela zaokruži veliko Vukovo delo.
Vukova zadužbina je osnovana zahvaljujući utemeljivačima, među kojima su bila resorna ministarstva, kulturne ustanove poput SANU, Matice srpske, Beogradskog univerziteta i više desetina suosnivača i osnivača. Pre 20 godina dobila je i svoj dom, a proslavila je i 25-godišnjicu rada. Tršić je uređen, a u njemu je nedavno obeleženo i 80 godina Vukovog sabora.
Sabrana dela Vuka Karadžića, međutim, zbog neprilika izvršnog izdavača “Prosvete”, nisu još okončana.
Prema rečima Matickog, SANU i Vukova zadužbina, koje su ispunile obaveze kada je u pitanju taj veliki izdavački projekat, i dalje traže način kako da se završi započeti posao. Preostalo je da se objave još dva toma: poslednja, 13. knjiga „Prepiske” i treća knjiga Vukovih spisa o jeziku. Potom predsti i izrada Imenskog i Predmetnog registra “Prepiske”.
Maticki je rekao i da je Vukova zadužbina protekle godine, koja nije bila nimalo pogodna za rad kulturnih nacionalnih vanbudžetskih ustanova, veći deo energije i angažmana morala da posveti svom opstanku i borbi za pribavljanje sredstava za osnovne programske delatnosti. Ipak, Maticki smatra da je i pored svih poteškoća, program Vukove zadužbine ispunjen u najvećoj meri, a njen rad tokom 2013. godine ostao prepoznatljiv.
Prema njegovim rečima, ono što je na nekoj od prethodnih skupština utvrdila kao osnovnu smernicu, okretanje mladima, može se smatrati kao osnovna odrednica rada Vukove zadužbine u protekloj godini. Posebna pažnja posvećena je širem okupljanju i uključivanju mladih u aktivnosti kojima se neguju srpski jezik i ćirilica, štiti kulturni i duhovni identitet i razvijaju trajne poruke Vukovog dela.
To je bio i razlog da Vukova zadužbina objavi, najpre u „Danici” za 2011. godinu, „Gramatiku srpskog jezika za osnovnu školu” Duške Klikovac, a potom za 2013. “Kratki pravopis srpskog jezika” koji je priredio Mato Pižurica. Vukova zadužbina će se i u 2014. godini posebno angažovati na popularisanju ćirilice kod učenika osnovnih i srednjih škola, najavio je Maticki.
U protekloj godini Vukova zadužbina je unapredila i obogatila aktivnost radom Vukove tribine, kojom rukovodi Ljubinko Radenković, a posebno ciklusom predavanja „Kulturno nasleđe”, na kojoj su predstavljene nove knjige iz oblasti jezika, etnologije srpskog, slovenskih i balkanskih naroda.
Predstavljeno je i jubilarno, 20. godište „Danice” Vukove zadužbine, koja je pokrenuta i uređivana po ugledu na bečki zabavnik Vuka Karadžića (1826-1829; 1834). Dvadeset i prvim godištem, koje treba da se pojavi krajem decembra, bogatim i tematski širokim sadržajem potvrđuje se da je „Danica” i u trećoj deceniji života ostala verna čitaocima. Da je živa svedoče njeni pretplatnici u zemlji i rasejanju, krug vernih stvaralaca koji se u njoj okuplja, te činjenica da zahvaljujući Ministarstvu prosvete, nauke i tehnološkog razvoja stiže u sve školske biblioteke Srbije, naveo je Maticki.
List „Zadužbina”, koji uređuje Slavko Vejinović, primiče se jubilarnom stotom broju. Urednik lista pripremio je i rukopis „Vukova zadužbina na razmeđi dva veka” (1937-1941. i 1987-2014). Krug dela posvećenih radu i životu Vukove zadužbine biće zaokružen objavljivanjem kataloga „Darovi Vukovoj zadužbini”, koji je pripremio Stanko Kostić.
U okviru izdavačke delatnosti, u 2014. godini predstoji objavljivanje zbornika „Bačka kroz vekove. Slojevi kultura Bačke”, posle objavljenih zbornika o Sremu i Banatu, kao i rad na zborniku posvećenom slojevima kultura Šumadije.
Na 26. Skupštini Vukove zadužbine studioznu besedu “U susret 150. godišnjici smrti Vuka Stefanovića Karadžića” održala je prof. dr Nada Milošević-Đorđević, podsećajući na dva osnovna principa njegove reforme: fonetski pravopis i narodni jezik. Ona je istakla da se u Vuku, počasnom doktoru Jenskog univerziteta, članu najpoznatijih akademija nauka u Evropi, nosiocu diploma naučnih društava, zlatnih medalja i ordenja, učenost stopila sa izvornom snagom, izdržljivošću i mudrošću srpskog seljaka.
“U tome je bila tajna Vuka S. Karadžića. Sve što je radio, radio je u pravom trenutku, ali i kao zalog za budućnost. Ta budućnost je danas, naša sadašnjost. Da li smo ga razumeli, na pravi način?”, upitala je Nada Milošević-Đorđević.
Na Skupštini je, između ostalog, saopšteno da je akademik Vidojko Jović, dosadašnji predsednik Upravnog odbora, podneo ostavku, a na to mesto izabran je prof. dr Veljko Brborić. Ostavke se podneli i prof. dr Petar Bojović, član UO, te mr Ljubomir Milutinović i Momčilo Čeganjac, članovi Nadzornog odbora, kao i akademik Aleksandar Loma, član Odbora za nagrade u nauci. Umesto njih izabrani su akademik Predrag Piper, prof. dr Aleksandra Vraneš i Milomir Petrović.
NAGRADE I ZAHVALNICE
Nagrada Vukove zadužbine u 2013. godini dodeljena je u oblasti umetnosti Đorđu Sibinoviću za knjigu „Rečnik poezije” (izdanje Književne opštine Vršac – KOV), a u oblasti nauke Dragoljubu Živojinoviću za knjigu „La Dalmacia o morte. Italijanska okupacija jugoslovenskih zemalja (1918–1923)”. Zahvalnice velikim dobrotvorima dobili su Radmila Milentijević, Nenad Hrisafović, Valentina, Jovan i Milan Bojović i Svetislav Predojević, a dobilo ih je osam dobrotvora.
Dimitrije Stefanović
