Scene za novo nasleđe
Muzej moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku predstavlja izložbu internacionalne grupe umetnika “Scene za novo nasleđe” (Scenes for a New Heritage) nazvanu prema radu Davida Maljkovića iz Hrvatske koji je, kao i radovi ostalih tridesetak autora na toj izložbi, deo kolekcije MoMA.
Izložba “Scene za novo nasleđe: Savremena umetnost iz kolekcije”, koja će bitu otvorena od 8. do 31. marta, obuhvata širok spektar umetničkih pristupa političkim, društvenim i kulturnim tokovima koji su uticali na današnji globalni oblik sveta. Video radovi, instalacije, skulpture, crteži, slike, fotografije… dela su više od 30 umetnika nastala u protekle tri decenije, a više od polovine će biti prvi put predstavljeno u MoMA.
Prema navodima kustosa, poslednje tri decenije obeležene su velikim društvenim i kulturnim promenama, koje su rezultat geopolitičke dinamike koja je uzdrmala dosadašnji svetski poredak. Između ostalog, nove ekonomije postale su izazov onima koje su decenijama dominirale. Internet je radikalno promenio načine pristupa i generisanja informacija. Nove mreže razvile su se kao odgovor na globalne promene, obuhvatajući ne samo dobra, znanje, novac i moć, već i način stvaranja, distribucije i recepcije umetnosti.
Rirkrit Tiravanija (Argentina, 1961). untitled (the days of this society is numbered / December 7, 2012), 2014. MoMA, Njujork. © 2015 Rirkrit Tiravanija
Radovi na izložbi, čiji su autori umetnici iz celog sveta, nastali u najrazličitijim geografskim, političkim, društvenim i estetskim okolnostima, predstavljeni su u formi dijaloga, reflektujući ne samo razlike, već i zajedničke teme. Time se, kako je naveo MoMA, pruža i mogućnost novog pogleda na kolekciju tog muzeja.
Radovi pojedinih umetnika reflektuju, direktno ili indirektno, istorijske i političke promene u poslednjih 25 godina. Video rad Davida Maljkovića “Scene za novo nasleđe”, koji je poslužio i za naziv izložbe, fokusiran je na napušteni socijalistički spomenik i nezavršeni antifašistički memorijalni centar Petrova Gora autora Vojina Bakića, projektujući ga u alternativnu budućnost kao mesto koje nove generacije tek treba da otkriju na osnovu informacija o događajima iz prošlosti. Ključni proces u tom radu Maljkovića, kojim je, između ostalog, učestvovao i na 47. Oktobarskom salonu 2006. u Beogradu, predstavlja lociranje problema izvan njegovog “zadatog” vremenskog okvira koji se odnosi kako na prošlost, tako i na sadšnjost. Umesto toga, problem je lociran u vremenu koje će tek doći.
David Maljković (Hrvatska, 1973), Scene for new heritage, 2004, video, 4:33, MoMA, Njujork, Fund for the Twenty-First Century, 2007.
Iz Hrvatske na izložbi u MoMA učestvuje i Mladen Stilinović instalacijom “Eksploatacija mrtvih” (1984-1990) koja se sastoji od niza radova sa citatima mrtvih slikarskih poetika (suprematizma, socrealizma, konstruktivizma…) i mrtvih znakova i simbola, koji su vremenom promenili svoja religijska i ideološka značenja. Kao i Maljkovićev rad, i Stilinovićev će prvi put biti izložen u MoMA.
Kineski umetnik Feng Mengbo istražuje slom, ali i otpornost komunističkog sistema u video igri “Long March: Restart” (2008), dok su ljudi koji su “nestali” u Kolumbiji i Urugvaju za vreme represivnih političkih režima u fokusu instalacije “Atrabiliarios” (1992-93) kolumbijske umetnice Doris Salcedo i seriji digitalnih printova “Memorial” Luisa Camnitzera iz Urugvaja. Nasilje u američkoj istoriji tema je rada “Gone: An Historical Romance of a Civil War as It Occurred b'tween the Dusky Thighs of One Young Negress and Her Heart” (1994) Kare Walker, kao i rada “The American Trip” (1988) čiji je autor američki skulptor Cady Noland iz SAD.
Kara Walker (SAD, 1969). Gone: An Historical Romance of a Civil War as It Occurred b’tween the Dusky Thighs of One Young Negress and Her Heart. 1994. MoMA, Njujork, Poklon The Speyer Family Foundation, 2007 © 2015 Kara Walker
Izložba istražuje i obrasce migracija i imigracija, kao i uticaj postkolonijalizma i globalizovanih ekonomija na robnu proizvodnju, urbani život i rad. Tako fotografski rad Alana Sekule “Fish Story” (1988-95) dokumentuje centralnu ulogu mora u modernoj globalnoj privredi, dok kineski umetnik Song Dong konfrontira borbu Kine da očuva tradiciju u uslovima galopirajuće urbanizacije, dok video “Cantiere Barca” (2011) berlinskog arhitektonskog kolektiva Raumlabor istražuje mogućnosti urbane obnove lokalnim resursima.
Izložba istražuje i načine na koje se umetnici odnose prema aktuelnim uslovima kroz prizmu kulturne i estetske tradicije i preispitivanje metoda, materijala i motiva.
Slika Takašija Murakamija “727” tako referiše na različite japanske estetske tradicije koje dovodi u vezu sa anima karakterima 20. veka, stvarajući monumentalnu sliku koja se odnosi pođednako i na prošlost i na sadašnjost.
Takashi Murakami (Japan, 1962). 727. 1996. MoMA, Njujork. Poklon - David Teiger, 2003. © 2015 Takashi Murakami/Kaikai Kiki Co, Ltd, courtesy Blum & Poe, Los Angeles
Poslednji deo izložbe istražuje cirkulaciju i promenljivost slika, kao i načina na koje nastaju i koriste se u globalnoj digitalnoj kulturi. Video esej nemačke umetnice Hito Steyerl “November” (2004) zadire u ulogu slika u revoluciji i njihovu moć da iniciraju debate. Libanska umetnica Rabih Mroué u radu “Blow Ups” (2012) istražuje upotrebu mobilnih telefona u dokumentovanju sirijske revolucije, dok francuska umetnica Camille Henrot pokušava da ispriča priču stvaranja univerzuma upotrebom snimaka iz kolekcija Smitsonijan instituta u Vašingtonu.
Rabih Mroué. (Liban, 1967). The Fall of a Hair: Blow Ups (detalj). 2012. MoMA, Njujork. ©2015 Rabih Mroué, courtesy Sfeir-Semler Gallery
Među radovima koji će prvi put biti viđeni u MoMA su multimedijalna instalacija “Gamepieces” (2003/2009) indijske umetnice Nalini Malani, koja spaja mitologiju i istoriju, zatim “Sallim” (2009), skulpturalna verzija berlinske kuhinje južnokorejske umetnice Haegue Yang, te jedan od ključnih radova čileanskog umetnika Alfreda Jaara “Lament of the Images” (2002).
(SEEcult.org)
