Novo-staro 62. Pozorje
Sterijino pozorje počelo je 26. maja u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu baletom Narodnog pozorišta u Beogradu “Ko to tamo peva” Staše Zurovca, koji je van konkurencije za nagrade, a do 3. juna nudi još 15 predstava u selekciji svog direktora Miroslava Mikija Radonjića, kojima se vraća konceptu od pre desetak godina - delima domaćih autora.
Festival je svečano otvorila glumica SNP-a Mirjana Gardinovački, koja se kritički osvrnula u besedi na pritiske na umetnike i ugrožavanje slobode izražavanja, posebno apostrofirajući neslavnu ulogu medija u današnjem društvu. Uprkos svemu, ocenila je da ima nade i istakla ulogu pozorišta kao “ogledala društva”, koje možda ne može da reši probleme, ali može na njih da ukaže.
Današnje vreme nazvala je nevremenom, navodeći da se proganjaju, zabranjuju, diskvalifikuju i blate svi umetnici koji se usude da javno govore o situaciji u kulturi i društvu.
Pod sloganom “Porodični i drugi demoni” za festivalske nagrade takmiči se devet predstava: "Ožalošćena porodica" Branislava Nušića, u režiji Igora Vuka Torbice i produkciji Prešernovog gledališča Kranj i Slovenskog ljudskog gledališča Celje, "Ruža uvela" (Borisav Stanković/Jelena Mijović, režija Milan Nešković) Pozorišta "Bora Stanković" iz Vranja, "Na Drini ćuprija" (prema motivima dela Ive Andrića, adaptacija, režija Kokan Mladenović), "Elektra" (Danilo Kiš, režija Iva Milošević) Narodnog pozorišta Beograd, “Hipnoza jedne ljubavi" (tekst, režija Dušan Kovačević) Zvezdara teatra, “Moje dete” (Stojan Srdić, adaptacija, režija Ana Đorđević) Beogradskog dramskog pozorišta, "Novo doba" (Vuk Bošković, koncept, režija Dino Mustafić) Bitef teatara i ArtHub Sarajevo, te "Deca radosti" (Milena Marković, režija Snežana Trišić) Ateljea 212 i "Maestro" somborskog Narodnog pozorišta.
U međunarodnom netakmičarskom programu "Krugovi" biće izvedene predstave iz regiona: "Tri zime" HNK Zagreb, komad koji će 29. novembra videti i beogradska publika, zatim "Sinovi umiru prvi" Narodnog pozorišta Republike srpske iz Banjaluke, "Teferič" Sarajevskog kamernog teatra, "Za šta biste dali svoj život?” East West centra iz Sarajeva i “Egzit” (Horti) Mađarskog državnog pozorišta.
Pod sloganom "Porodični i drugi demoni", Sterijino pozorje se vraća izvornom konceptu izdvođenja domaćeg dramskog teksta.
U čast nagradjenih, na zatvaranju će biti izvedena predstava "Kako je dobro videti te opet" Ateljea 212 i Sterijinog pozorja, a publika će tokom festivala moći da vidi i studentske predstave u okviru Pozorja mladih.
Sterijine nagrade doneće petočlani žiri, koji čine: kompozitorka Isidora Žebelјan, pozorišni reditelјi Nikita Milivojević i Aleksandar Popovski, te glumci Emina Elor i Predrag Miki Manojlović (predsednik).
Okrugle stolove vodiće pozorišni kritičari Ana Tasić i Igor Burić.
Sterijino pozorje je pre deset godina transformisano iz festivala domaćeg autora u nacionalni teatarski festival, u nameri da se omogući svim dramskim umetnicima iz Srbije da se, bez ikakvog ograničenja, takmiče za nagrade i da se, istovremeno, poveća konkurencija, odnosno broj predstava koje imaju mogućnost da se pojave na Pozorju. Prema rečima direktora i selektora Mikija Radonjića, prethodni period pokazao je da je primarni cilј ispunjen ali da su, istovremeno, izgublјeni identitet i osobenost po kojima je Sterijino pozorje bilo prepoznatlјivo u regionu, pa i šire.
Iako su afirmacija i promocija prvenstveno savremene srpske dramske književnosti, ali i domaće klasike, ostali primarni gotovo u svima delatnostima i aktivnostima Pozorja, od ustanovlјenja Konkursa za najbolјi domaći dramski tekst, preko realizacije koprodukcija zasnovanih na pobedničkim tekstovima s pozorištima iz zemlјe i okruženja, do kontinuiranog objavlјivanja ostvarenja domachih autora u časopisu Scena na srpskom i na engleskom jeziku, ipak je sve snažnija kritika postojećeg koncepta uticala na odluku da početkom 2016. godine započnu nove konsultacije u vezi sa budućnošću Pozorja, naveo je Radonjić u obrazloženju selekcije. Na to je, kako je dodao, u značajnoj meri delovala i činjenica što su poslednjih nekoliko godina u Srbiji osnovana bar tri-četiri festivala sličnih programskih usmerenja – svi su podsećali jedni na druge, a Sterijino pozorje najmanje je ličilo na samo sebe. Po okončanju 61. festivala, odlučeno je da se Pozorje vrati izvornim načelima na kojima su utemelјeni institucija i festival – domaćem autoru, u najširem smislu te reči.
Radonjić je ocenio i da ni na stilskom, ni na idejno-tematskom, niti na poetičkom nivou, ne postoji preovlađujuća linija za koju bi se moglo reći, bez ikakvih nedoumica, da je obeležila ovu pozorišnu sezonu. Srpski dramski pisci, kako je dodao, u najvećoj meri ne koketiraju s neposrednom stvarnošću i ne pokušavaju po svaku cenu da pišu komade žestokog društvenog angažmana, već "nastoje i na sreću, uglavnom i uspevaju, da iskustva jedne zajednice u dugom periodu tranzicije, s najrazličitijim egzistencijalnim fenomenima, uzdignu do kategorija univerzalnosti". Heterogenost odnosno raznovrsnost, ponajviše se ogleda u inscenaciji, to jest realizovanim reditelјskim eksplikacijama i njihovom tumačenju savremenih autora i domaćih klasika. Ipak, utisak je da inventivnost i maštovitost reditelјa, bar u tridesetak predstava, nisu „ugrozili“ autora, nije bilo (ne uvek dobrodošle) „kreativne nadgradnje pisca“, što je rezultovalo stilskom koherentnošću predstava i umetnički relevantnijim ostvarenjima. Respektabilna zastuplјenost mlađe generacije reditelјa obećava i za svaku je pohvalu, naveo je Radonjić.
Prateći program 62. Pozorja obuhvata 15. Međunarodni trijenale “Pozorište u fotografskoj umetnosti”, izložbu portreta i poezije “Pogled Sterijinih očiju” Hadži Zorana Lazina, izložbu radova studenata doktorskih studija scenskog dizajna u Novom Sadu "Suočavanje" u Šok zadruzi, promociju monografije glumice Jasne Đuričić, dobitnice "Dobričinog prstena"…
Festivalski sajt je pozorje.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org
(SEEcult.org)
