Logos – Reč o slovu
Umetnica Ljiljana Bursać nastavlja serijal izložbi o pojmu Logos postavkom u Muzeju nauke i tehnike u Beogradu koja će biti otvorena 7. juna, a posvećena je slovima izvedenim ručno i uz pomoć pisaćih mašina ili opredmećenim kroz metalna štamparska slova.
Izložba “Logos – Reč o slovu” šesta je u nizu izložbi Ljiljane Bursać posvećenih pojmu logos, koji je za umetnicu izvor neiscrpne inspiracije, jer, između ostalog, dopušta veliku slobodu, pošto može da označava um, reč, govor, smisao, nauku itd.
Na izložbi u Muzeju nauke i tehnike Ljiljana Bursać izložiće slova iz više kultura i iz različitih perioda: rune, inicijale iz Miroslavljevog jevanđelja, segmente iz Dušanovog Zakonika, Bauhaus stilizaciju alfabeta, assemic pismo, pečate, pisaće mašine i metalna štamparska slova.
Istoričarka umetnosti Irina Tomić podseća povodom izložbe Ljiljane Bursać da je reč od koje logos vodi poreklo legein, koja je u prefilozofskoj upotrebi imala dva osnovna značenja: “sabrati ili skupiti” i “kazati ili imenovati”. Ljiljana Bursać, krenula je baš od tog prapočetka reči logos. Ona je skupljala i sabirala, a kroz svoja dela kazivala i imenovala ono što logos može biti.
Logos je klica postojanja, istina, zakon, smisao, slovesnost, um, govor i još mnogo toga. Logos je ne samo reč, već i slovo, koje je prema opštoj definiciji - najmanja jedinica zapisa jezika. U nekim kulturama predstavlja i celu reč, broj, znak ili simbol. U Jevanđelju po Jovanu dolazi do identifikacije i Isusa kao telesnog bića i logosa: “I Logos postade telo”, navela je Irina Tomić u pratećem tekstu.
Ljiljana Bursać ukazuje i na samostalno bivstvo svakog slova, kao i na mogućnost njegovog otelotvorenja.
“Žan Bodrijar, jedan od najznačajnijih i najplodnijih francuskih sociologa i teoretičara 20. veka, oživeo je pojam simulakruma. Njegovo osnovno značenje, od antičkih vremena, bilo je slika, odnosno san. Prema Bodrijaru, simulakrum predstavlja ono što nije utemeljeno u stvarnome svetu, odnosno simulakre nisu fizički, već eterički objekti koji su izvedeni entiteti. Zapravo, kada se slovo opredmeti, ono postaje simulakrum. Upravo kroz pojedinačna slova asemic writing-a Ljiljana Bursać ukazuje i na samostalno bivstvo svakog slova, kao i na mogućnost njegovog otelotvorenja”, navela je Irina Tomić.
Podsećajući i da su slova opredmećena davno u nekim kulturama, dok se u evropskim to dogodilo tek sa izumom pokretnih štamparskih slova, Irina Tomić ukazuje i da su vrlo često sami štampari osmišljavali izgled slova.
Tako je Žofroa Tori, francuski dizajner iz 16. veka i štampar francuskog kralja Fransoa I, zasnovao slova prema proporcijama ljudskog tela - slovo je zauzimalo prostor u kvadratu, koji se nalazio izvan kruga načinjenog oko ljudskog tela. Kasnije, u 19. veku, slova su bila opredmećena kroz tipke na tastaturama pisaćih mašina, ali i kroz pismo Luja Braja, koje je prvenstveno bilo poznato kao “noćno pismo”, da bi kasnije ušlo u upotrebu kao univerzalno pismo za slepe i slabovide. U umetnosti 20. i 21. veka, mnogi umetnici posvetili su se opredmećivanju slova kroz svoja dela: Klas Oldenburg, Robert Indijana, Džozef Košut, Den Flejvin, Anri Mišo, Bruno Katalano, Mark Simonson, Aron Kaufman, Džon Kuzmič i drugi. U popularnoj kulturi opredmećena slova su postala i deo svakodnevnog života kroz brojne reklame, a 1923. godine u te svrhe postavljen je i natpis Holivuda, koji je prvenstveno bio reklama za preduzeće za promet nekretninama, navela je Irina Tomić.
ADLER pisaća mašina, MNT
Irina Tomić će za vreme trajanja izložbe održati i stručna vođenja, kao i predavanja sa kolegom Oliverom Tomićem na temu pisma i rukopisa kroz vekove.
Umetnica Ljiljana Bursać završila je Likovnu akademiju u Beču, a usavršavala se i studijski boravila u SAD, Nemačkoj i Francuskoj. Priredila je više od 40 samostalnih izložbi i učestvovala je na više od 300 grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu.
Dobitnica je i brojnih priznanja, među kojima su i Premio Nazionale R. Giorgi`- Medalia d`Argento i Placeta San Benedeto Po (Mantova, Italija, 1976), Ex Tempore (Piran, Slovenija, 1990), Povelja Udruženja književnika za projekat-performans Most svetlosti (2002) i Priznanje Uneska - pokroviteljstvo za autorske projekte, koncepciju i realizaciju programa Art Foruma (2004), čiji je osnivač i predsednik. Njena dela se nalaze u uglednim muzejsko-galerijskim ustanovama i privatnim zbirkama u regionu i svetu. Članica je ULUS-a.
Izložba “Logos – Reč o slovu“ u Muzeju nauke i tehnike biće otvorena do 4. jula.
Prethodne izložbe posvećene pojmu logosa održane su u Podgorici (2013), Izraelu (2015/2016), Novom Sadu (2016), Beogradu (2016) i Požarevcu (2017).
(SEEcult.org)
