Kontinuitet rata

Pitanja rata, genocida i sećanja, tema su izložbe “Kontinuitet” u Galeriji Centra za savremenu umetnost u Celju koja predstavlja radove internacionalne grupe umetnika, uključujući iz Slovenije, Bosne i iz Srbije.

Pitanja rata, genocida i sećanja, tema su izložbe “Kontinuitet” u Galeriji Centra za savremenu umetnost u Celju koja predstavlja radove internacionalne grupe umetnika, uključujući iz Slovenije, Bosne i iz Srbije.

Na izložbi, otvorenoj od 30. juna do 11. septembra u Galeriji savremene umetnosti i Likovnom salonu u Celju, učestvuju Adel Abidin, Tomaž Črnej, Adela Jušić, Maja Hodošček, Mladen Miljanović, Simon Norfolk, David Tartakover, Susan Silas, Milica Tomić, Stefanos Tsivopoulos, Bojan Salaj, Artur Zmijewski i Dalibor Bori Zupančič.

Kroz umetničke projekte koji se odnose na Drugi svetski rat, izraelsko-palestinski konflikt, kao i ratove u Iraku, Bosni i Hercegovini i Avganistanu, izložba pokušava da ukaže na fenomen stalnog globalnog rata, odnosno mir koji se pojavljuje samo kao privremeni period između ratnih stanja.
Prema konceptu izložbe, jedno od fundamentalnih pitanja današnjeg društva odnosi se na razloge ratova i mogućnosti njihovog sprečavanja.

Radovi na izlzozbi odnose se prema ratnoj problematici kroz istraživanje i rekonstrukciju traumatičnih događaja, fokusiranje na posledice rata na ljude, prirodu i arhitekturu, istraživanje načina na koji istorija i konfliktne situacije ulaze u javni prostor, postajući deo identiteta… Takođe, izložba problematizuje medijske predstave o ratu, između ostalog i svedočenjem ljudi koji su ga doživeli.

Predstavljajući različite umetničke strategije, izložba govori o društvu koje, kršeći etičke principe, odlučuje o životu i smrti ljudi, koristeći ratove za ostvarenje sopstvenih političkih ciljeva i zataškavajući svoju odgovornost za uništenje života. To se odnosi ne samo na one koji su bili direktno uključeni, već i na sve koji su sarađivali u ratovima trgovinom oružja, na primer, ili na drugi “nevidljivi” način, podržavajući i legitimišući ratove zarad sopstvenog profita i političkih interesa.

Radovi 13 umetnika na izložbi odnose se na pitanje kontinuiteta i stvarnosti ratova, njihove staklnosti, izbijanja novih kriza i konflikata, kao i na potrebu svesti i sećanja na žrtve (u 19. i 20. veku okvirno je 205 miliona ljudi izgubilo živote u ratovima i genocidu).

Banjalučki umetnik Mladen Miljanović prostornom instalacijom “Occupo”, koristeći vojnički vizuelni jezik, ironično problematizuje fenomen militarizacije društva. Okupacija umetničkog prostora je jedno od sredstava umetnikove konfrontacije sa negativnom prošlošću, budući da je odrastao u ratu u Bosni, a ujedno je i praktična afirmacija stava “pravi umetnost, a ne rat”.

Milica Tomić iz Beograda, u video radu “Sigurnost u putu” (2007-08), predstavlja svoje putovanje do Srebrenice, gde je najmanje 8.000 muslimanskih muškaraca i mladih ljudi ubijeno 1995. godine. Putovanje u centar post-genocidne traume, u svet žena bez muškaraca, sela bez ljudi, predstavlja pokušaj umetnice da razume kako je moguće preživeti i nastaviti život, uprkos nezamenljivim gubicima.

Instalacija “Greška” (2010) celjskog fotografa Tomaža Črneja sadrži seriju fotografija Aušvica i masovne grobnice u Laškom, gde je, posle Drugog svetskog rata, ubijeno na stotine ratnih zarobljenika i civila.

Adela Jušić u video radu “Snajper” (2007) predstavlja delove sopstvenog detinjstva u opkoljenom Sarajevu, u vreme kada se, kao desetogodišnjakinja, suočila sa velikim gubitkom u svom životu - smrću oca.

Video instalacija “Sirov materijal” celjske umetnice Maje Hodošček odnosi se na psihološke patnje ratnih veterana, post-traumatski stres, anksioznost i strah od ljudi, a rad je zasnovan na iskustvu mladog americkog vojnika u ratu u Iraku.

Irački umetnik Adel Abidin predstavlja se animacijom i video instalacijom “Memorijal”, zasnovanom na istinitom događaju 1991. godine, tokom američkog bombardovanja Bagdada.

Serija fotografija “ Burke + Norfolk: Photographs from the War in Afghanistan” rezultat je saradnje ratnog fotografa Johna Burkea u drugom anglo-avganistanskom ratu i Simona Norfolka, koji je putovao u Avganistan 2010. godine sledeći Burkeovu putanju i snimajući sadašnju situaciju. Rad se odnosi na kontinuitet ratova i imperijalizma u zemlji koja se boris a siromaštvom.

Izraelski dizajner David Tartakover predstavljen je serijom fotografija “I’m Here” (2004), na kojima je figura umetnika digitalno ibačena u reportažne fotografije sa različitih mesta i događaja.

Rad “Helmbrecht’s Walk” (1998–2003) njujorške umetnice Susan Silas bavi se rekonstrukcijom prinudnog marša 580 jevrejskih zatvorenika posle Drugog svetskog rata. Njen rad je vizuelni prikaz 225 milja dugog marša od logora u Nemačkoj do Čehoslovačke, tokom kojeg je umrlo 95 žena.

Stefanos Tsivopoulos u video instalaciji “Intervju” (2007) kreće se između realnosti i rekonstrukcije, istražujući pitanja reprezentacije istorije, ličnog sećanja, kao i interpretacije rata u medijski definisanoj stvarnosti.

Bojan Salaj predstavlja se serijom fotografija “Pejzaži” (2008-), kojom ukazuje na simbole slovenačkog nacionalnog identiteta.

Artur Zmijewski se u radu “80064” (2004) bavi bivšim zatvorenikom koncentracionog logora Aušvic i njegovim istetoviranim zatvoreničkim brojem. Rad Zmijevskog govori, između ostalog, o potčinjavanju kao jedinoj mogućnosti opstanka.

Instalacija Dalibora Zupančiča “Traje, traje, traje” (2011) odnosi se na stalno stanje rata, problematizujući slučaj masovne likvidacije političkih zatvorenika u dvorištu Starog Piskera u Celju. Na tom mestu su okupatori od septembra 1941. do avgusta 1942. godine, u šest navrata i bez bilo kakvog sudskog postupka, ubili ukupno 374 ljudi.

Sajt Centra za savremenu umetnost Celje je www.celeia.info

*Foto: Mladen Miljanović, Occupo, instalacija, Neue Galerie Grac, 2007.

(SEEcult.org)