Inicijativa u čast srpskog filma
Jugoslovenska kinoteka pokrenuće inicijativu kojom bi 2011. bila proglašena “godinom domaćeg filma”, povodom stogodišnjice postojanja igranog filma u Srbiji i na Balkanu. Direktor Jugoslovenske kinoteke Radoslav Zelenović rekao je 3. juna na konferenciji za novinare da će ta inicijativa biti pokrenuta preko Ministarstva kulture Srbije, a trebalo bi da ukaže da je igrani film na ovim prostorima postojao još pre jednog veka, odnosno da “nije od juče”.
Jugoslovenska kinoteka pokrenuće inicijativu kojom bi 2011. bila proglašena “godinom domaćeg filma”, povodom stogodišnjice postojanja igranog filma u Srbiji i na Balkanu.
Direktor Jugoslovenske kinoteke Radoslav Zelenović rekao je 3. juna na konferenciji za novinare da će ta inicijativa biti pokrenuta preko Ministarstva kulture Srbije, a trebalo bi da ukaže da je igrani film na ovim prostorima postojao još pre jednog veka, odnosno da “nije od juče”.
Prvim srpskim igranim filmom smatra se “Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa” (1911) Čiča Ilije Stanojevića, koji je pronađen u Austrijskom filmskom arhivu u Beču posle gotovo 90 godina, nakon čega je restaurisan.
Taj film je počeo da se prikazuje mesec dana pre nešto ranije snimljenog igranog filma "Urlih Celjski i Vladislav Hunjadi", u produkciji Svetozara Botorića, a takođe ga je režirao Stanojević, a snimio Mađar Lajoš Pitrolf, pod francuskim pseudonimom Luj de Beri (Louis De Beery).
Restaurisana kopija filma "Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa" premijerno je prikazana 2004. godine u Beogradu, u okviru centralne proslave dva veka moderne srpske države i Prvog srpskog ustanka.
Međunatpisi su rađeni na osnovu drame "Karađorđe" Miloša Cvetića i narodne pesme "Početak bune na dahije", kao i na osnovu biografskih dokumenata.
Igrani ep “Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi” istorijska je drama iz 15. veka, a zasnovana je na istinitom događaju koji se odigrao u beogradskoj tvrđavi u novembru 1456. godine, kada su u svađi oko prevlasti u ugarskom kraljevstvu ljudi zapovednika grada Vladislava (Lasla) Hunjadija ubili grofa Ulriha Celjskog, tutora i ujaka kralja Ladislava V.
Snimanje filma “Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi” završeno je u prvoj polovini jula 1911. godine, nešto pre uporedo snimanog “Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa”.
“Ulrih Celjski i Vladislav Hunjadi” je premijerno prikazan kasnije od “Karađorđa”, pa se po arhivističkim pravilima vodi kao drugi srpski igrani film, mada to hronološki nije.
Inače, prva filmska projekcija u Beogradu i na Balkanu bila je 25. maja, odnosno 6. juna 1896. godine u kafani "Zlatan krst" na Terazijama, a Jugoslovenska kinoteka taj dan proslavlja kao svoj rođendan.
Prva filmska projekcija održana je u Beogradu kada su predstavnici kompanije braće Limijer (Freres Lumiere), Andre Kar (Andre Carre) i Žil Žiren (Jules Girin) iz Liona prikazali "Prvi program Limijerovih filmova". Nepunih šest meseci kasnije, Kar ponovo dolazi u Srbiju, gde uz prikazivački program snima i prve domaće filmove (Kalemegdanska setnja, Tramvajska stanica na Terazijama, Izlazak radnika iz fabrike duvana, Kraljev povratak iz Sofije i Proslava 22. februara).
Sajt Jugoslovenske kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
