VOĐENJE: Umetnik (ni)je prisutan
Stanje stvari u vizuelnoj umetnosti, a i šire u društvu u proteklih 25 godina, kao i razlozi za prisustvo umetnika na sceni, ali i njihovo nestajanje i marginalizovanje, čak i kada su međunarodno etablirani, u fokusu su izložbe "Kritičari su izabrali 2019 - Umetnik (ni)je prisutan" autorke Danijele Purešević, koja je održana u Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda od 14. januara do 7. februara, povodom nagrade "Lazar Trifunović" koju je dobila za 2015. godinu.
Fenomen (dis)kontinuiteta prisustva umetnika na domaćoj sceni Danijela Purešević je ponudila na primeru desetak autora - Dejana Atanackovića, Miomira Grujića Fleke, Milovana Destila Markovića, Stevana Markuša, Borisa Miljkovića i Jusufa Hadžifejzovića, kao i Dejana Anđelkovića i Jelice Radovanović, Predraga Peđe Neškovića i Igora Stepančića, koji su bili njen izbor i za izložbu “Kritičari su izabrali” 1994. godine, koja je bila koncipirana kao promišljanje minule godine iz vizura troje kritičara. Uz Danijelu Purešević, na toj izložbi pre 25 godina učestvovale su svojim izborom umetnika i Milanka Todić (Aleksandar Davić, Stanislav Šarp i grupa FIA, i Aleksandar Kujučev) i Darka Radosavljević (Talent, Saša Marković Mikrob i grupa Škart).
Četvrt veka, kako je u vođenju kroz izložbu konstatovala Danijela Purešević, zanimljiv je period za promišljanje vremena i scene, odnosno pitanja da li su, zašto i na koji način umetnici prisutni na sceni i zašto je ona takva kakva je.
Umetnici su, prema rečima Danijele Purešević, prisutni na sceni kao reke ponornice - pojavljuju se i nestaju. To je sistemski problem, ali i dijagnoza i karakteristika scene, istakla je Danijela Purešević, koja je za naziv izložbe parafrazirala naslov velike retrospektive Marine Abramović “Umetnik je prisutan”, održane u njujorškom Muzeju moderne umetnosti (MoMA) 2010. godine. I sama Marina Abramović je pritom "stalno u preispitivanju toga da li je ova sredina nju odbila ili je ona odbila sredinu", podsetila je Danijela Purešević, ocenjujući da će to pitanje imati svojevrsnu kulminaciju ili rasplet na jesen, kada bude otvorena retrospektiva Abramovićeve u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu.
Zašto se šira vidljivost umetnika svodi na minimum, pa su i među obrazovanom grupacijom ljudi danas prisutni možda samo Vladimir Veličkovič i Miloš Šobajić, dok van fokusa ostaju čak i umetnici kao što su Mrđan Bajić i Mileta Prodanović, takođe je jedna od tema o kojoj je bilo reči tokom vođenja kroz izložbu, u kojem su učestvovali i Dejan Anđelković i Jelica Radovanović, te Igor Stepančič.
Poruku posetiocima izložbe poslao je i Milovan Destil Marković, koji živi i radi u Berlinu od 80-ih godina, a na izložbi je predstavljen slikom “Šta da se radi? Okupiraj!” Taj rad nastao je 2012. godine u sklopu njegovog prvog predstavljanja u Gradskoj galeriji u Požegi, a našao se i u središtu skandala početkom 2018. godine, kada je predsednica Skupštine opštine Požega Zorica Mitrović, neposredno posle ukidanja Kulturnog centra Požega i smene direktorke Slađane Petrović Varagić, ocenila nepodobnim i neprimerenim niz ostvarenja savremenih umetnika koja su se na osnovu otkupa Ministarstva kulture zatekli pod krovom te institucije. Posebno je apostrofirala Markovićevu sliku “Šta da se radi? Okupiraj!” iz serije Bar-kod, inspirisane prepoznatljivim nizom kodiranih linija koje danas ima svaki proizvod - simbolom neoliberalnog kapitalizma i potrošačkog društva.
Povodom izložbe "Kritičari su izabrali - Umetnik (ni)je prisutan", Destil Marković pozvao je bio učesnike građanskih protesta, koji se subotom održavaju već nedeljama u centru Beograda, da se najpre ugreju malo sedeći na radijatoru ispod njegove slike u Likovnoj galeriji, a potom da je pozajme i nose na čelu protestne kolone zahtevajući promenu vladajućeg režima posle Požege i u Beogradu.
"I to bi bilo (ne)prisutvo jednog od 5 miliona na sadašnjim demonstracijama", poručio je Destil Marković iz Berlina.
_ _ _
Projekat VOĐENJE
Produkcija: SEEcult.org, 2019.
Urednica: Vesna Milosavljević
Snimatelj: Saša Todorović
Montažerka: Marija Aranđelović
Podrška: Ministarstvo kulture i informisanja Srbije
SEEcult.org realizuje projekat “Vođenje” od 2012. godine, u saradnji sa galerijama-izlagačkim prostorima, odnosno umetnicima i kustosima odabranih izložbi.
Svratite na vođenje kroz bogatu arhivu od gotovo 100 izložbi koje smo ovekovečili za sve koji su ih propustili, ali i za one koji nisu :)
(SEEcult.org)
