Dositej slovačkom izdavaču
Nagrada “Dositej Obradović” za poseban doprinos stranog izdavača za prevođenje srpske književnosti i njeno kontinurano predstavljanje dodeljena je za 2012. godinu slovačkoj izdavačkoj kući Kaligram iz Bratislave.
Nagradu dodeljuju Zadužbina "Dositej Obradović", Sajam knjiga u Beogradu i Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, a ministar Bratislav Petković je svečano i uručio to priznanje Laslu Sigetiju iz kuće Kaligram.
Izdavačka kuća Kaligram, kako je naveo književnik Gojko Božović u ime žirija, dala je veliki doprinos prezentovanju srpske kulture u zemljama centralne Evrope - objavljivanjem prevoda dela Aleksandra Tišme, Radomira Konstantinovića, Vladimira Pištala, Dragana Velikića i drugih autora.
Laslo Sigeti istakao je da njegova kuća objavljuje dvojezična izdanja i da se mnoge knjige, osim na slovački, prevode i na mađarski jezik.
Sigeti je rekao i da se sve zemlje centralne Evrope susreću sa istim problemima kao i Srbija, zbog čega je literatura put ka očuvanju identiteta u novoj, velikoj evropskoj zajednici naroda.
Nagrada "Dositej Obradović" sastoji se od diplome i zlatnika sa likom velikog srpskog prosvetitelja, obezbeđenog prostora za izlaganje na Sajmu knjiga u naredne tri godine, te posebne pomoći Ministarstva kulture Srbije za objavljivanje dela koja afirmišu srpsku kulturu.
Ministar Petković je, inače, obećao da će se Ministarstvo kulture potruditi da obezbedi prostorije Zadužbini "Dositej Obradović" u Beogradu, jer ih trenutno nema.
Nagrada “Dositej Obradović” ustanovljena je 2007. godine, povodom centralne teme tadašnjeg Sajma knjiga u Beogradu - prosvetiteljstva i 200-godišnjice dolaska Dositeja Obradovića u Srbiju.
Prvi dobitnik te nagrade, nazvane imenom tog prosvetitelja i prvog književnika koji je pisao narodnim jezikom, dobio je izdavač Alojz Vizer iz Beča koji je objavio na nemačkom dela poznatih domaćih pisaca, poput Ive Andrića, Miloša Crnjanskog, Davida Albaharija, Vaska Pope i Dragana Velikića.
Dositej Obradović bio je prvi Srbin koji je javno ustao protiv crkvenog uticaja u književnosti i označio novo razdoblje Srbije. Rođen (kao Dimitrije Obradović) 1739. godine u selu Čakovu u Tamiškom Banatu, na teritoriji današnje Rumunije, Obradović je proputovao celu Evropu i postao najobrazovaniji Srbin svog doba. Govorio je čak 11 jezika.
Dositej je došao u Srbiju 16. avgusta 1807. godine, posle Prvog srpskog ustanka, u kojem je učestvovao na poziv Karađorđa. Kao poznavalac brojnih stranih jezika bavio se diplomatijom, a kao najobrazovaniji Srbin svog doba, postavljen je za glavnog nadziratelja srpskih učilišta.
Predavanjem “O dužnom počitaniju k naukama” otvorio je 1808. godine Veliku školu, prvu te vrste u Srbiji. U tom periodu je zapostavio književnost, nadajući se da će i za to doći bolja vremena, a 1811, Karađorđevim ukazom, postavljen je za prvog ministra prosvete u Srbiji.
Ponovnu tursku okupaciju Srbije nije dočekao - umro je 28. marta 1811. godine u Beogradu.
Međunarodni beogradski sajam knjiga predstavlja od 21. do 28. oktobra više od 800 učesnika, odnosno 489 izlagača iz 21 zemlje, od kojih je 60 stranih.
Na raznovrsnost ponude “najveće knjižare na Balkanu”, ukazuje ovogodišnji slogan “Od A do Š”, dok noseća tema pratećih, diskusionih programa 57. Sajma knjiga - “Znakovi budućnosti”, ističe važnost kritičkog mišljenja i imaginacije.
(SEEcult.org)
