Žena protiv sistema
Uloga filmske industrije u postizanju rodne ravnopravnosti jedna je od centralnih tema specijanog programa “Žena protiv sistema” na 15. Beldocs festivalu, koji je posvećen razbijanju rodnih stereotipa, podržavajući ravnopravnost žena u filmskoj industriji, ali i društvu.
Filmovi u tom programu, koji je uredila Aleksandra Vušurević, bave se širokim rasponom tema – od prikazivanja žena u holivudskim filmovima, preko plesnog tima za žene starije od 60 godina iz Floride, nesvakidašnjeg života jedne žene u artičkoj tundri, problema medijskih sloboda u savremenoj Rusiji do borbe košarkaškog tima devojčica.
“Filmske autorke, posebno u dokumentaristici, danas su među najsmelijim stvaraocima koji pomeraju granice ove umetnosti. Danas žene svojim hrabrim glasovima svakodnevno osvajaju slobodu, krčeći put ka rodnoj ravnopravnosti”, navela je Aleksandra Vušurović.
Prema rečima šefice Kancelarije UN Women u Srbiji Milane Rikanović, s obzirom na veliki uticaj koji film ima na društvo u celini, od izuzetne je važnosti to što 15. Beldoks stavlja u fokus autentične ženske glasove i žensku perspektivu. “Verujem da će gledaoci i gledateljke izači iz bioskopskih sala inspirasani i ohrabreni da sami pokrenu neke promene u svom okruženju”, izjavila je Milana Rikanović.
Nakon projekcija, biće održana serija panel diskusija sa autorkama, aktivistkinjama, kao i stručnjacima iz raznovrsnih oblasti, u cilju produbljivanja tema koje filmovi pokreću.
Seks-Kamera-Moć, foto: Hugo Wong
U okviru tog specijalnog programa, biće prikazani film “Seks-Kamera-Moć” (Brainwashed: Sex-Camera-Power) nezavisne američke rediteljke Nine Menkes koja preispituje odnos filmskog jezika i kulture mizoginije.
Zasnivajući priču na sopstvenom predavanju “Sex & Power: The Visual Language of Oppression”, Nina Menkes upoznaje gledaoce sa rodnim politikama na osnovu kojih nastaje jedan kadar. Referišući na 175 filmskih inserata iz različitih svetskih i holivudskih filmova, ona tvrdi da je seksistički filmski jezik u direktnoj vezi sa seksualnim uznemiravanjem žena, kao i sa diskriminacijom pri zapošljavanju. Pored toga što informiše, to ostvarenje budi osećaj gorčine i nepovratno menja način gledanja i stvaranja filmova.
“Devojke iz kalendara” (Calendar Girls) je plesni dokumentarac rediteljskog dua iz sveta plesa i muzike Marije Luavid (Maria Loohufvud) i Lava Martinsena (Love Martinsen) koji, prateći plesni tim iz Floride koji sačinjavaju žene starije od 60 godina, razbija konvencionalnu sliku “stare dame”, istražujući dubinsku ljudsku potrebu za kreativnošću i prijateljstvom. Biti devojka iz kalendara zahteva posvećenost i strast, ali pruža 30 sestara koje čuvaju leđa. Biti devojka iz kalendara znači ostaviti probleme kod kuće i plesati, ali i suočiti se sa promenama i odvažiti se na testiranje odnosa. To nesvakidašnje ostvarenje o starosti i strasti poziva nas da zaplešemo od srca, pre nego što bude prekasno, poručio je Beldoks.
“F@ck This Job” ruske rediteljke Vere Kričevske (Krichevskaya) prati ubrzani uspon i pad TV kanala Dožd, jedine nezavisne stanice u Rusiji koja je sve do početka marta 2022. godine uspevala da preživi Putinov režim. Priča je centrirana oko osnivačice Nataše koja okuplja tim posvećenih novinara i kreće u desetogodišnju borbu za slobodu. Kada se nađu na meti vlade, Nataša postaje “strani agent” u sopstvenoj zemlji.
Ovo ostvarenje oslikava političku situaciju zemlje, i strmoglavi pad od stanja poluslobode do totalne izolacije, a povod je i za panel diskusiju u kojoj će učestvovati rediteljka.
“Jabuka i dve trešnje” (Apple and Two Cherries) domaće autorke Mine Petrović prati mladu slovačku vajarku Katku iz Košica. Baveći se pitanjem položaja umetnica u Slovačkoj, ona dolazi u dodir sa sopstvenim istinama, a svoja bolna traumatična iskustva preobražava u skulpture.
“Podigni lestvicu” (Raise The Bar) islandskog reditelja i glumca Gudžona Ragnarsona (Guðjón Ragnarsson) priča je o devojčicama koje razbijaju društvene i kulturne barijere. Ženski košarkaši tim pohađa intenzivan i kontroverzan program treninga, pod vođstvom neobičnog trenera koji im neprestano “podiže lestvicu”. Tim postiže izvrsne sportske rezultate, a devojke rastu u jake, samostalne individue spremne da promene svet. Ipak, pitanje sa kojim film suočava publiku je: “Koliko je svet spreman na promenu?”
“Život Ivane Japtune” (Life of Ivanna) Renata Boraja Serana priča je o 26-godišnnjoj majci petoro dece koja živi u severozapadnom Sibiru. Suočena sa ubrzanim klimatskim promenama koje prete da joj unište dom, ona odlučuje da napusti tradicionalni način života i emigrira u grad. Pored supruga, nasilnog alkoholičara, prinuđena je na samostalnu borbu, a zarad sopstvene dece Ivana uzima život u svoje ruke. Ovaj dokumentarni film portretiše mladu ženu koja prkosi stereotipima, ali i dekadenciju tradicionalnih patrijarhalnih vrednosti u okruženju gde je život sam po sebi izazov.
Tri panel diskusije inspirisane filmovima u programu Žena vs sistem otvoriće važne teme, kao što su: uloga filmske industrije u održavanju postojećih odnosa moći (Žena – Kamera – Moć: Feministička kritika filma), borba za slobodu medija (Novinarstvo na udaru sistema: Lekcije televizije Dožd) i borba za rodnu ravnopravnost tokom odrastanja (Igraj svoju igru: Jednake i slobodne u odrastanju).
Prvi panel biće održan uživo u Domu omladine Beograda, a naredna dva će, uz prikazivanje filma, prenositi televizija N1.
Panel diskusija “Žena – Kamera – Moć: Feministička kritika filma” biće održan 12. maja u 20 sati u sali Amerikana, kao uvod u projekciju filma “Seks-Kamera-Moć” u Velikoj sali DOB-a. Učesnice panela su: politikološkinja i producentkinja Mia Bjelogrlić, glumica Milena Radulović i novinarka i predstavnica BeFema Aleksandra Mališić, a razgovor će moderirati novinarka Marija Šehić.
Nakon filma “F@ck This Job”, koji će 14. maja biti emitovan na N1 u 20 sati, sledi prenos panel diskusije “Novinarstvo na udaru sistema: Lekcije televizije Dožd”, u kojoj će gostovati rediteljka Vera Kričevskaja.
Nakon filma “Podigni lestvicu”, 15. maja biti emitovan na N1 od 20 sati, sledi panel diskusija “Igraj svoju igru: Jednake i slobodne u odrastanju”, a jedna od gošći u studiju biće Milana Rikanović, šefica Kancelarije UN Women u Srbiji.
Podigni lestvicu
Program 15. Beldoksa obuhvata više od stotinu dokumentaraca iz celog sveta, a posvećen je “smelim, autentičnim i kreativnim filmovima koji podstiču na razmišljanje, zbližavaju ljude i inspirišu ih da veruju u promene”.
Prošle godine, na 14. Beldocsu, film “Pejzaži otpora” rediteljke Marte Popivode o sećanju jedne od prvih partizanki u Jugoslaviji na borbu protiv fašizma u Drugom svetskom ratu proglašen je najboljim u domaćoj konkurenciji, dok je u internacionalnoj selekciji pobedio antiratni film “Ova kiša će zauvek padati” Aline Gorlove.
Festival su podržali: Evropska unija kroz program Kreativna Evropa (Media), Minstarstvo kulture i informisanja Srbije, Filmski centar Srbije, Filmski centar Grčke, Filmski centar Crne Gore, Danski filmski institut, ambasade Australije, Portugalije, Slovenije, Finske, Gete institut, Austrijski kulturni forum, Italijanski kulturni centar, Francuski institut, UN Women, Misija OEBS-a u Srbiji, Fondacija Saša Marčeta, Al Jazeera Balkans, DOX TV, ORION, Telekom…
Festivalski sajt je beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
(SEEcult.org)
