Završnica 7 veličanstvenih

Domaćom premijerom filma “Cinema Komunisto” Mile Turajlić o usponu i padu jugoslovenske filmske industrije, 29. januara u Sava centru svečano će biti završen sedmi Festival evropskog dugometražnog dokumentarnog filma “Sedam veličanstvenih”, ali će 30. januara publika imati priliku da pogleda još tri filma sa dosadašnjih festivalskih izdanja.

Domaćom premijerom filma “Cinema Komunisto” Mile Turajlić o usponu i padu jugoslovenske filmske industrije, 29. januara u Sava centru svečano će biti završen sedmi Festival evropskog dugometražnog dokumentarnog filma “Sedam veličanstvenih”, ali će 30. januara publika imati priliku da pogleda još tri filma sa dosadašnjih festivalskih izdanja.

Debitantski film Mile Turajlić “Cinema Komunisto”, čija je svetska premijera bila na prestižnom IDFA u Amsterdamu, a nedavno je proglašen najboljim dokumentarcem na 22. Filmskom festivalu u Trstu, stominutno je putovanje je kroz ostatke Titove filmske industrije i jugoslovenski “Holivud Istoka”, odnosno slika o istoriji jedne zemlje i kolektivnom zadatku njene kinematografije, koja je predočena jedinstvenom kombinacijom intervjua sa glavnim akterima, scena odabranih iz više od 300 domaćih filmova, i do sada neviđenog arhivskog materijala sa snimanja.

Vodiči kroz nekadašnji svet glamura i filmskih zvezda, poput Sofije Loren i Ričarda Bartona, su Titov kinoperater koji mu je puštao film svako veče pune 32 godine, glumac Velimir Bata Živojinović, reditelj Veljko Bulajić, scenografi, producenti, i drugi autori jugoslovenske filmske idile.

Na premijeri u Sava centru se, pored rediteljke i autora filma, očekuju i neki od glavnih aktera koji su pred kamerom svedočili o tom vremenu: glumac Bata Živojinović, direktor “Avala filma” Gile Đurić i scenograf Veljko Despotović.

Uoči svečanog zatvaranja “Sedam veličanstvenih”, biće prikazan i francuski film “Zanzibar muzički klub”, poslastica za ljubitelje svetske muzike. Napravljen u maniru kojim je Vim Venders snimio čuveni film “Buena Vista Social Club” o Kubi i kubanskoj muzici, “Zanzibar...” je poziv za istraživanje kultura u kojoj se gotovo dvomilenijumska tradicija prenosi muzikom. Takođe, poziva na otkrivanje prostora u kojem muzika prati ljude u svim važnim trenucima njihove egzistencije. Opčinjavajuća muzika nastala je čarobnim spojem arapskih tonova, latinskih ritmova, indijskih melodija i afričkih bubnjeva, a film su napravili muzičar Filip Gasnije i sineasta čistih filmskih postupaka, Patris Nezan.

Pretposlednjeg dana festivala “Sedam veličanstvenih”, čiji je selektor i ove godine Tue Stin Miler iz Danske, na programu je “Prvi film” proslavljenog autora BBC-jeve serije o najpoznatijim filmskim autorima i glumcima savremenog filma Marka Kazansa, koji se odlučio za još jednu neponovljivu filmsku avanturu. Opremljen kamerom, projektorom i kopijama nekoliko pažljivo izabranih velikih filmova, otišao je na sever Iraka - u planinske predele nekadašnjeg Kurdistana, da po ko zna koji put proveri magično delovanje filma.

Njegov “Prvi film!” je nadahnuti filmski esej o susretu različitih kultura i generacija, predstavljajući prevashodno svedočanstvo o prvim, neiskvarenim dečjim susretima s filmskim snovima i nesvakidašnjem utiskivanju mašte i snova u zadivljujuće pejzaže i egzotične prizore živopisnog planinskog mesta. Prva iskustva autora, inspirisanog bogatim filmskim znanjima, i prva iskustva dece, obogaćena nesagledivom dubinom i lepotom iracionalnog, stapaju se u snoliki vizuelni eksperiment.

Festival “Sedam veličanstvenih” počeo je 25. januara filmom “Nenet” francuskog dokumentariste Nikolasa Filibera (Nicolas Philibert), osobenim portretom šarmantne orangutanke u pariskom zoo vrtu.

Filiber je prisustvovao projekciji filma “Nenet”, kao i danski dokumentarista Frank Piasecki Poulsen, koji je rizikovao i život da bi snimio film “Krv u mobilnom” o pažljivo skrivanim mračnim tajnama visoko civilizovanog zapadnog društva. Izlažući se drastičnim rizicima i opasnostima, Poulsen otkriva puteve “krvavih minerala” u Kongu i otkriva frapantne podatke o finansiranju građanskog rata u kojem je do sada stradalo pet miliona ljudi, i to novcem zarađenim od prodaje sirovina za industriju mobilne telefonije.

Stin Miler je za sedmi festival “Sedam veličanstvenih” odabrao je radikalni dokumentaristički eksperiment “48” portugalske slikarke, estetičarke i teoretičarke umetnosti Suzane de Soza Dijaz, uzbudljiv dokument o torturi, ljudskim karakterima i vremenu, baziran na policijskim fotografijama snimljenim prilikom hapšenja političkih zatvorenika tokom diktature u Portugaliji od 1926. do 1974. godine.

Prikazan je i neobičan film “Muškarci koji plivaju”, švedsko-britanska koprodukcija koja je zapravo lična ispovest autora Dilana Vilijemsa, Velšanina koji zbog ljubavi dolazi i ostaje u Švedskoj. U želji da bude prihvaćen u novom okruženju, pridružuje se grupi muškaraca koji u dokolici otkrivaju lepote sinhronog plivanja.

Projekcije filmova na “Sedam veličanstvenih” tradicionalno prate razgovori s autorima, a mladi filmski autori i studenti filma iz Srbije i iz regiona imaju priliku da, u okviru specijalne prateće radionice, kroz niz master klasova, neposredno komuniciraju sa gostujućim autorima.

Kao specijalno iznenađenje za sve ljubitelje vrhunskih dokumentaraca, prvi put je uveden specijalni dodatni dan - u nedelju, 30. januara, kada će biti prikazana tri najzapaženija ostvarenja sa prethodnih šest festivala - prema izboru publike.

Među njima je britanski film “Crno sunce” (2005) Gerija Tarna o francuskom slikaru i filmskom autoru Igu de Montalanberu, nastanjenom u Njujorku, koji ostaje slep nakon iznenadnog upada provalnika u njegov stan.

Biće prikazan i holandski film “Brojevi za snove” (2005) Ana Marije Buketi o napolitanskom verovanju u brojeve, te austrijsko-nemački film “Pijanomanija” (2009) Lilijan Frank i Roberta Cibisa o potrazi za savršenim zvukom iz jedinstvene perspektive čoveka koji zaranja u unutrašnjost klavira pokušavajući da do perfekcije aktivira sve njegove fantastične potencijale. Reč je o susretu vrhunskog klavir štimera Štefana Knipfera i vrhunskih pijanista, kao što su Alfred Brendel, Lang Lang, Pjer Loran Emar.

Festival “7 veličanstvenih”, prvi te vrste u Srbiji, pokrenuo je Centar za vizuelne komunikacije Kvadrat, produkcijska i edukativna filmska ustanova koju vode filmski režiseri, producenti i profesori Svetlana i Zoran Popović.

Kvadrat je prvi započeo radionice dokumentarnog filma za studente filma i mlade filmske autore tokom 90-ih u bivšoj Jugoslaviji, snimivši više od sto kratkih dokumentarnih filmova, koji su bili uspešni i na domaćim i međunarodnim festivalima.

Kvadrat je i jedan od prvih članova EDN iz Srbije, a 2005. godine je, u saradnji sa tadašnjim direktorom EDN-a Tue Stin Milerom i Sava centrom, pokrenuo festival “Sedam veličanstvenih”.

Sajt festivala je www.magnificent7festival.org, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)