U slavu Sonje Savić u Puli
Izložba “Sonja Savić - Devojka iz grada” biće otvorena 11. jula u Srpskom kulturnom centru i Istri, u okviru pratećeg programa 66. Pulskog filmskog festivala, a povodom 35 godina od kada je legendarna glumica dobila Zlatnu arenu za ulogu u filmu "Šećerna vodica" (1983) Svetislava Prelića.
Multimedijalna izložba obuhvata autorske video radove, dokumentarno-igrane i eksperimentalne filmove prerano preminule svestrane umetnice Sonje Savić (1961-2008), kao i odabrane fotografije, predmete, novinske članke i audio zapise.
Dobitnica mnogobrojnih nagrada - od Niša do Kana, Sonja Savić je već na samom početku impresivne glumačke karijere ostvarila uloge koje su joj donele veliku popularnost i kultni status. Kroz njene filmske likove, kako podsećaju autori izložbe u tekstu u katalogu, govorilo je nekoliko generacija urbane omladine. Njene replike su postale uzrečice u svakodnevnom govoru tokom 80-ih i 90-ih godina 20. veka. Paralelno s radom na filmu, intenzivno se bavila video artom i alternativnim teatrom. Družila se i stvarala autentična umetnička dela s najistaknutijim imenima alternativne umetničke scene s prostora bivše Jugoslavije.
Beskompromisna u umetničkom angažmanu, netolerantna prema svemu što predstavlja normu, instituciju i “truli” kompromis, razlog su što je nakon 2000. godine neopravdano zapostavljena i zanemarena kao glumica.
Ne pristajući na kolotečinu, okrenula se gotovo isključivo radu na samostalnim umetničkim projektima za koje veliki deo kulturne javnosti u Srbiji nije imao razumevanja, smatrajući je osobenjakom i “neprilagođenom”. Neshvaćena i neprihvaćena, preminula je 2008. godine u Beogradu ostavivši za sobom veliku i nedovršenu umetničku ostavštinu.
Između ostalog, bila je dramaturg, muzički producent i rediteljka muzičkog dokumentarno-igranog filma “Fimska akademija Supernaut Belgradeunderground” (1996), kao i filma “Superreal, superstvarnost” (1997) - prvog srpskog tehno vodvilja za koji je muziku komponovao Miodrag Stojanović Čeza. Režirala je i film “Play” (1997) sa prvim kompjuterskim animacijama Srđana Đileta Markovića.
Vodila je poslednjih godina života i TV pričaonice na pojedinim beogradskim stanicama, a između ostalog, igrala je u nekadašnjem klubu Akademija multimedijalnu monodramu “Tajna venčane fotografije” Olge Stojanović.
Izložba “Sonja Savić: Devojka iz grada”, čiji su autori Predrag Živković i Mirjana Racković, organizovana je u saradnji sa Umetničkom galerijom “Nadežda Petrović” u Čačku, koja od kraja 2011. godine brine o umetničkoj zaostavštini Sonje Savić na osnovu protokola između Grada Čačka i Sonjine majke Mikaine Savić. Celokupna imovina (Sonjina rodna kuća i okućnica u čačanskom selu Donja Gorevnica), kao i umetnička ostavština, povereni su Gradu Čačku, a Umetničkoj galeriji “Nadežda Petrović” na brigu, stručnu obradu i prezentaciju.
Stručni tim UG “Nadežda Petrović” pristupio je popisivanju predmeta u kući koji čine umetničku ostavštinu Sonje Savić, te njihovoj obradi, a krajnji cilj je osnivanje Multimedijalnog centra “Sonja Savić” u Donjoj Gorevnici. U tom objektu-legatu, već je formirana Spomen-soba Sonje Savić kao stalna muzejska postavka. Sledeći korak je formiranje zbirke filmova, TV, radio i teatarskih ostvarenja, autorskih video radova u kojima je ostvarila velike uloge ili se izrazila kao samostalni autor. Drugi deo kuće i imanja koristiće se kao prostor za rezidencijalne boravke umetnika. Centar bi trebalo da postane mesto okupljanja mladih, kreativnih ljudi koji će, podstaknuti stvaralaštvom Sonje Savić i nadahnuti njenim celokupnim beskompromisnim delovanjem, stvarati nova, autentična umetnička dela u područjima alternativnog teatra, filma, videa, muzike i vizuelnih umetnosti u Galeriji “Nadežda Petrović”.
Sonja Savić je poslednje uloge ostvarila u filmovima “Princ od papira” Marka Kostića (2008), “Od groba do groba” slovenačkog reditelja Jana Cvitkoviča (2005) i “Jug jugoistok” (2005) Milutina Petrovića.
Na Filmskom festivalu u Veneciji nagrađena je 1985. za ulogu u filmu “Život je lep”, a za nezaboravnu ulogu u filmu “Šećerna vodica” dobila je, osim u Puli, i Gran pri “Ćele kula” Filmskih susreta u Nišu 1983. godine.
Njenom životu i radu posvećen je dokumentarni film “Sonja” Dragane Kanjevac, koji sadrži i svedočenja kolega i prijatelja.
Izložba “Sonja Savić: Devojka iz grada” gostovala je od 2013. godine, kada je prvi put priređena u Čačku, u desetak gradova u Srbiji i okruženju, a 2018. godine u Jugoslovenskoj kinoteci bila je predstavljena dopunjena postavka, uz retrospektivu filmova povodom desete godišnjice njene smrti.
Izložba će biti otvorena u Srpskom kulturnom centru u Puli do kraja 66. Pulskog festivala, odnosno do 21. jula.
(SEEcult.org)
