U čast Fehmiua u Prizrenu
Prizrenski Dokufest odaje 31. jula počast nedavno preminulom glumcu Bekimu Fehmiu kultnim filmom “Skupljači perja” srpskog reditelja Aleksandra Saše Petrovića, čija je projekcija 31. jula deo svečanog otvaranja tog festivala u bioskopu na otvorenom na obali reke Bistrice.
Prizrenski Dokufest odaje 31. jula počast nedavno preminulom glumcu Bekimu Fehmiu kultnim filmom “Skupljači perja” srpskog reditelja Aleksandra Saše Petrovića, čija je projekcija 31. jula deo svečanog otvaranja tog festivala u bioskopu na otvorenom na obali reke Bistrice.
Petrovićev film “Skupljači perja”, jedan od bisera jugoslovenskog “crnog talasa”, prikazan je nedavno u čast Fehmiua i na 16. Sarajevo Film Festivalu. Fehmiu je u tom filmu, u kojem glavne uloge igraju i Olivera Vučo i Velimir Bata Živojinović, tumačio lik lepog i strasnog Belog Bore, vojvođanskog Roma iz okoline Sombora. Nakon uloge u “Skupljačima perja”, nagrađenim Gran prijem žirija u Kanu 1967. godine, Fehmiu je ostvario i uspešnu svetsku karijeru.
Fehmiu je deo života proveo u Prizrenu, kao i u Sarajevu i najvećim delom u Beogradu, gde je sredinom juna izvršio samoubistvo u svom stanu, posle višegodišnjeg odsustva iz javnosti.
Mediji su pisali da se samoinicijativno oprostio od glume zbog antialbanske propagande, a njegov mlađi sin Uliks, takođe glumac, napisao je svojevremeno da su na njegovo povlačenje uticali “raspad Jugoslavije, strašan bratoubilački rat, uništenje Vukovara, bombardovanje Dubrovnika, dugogodišnja opsada Sarajeva, rat na Kosovu, bombardovanje SR Jugoslavije”.
“Odrekao se reči koje su za glumca najjače i najlepše sredstvo. Odrekao ih se i pretvorio ih u ćutanje - u protest. Hamlet bi rekao ‘Ostalo je ćutanje’“, naveo je Uliks Fehmiu.
Na komemoraciji u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u Beogradu, prijatelji i kolege opisali su ga kao velikog glumca i čoveka, najvećeg Srbina među Albancima i najvećeg Albanca među Srbima, samuraja i , ličnost ogromnog moralnog integriteta.
Fehmiuova smrt izazvala je duboku tugu širom bivše Jugoslavije, a nakon komemoracije, pepeo je - prema njegovoj želji, rasut u reku Bistricu.
Iako je želeo da bude ispraćen u uskom porodičnom krugu, zbog čega nije bilo objavljeno mesto i vreme kremacije, veliki broj kolega iz sveta filma i pozorišta, kao i mnogobrojni Beograđani, došli su da se oproste od Fehmiua. Umesto oproštajnih govora, njegova udovica, glumica Branka Petrić, otpevala je pesmu “Jezerce tiho, plavo”, koju su često pevali zajedno i bila je neka vrsta porodičnog obeležja.
Rođen 1936. godine u Sarajevu, Fehmiu je studirao Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu do 1960. godine, u klasi profesora Mate Miloševića.
Bio je prvi kosovski Albanac koji je celokupno školovanje, do fakulteta, završio na albanskom jeziku i postao prvi profesionalni glumac.
Pored bivše Jugoslavije, glumio je i u drugim evropskim državama, posebno Italiji, gde se proslavio u TV seriji "Odisej". Imao je dugogodišnji ugovor sa italijanskim producentom Dinom de Laurentisom i sarađivao sa Džonom Hjustonom, Avom Gardner, Dirkom Bogartom, Klaudijom Kardinale, Šarlom Aznavurom…
Dobitnik je više nagrada, a osim za ulogu Bore u "Skupljačima perja", nagrađen je Zlatnom arenom na Festivalu jugoslovenskog igranog filma u Puli i za ulogu Halil-bega u filmu “Roj” Miće Popovića.
Od pozorišne glume se oprostio 1987. igrajući u predstavi “Gospođa Kolontajn” na sceni Jugoslovenskog dramskog pozorišta, a poslednja uloga na filmu bila mu je u ostvarenju “Džingis Kan” Kena Anekina 1992.
Fehmiu je objavio 2001. knjigu “Blistavo i strašno”, u izdanju “Samizdata B92”, opisujući u njoj je detinjstvo provedeno u Sarajevu, Skadru i Prizrenu, kao i godine pred početak Drugog svetskog rata - do početka rada u Prištinskom pozorištu. Završio je i drugi deo memoara, u kojem se posebno osvrnuo na boravak u Holivudu, a ta knjiga bi tek trebalo da izađe iz štampe.
Prizrenski Dokufest predstavlja u devetom izdanju, od 31. jula do 7. avgusta, više od 150 ostvarenja iz 34 zemalja, uključujući takmičarske programe, a svečano počinje dokumentarcem “Into Eternity” Michaela Madsena o problemu nuklearnog otpada.
Program je sastavljen od filmova odabranih među više od 1.300 prijavljenih, a obuhvata pet takmičarskih i nekoliko specijalnih programa, uključujući retrospektive novosadskog reditelja Želimira Žilnika i filipinskog Khavna de la Cruza.
Sajt DokuFesta je http://www.dokufest.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
