Transfer 1995- 2010

Izložba posvećena kultnoj televizijskoj emisiji “Transfer”, koja je 15 godina emitovana na HTV-u i profilisala se u jedinstven medijski i kulturološki fenomen, duboko isprepleten i integrisan sa savremenom umetničkom scenom koju je pratila, biće otvorena 5. decembra u galeriji Hrvatskog dizajnerskog društva (HDD)

Izložba “Transfer 1995-2010 / Otvoreni arhiv”, čiji su kustosi Marko Golub i autorka i urednica emisije “Transfer” Gordana Brzović, uz otvoreni video arhiv većine emisija snimljenih od 1995. do 2010. godine, obuhvata i projekcije teorijskih filmova, te hronološku kompilaciju “Transferovih” priloga posvećenih dizajnu od sredine 90-ih do kraja 2000-ih.

Tri godine nakon prestanka emitovanja “Transfer”, prema navodima autora izložbe, više je razloga za podsećanje na značaj te emisije.

Jedan je sama mogućnost zahvaćanja u golemu dokumentaciju o zbivanjima u području savremenih kulturnih i umetničkih praksi u Hrvatskoj, regiji i šire, uključujući i uvid u kritička razmišljanja aktera same scene, njihova očekivanja, rezultate i projekcije za budućnost. Drugi razlog je sam status “Transfera” kao medijskog proizvoda javne televizije o čijoj višeznačnosti govori činjenica da je s jedne strane kompletan arhiv emisija ustupljen na korišćenje zagrebačkom Muzeju savremene umetnosti za potrebe edukacijskog programa, dok je s druge strane - u sadržajnom, formalnom, produkcijskom i medijskom smislu - reč o eksperimentu često daleko izvan granica ondašnjeg i današnjeg televizijskog i umetničkog mejnstrima, duboko ukorenjenom u samu scenu gotovo kao njen integralan deo. Golub napominje da nije reč o presedanu, već pre o kontinuitetu sa emisijama kao što su “TV galerija” Dunje Blažević 80-ih godina na TV Beograd, kojoj je bila posvećena jedna izložba u Galeriji Nova pre nekoliko godina, te “Petkom u 22” i “Radar” Dalibora Martinisa.

Bizarna retrofuturistička cyberpunk/dieselpunk estetika špice i scenografije emisije podsećala je gledaoce, kako je naveo Golub, da će biti svedoci nečega strašno važnog, što je istovremeno i popularno i pametno i vizionarsko i ironično, dok su trikovi i intervencije u TV montaži i kućnoj radinosti, u rasponu od pedantnih do frenetičnih, otkrivali snalažljivost i istraživački odnos prema TV mediju. To je najdoslednije ostvareno kroz “Transferovu” i Bastardovu (Arkzin) koprodukciju “Teorijskih filmova”. Najjednostavnije opisani kao vizualizovana teorija između EPP-a, intelektualnog hard-kora i priče za laku noć, “Teorijski filmovi” su u jednom mahu težili da prosvete i ostave efektan utisak, katkad sažimajući čitave teorijske sklopove u didaktičke igrane ili tipografske sekvence, a katkad ih slobodno prevodeći u kratke vizuelne i verbalne provokacije na aktuelnu društvenu ili političku temu.

Prvih 30 realizovao je od 1999. do 2002. godine Dejan Kršić, u saradnji s autorkom i rediteljkom emisije Gordanom Brzović, dok je poslednjih nekoliko u periodu od 2003. do 2004. godine realizovao Dejan Dragosavac Ruta, u saradnji s kustoskim timom Kontejner.

“Transfer” je i u nizu drugih slučajeva bio poligon za umetničke i kritičke iskaze i prakse.

Tomislav Gotovac je više puta nastupao u “Transferu” koristeći ga kao komunikacijski kanal za svoju praksu Paranoia View Arta - fantastično uverljivog sklopa istorije umetnosti i političkih teorija zavere. Ladislav Galeta je u istoj emisiji video mogućnost ekstenzije vlastitog edukacijskog delovanja, predstavljajući i puštajući kratke eksperimentalne filmove internacionalnih autora. U prvim sezonama “Transfera”, zahvaljujući angažmanu Ane Savić Gecan, voditeljka u studiju je u svakoj emisiji prezentovala radove mladih modnih dizajnera.

Mreža saradnika i učesnika iz današnje je perspektive impresivna - kao novinari, reporteri i snimatelji o sadržaju “Transfera” brinuli su se u brojnim slučajevima upravo oni autori koji su i sami bili akteri umetničkih događaja koje je ta emisija pratila - od medijske umetnosti, preko dizajna, stručnog i teorijskog izdavaštva, aktivizma do pozorišta i savremenog plesa. Tu je možda, kako je naveo Golub, najočigledniji primer Olge Majcen i Sunčice Ostoić, najagilnijeg novinarskog tandema koji je senzibilitet za radikalne medijske, tehnološke i telesne umetničke prakse paralelno zagovarao i u “Transferu” i kroz aktivnosti Kontejnera. O izuzetno aktivnom praćenju međunarodnih zbivanja govore i čitave tematske emisije o velikim inostranim izložbama i festivalima, kao što su Ars Electronica, Transmediale, Venecijansko bijenale...

Video materijale i intervjue sa vlastitih putovanja širom sveta skupljali su i dopremali u montažu HTV-a i brojni umetnici i kustosi, poput Mladena Stilinovića, Branke Stipančić i Darka Fritza, dok je zastupljenost regionalne scene počivala na trajnoj neformalnoj razmeni na primer sa Galerijom Kapelica i ŠKUC-om u Ljubljani.

U pripremama za izložbu, sređujući arhiv svih 250 dostupnih emisija za pregledavanje, autori su, kako su naveli, bili ponovno izloženi svom haotičnom vizualnom, komunikacijskom, konceptualnom i čisto ljudskom intenzitetu “Transfera”, koji žele da prenesu sada posetiocima izložbe.

Grafički dizajn izložbe potpisuje Dejan Kršić, a saradnici su Bojan Krištofić i Mirjana Jakušić.

Izložba će biti otvorena u galeriji HDD-a do 12. decembra (Vol.1), a drugi deo je najavljen od 9. do 21. januara 2014.

M. Marjanović (SEEcult.org)