Titranje svetla Ane Knežević
Umetnica Ana Knežević, koja živi i radi u Njujorku, predstavlja se od 12. novembra u Galeriji B2 izložbom “Titranje svetla” sa radovima koji dosad u celosti nisu prikazivani, a rezultat su njenog istraživanja novih mogućnosti slike.
U okviru godišnje galerijske teme, Prošireno polje, B2 se tom postavkom osvrće se na stvaralački proces Ane Lnežević koja, krenuvši od minijaturnih skica u sveskama, stvara dijagrame koje verno razrađuje i uveličava ih crtežima tušem na pausu. Zahvaljući tim skicama i crtežima, dolazi do proračuna za stvaranje metalnih objekata koji u sadejstvu sa svetlom stvaraju senke, a upravo te senke i objekti zajedno tvore jednu novu sliku ili prošireni prostor umetničkog dela.
Cilj postavke je se dugogodišnje istraživanje Ane Knežević, koje je rezultovalo i virtuelnim instalacijama, prikaže na jednom mestu.
Portret umetnice ispred prvog triptiha Fiat Lux iz 2013. godine
Istoričar umetnosti Vladimir Bjeličić podseća u tekstu u katalogu da je termin opažanje ili percepcija definisan kao kompleksan i aktivan proces potrage, odabira, utvrđivanja i organizovanja. Poetski rečeno, u pitanju je stanje tokom kojeg se osećaji sjedinjuju kako bi se došlo do neposrednog razumevanja spoljnog sveta, ali i vlastitog bića.
“Moć opažanja je neodvojiva od umetničke proizvodnje kroz istoriju. Međutim, sa razvojem nauke i tehnologije tokom XX veka, dolazi do prvih značajnijih eksperimenata koji za cilj imaju ispitivanje različitih perceptivnih fenomena poput svetlosti. Bilo da je prirodnog ili veštačkog porekla, ovaj jedinstveni oblik energije postao je predmetom kontinuiranog istraživanja raznih umetnika željnih da testiraju granice pogleda. Na tom tragu razvija se i umetnička praksa Ane Knežević”, naveo je Bjeličić, ističući da umetnica, koristeći se svetlošću, ali i prostorom kao osnovnim alatkama, dosledno istražuje mogućnosti simetričnih konstelacija u pokušaju da ovlada novim teritorijama.
Ta tvrdnja, kako je dodao, navodi na pomisao da je Ana Knežević nalik naučnici - istraživačici koja sa neverovatnim uzbuđenjem odlazi u ponore vlastitih saznanja i mašte ne bi li došla do novih uvida.
“Ovakva paralela nije neobična, imajući u vidu multidisciplinarno delovanje Ane Knežević, a svoje posebno opravdanje nalazi u seriji Fiat Lux koju Ana Knežević proizvodi u periodu između 2013. i 2019. godine, izloženoj u galerijiskom prostoru B2”, naveo je Bjeličić.
Fiat Lux, dijagrami u osam nizova, 2015, paus papir i permanentni marker, 89,5 x 63 cm
Reč je o zbiru crteža i kolaža procesa izvedenih u formi knjige umetnice. Ove varijacije na temu svedenih geometrijskih formi u velikoj meri označavaju bazične premise njene višegodišnje prakse, prepoznatljive po jedinstvenim prostornim ambijentima/intervencijama i VR projektima. Fiat Lux se može sagledati i kao partitura za potencijalnu izvedbu rada u fizičkom prostoru, što dovodi do zaključka da zvučni potencijal nikako ne sme biti zanemaren u analizi te serije, ali i celokupne umetničke prakse Ane Knežević. Pažljivim nizanjem crteža stvara se jedinstven ritam, te se stiče utisak komponovanja relacija formi koje bi moglo biti slično pravilima kontrapunkta, istakao je Bjeličić.
Ukazujući i na temporalnost kao važan aspekt njenog rada, Bjeličić navodi da Ana Knežević koristi vreme kako bi osvestila proces, te konstruisala jedinstven efemerni poredak baziran na interakciji umetničkih knjiga sa triptihom koji čine crne akrilne ploče. Pored vremena i muzike, prisustvo senke je još jedan aspekt relevantan za razumevanje izloženih radova.
Preciznim pozicioniranjem na površinu zida, stvaranjem senke prouzrokovane svetlošću galerijskog prostora, te izlaganjem posmatrača vlastitom odrazu u staklu, Ana Knežević potencijalno otvara i identitetska pitanja bilo da razmatra vlastitu ili tuđu poziciju.
Fiat Lux, triptih, 2017, zidna instalacija, akrilne ploče između dva stakla i drveni ramovi, 55 x 232 x 5 cm
Interakcija sa tim radovima je u vezi sa izvesnom dozom tenzije koju umetnica gradi u prostoru postavljajući izložene elemente u specifične odnose, uvek svesna mogućnosti ili ograničenja konteksta u kome realizuje postavku. Na taj način, kako sama tvrdi, teži konstituisanju prostorne evolucije bilo da radi u fizičkom ili virtuelnom okruženju.
“Iako naizgled samodovoljni, ovi radovi evociraju transformaciju iskustva prouzrokovanog pogledom. Opažanje postaje dominantna alatka za kodifikaciju zatečenog prizora koji, ako ne podstiče otklon od svakodnevice zasićene ekranima i dnevno-političkim temama, onda makar pruža mentalni i fizički smiraj dok titra u vidnom polju”, naveo je Bjeličić.
Interdisciplinarna umetnica Ana Knežević (Beograd, 1976) završila je studije slikarstva na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu (2002), a slikarstvo je studirala i na Fakultetu umetnosti Masačusets u Bostonu (2003-2004).
Radi svetlosno-zvučne instalacije, crteže i VR instalacije. Od 2017. eksperimentiše meditativnim prostornim iskustvima, istražujući nove teritorije otvorene VR tehnologijom.
Dobitnica je CultureHub stipendije i rezidencije u Njujorku 2018, nagrade Pollock-Krasner u Njujorku 2017, nagrade CEC ArtsLink u Njujorku 2012. i nagrade za crtež Fondacije Vladimir Veličković 2009.
Osim u Srbiji, samostalno je izlagala u Njujorku, Bostonu i Parizu, a radovi joj se nalaze u kolekcijama Muzeja u Smederevu, Muzeja Rudničko-takovskog kraja, Wiener Städtische, Umetničke galerije “Nadežda Petrović”, Galeriji Haos…
Izložba “Titranje svetla” u B2 biće otvorena do 4. decembra.
(SEEcult.org)
