Terorizam kao nasleđe
Nemački istorijski muzej u Berlinu pokušao je da izložbom “RAF – terorističko nasilje”, 17 godina nakon zvanične objave da Frakcija Crvene armije (Rote Armee Fraktion) više ne postoji, odgovori na pitanje koje je još uvek aktuelno: kako terorističko nasilje može biti izvedeno bez ugrožavanja demokratske države?
Izložba o RAF-u, otvorena do 8. marta, zamišljena je kao kompletan odgovor na temu o terorističkoj frakciji Crvene armije, čiji su napadi svojevremeno bili na naslovnim stranama širom sveta, predstavljajući izazov i za državu i za društvo. Izložba je fokusirana na način na koji su se građani i političari suočili sa RAF-om. Svi segmenti izložbe su izbalansirani, činjenice odabrane i istaknute, akcenti taktički postavljeni… kako bi delovala što neutralnije. Izložba svim silama nastoji da kaže da je tema RAF-a zatvorena i da se na nju danas može gledati sa bezopasne distance, uprkos opominjućim naslovima današnjih novina.
Izložba u Nemačkom istorijskom muzeju proširena je verzija originalne postavke koja je priređena u Štutgartu, a praćena je dosad neobjavljenim filmskim materijalom, fotografijama i flajerima koji ilustruju scene nasilja koje su doprinele radikalizaciji studentskog protesta u Zapadnom Berlinu od 1967. do 1970.
Postavka je posebno fokusirana na pitanje načina na koji je RAF opravdavao napade, kao i na posledice njihovih akcija po porodice 34 žrtve i ljude koji su preživeli pokušaje ubistva.
Kao početak istorije RAF-a uzima se datum bekstva Andreasa Badera iz zatvora 14. maja 1970. godine. Kraj je bilo saopštenje o samorasformiranju RAF-a iz aprila 1998. godine koje je glasilo: “Urbana gerila u formi RAF-a je prošlost”.
Stotine ranjenih, 34 ubijena, nekoliko desetina atentata, podmetnutih eksplozija, oružanih plјački - to su rezultati gotovo 30-godišnjeg delovanja RAF-a. Za to vreme smrtno je stradalo i dvadesetak od oko 80 članova te organizacije, koja je u ranoj fazi bila poznata kao ultralevičarska militantna Bader-Majnhof grupa.
Državna, ili policijska logika zasnivala se na tome da je radikalni protest nastao u podzemlјu stalno okruženom zakonitom ogradom, na svoj način “snošlјiviji” od umerenog, jer ne može biti masovan ili računati na bilo kakvu značajniju podršku. Izučavati Maoa i Marksa, narušavati svete zapovesti, organizovati pokazna suđenja američkom imperijalizmu i univerzitetskom auditorijumu je jedno, a dospeti u ilegalnu poziciju sa napunjenom puškom, ali bez podrške i novca je sasvim drugo.
Međutim, i pored izolacije terorista, policija je bila suočena sa time da svega nekoliko desetina lјudi može dugotrajno da pretvori u košmar život zemlјe. I to prvo zbog čestih grešaka i promašaja policije, koja je surovost prihvatala kao stvarnost, ali i zbog specifične logike same RAF.
U nekim od bezbrojnih manifesta RAF-a postojao je izraz “pretvoriti sebe u projektil”. Osnovna premisa “prve generacije” RAF-ovaca bila je da nemačka država posle 1945. godine uopšte nije prestala da bude fašistička po svojoj prirodi, već je samo navukla civilizovanu masku. Sa takvom tezom u to vreme su mogli da se saglase i mnogi učesnici najrazličitijih protestnih udruženja tog vremena, među kojima su bila i ona koja su bila isklјučivo za mirno izražavanje nesaglasnosti sa režimom. Ali RAF je nastojao da svojim delovanjem primora državu da zbaci masku. Sebe su koristili ne u svojstvu “„strelaca”, nego upravo kao “projektile” koji se urezuju u telo, probijajući kožu, obnažujući kosti, mišiće i živce.
Klјučna epizoda u istoriji borbe sa tim fantomom trebalo je da bude poslednja, ali je postala “samo” najpoznatija, usavši u hroniku svetskog terorizma pod nazivom “Nemačka jesen”.
Trajala je od početka septembra do 19. oktobra 1977. godine.
U Kelnu je 5. septembra 1977. bio otet Hans Martin Šlejer, bivši oficir SS i predsednik Saveza poslodavaca Zapadne Nemačke, a četvorica njegovih pratilaca su ubijena. Otmičari su saopštili da će Šlajera pustiti u zamenu za oslobođenje 11 članova RAF-a iz zatvora.
Državni krizni komitet sastao se u Bonu, na čeli sa kancelarom Helmutom Šmitom, koji je odlučio da pribegne taktici odlaganja kako bi dao policiji vremena da otkrije Šlejerovu lokaciju. Istovremeno, zatvorenim članovima RAF-a uvedena je totalna zabrana komunikacije.
Organizovana je policijska akcija najširih razmera, ali nije dala nikakve rezultate, a ni do pregovora vlasti i terorista nije došlo.
Situacija je eskalirala kada je 13. oktobra 1977. grupa palestinskih terorista otela avion “Lufthanse” na liniji Majorka-Frankfurt i uputila iste zahteve za oslobađanje članova RAF-a kao i Šlejerovi otmičari. Dodatno je zatraženo da budu puštena iz zatvora i dva Palestinca u Turskoj, kao i novčani iznos od 15 miliona dolara.
Pet dana kasnije, nemačka specijalna jedinica GSG 9 brzo je prebačena u Somaliju, gde se nalazio oteti avion. U operaciji visokog rizika otmičari su ubijeni, a niko od putnika nije ozbiljnije povređen.
Iste večeri Andreas Bader je pronađen mrtav u svojoj ćeliji u zatvoru Štutgart-Štamhajm. Imao je ranu od pucnja na potiljku. Gurdun Enslin pronađena je obešena u svojoj ćeliji, a Jan-Karl Raspe preminuo je dan kasnije u bolnici od ranjavanja u glavu.
Istog dana ubijen je i Hans Martin Šlejer, a njegovi otmičari su dan kasnije obavestili vlasti gde se nalazi auto sa njegovim telom.
To je praktično bio kraj “prve generacije” RAF-a, koji je ujedno označio i početak delovanja dve sledeće.
Militantna levičarska grupa Bader Majnhof i sam RAF koji je iz nje nastao bili su tema mnogih umetnika, posebno filmskih autora.
Drama “Bader Majnhof kompleks”, u režiji Ulija Edela, bila je 2008. godine nemački kandidat za Oskara.
I izložbu u Nemačkom istorijskom muzeju prati raznovrstan program filmova čiji su autori i Aleksander Klug, Folker Šlendorf i Rajner Verner Fasbinder, Hartmut Bitomski, Oskar Langenfeld, Klaus Lemke, Margaret fon Trota, Kristijan Pecol…
B. Rakočević / SEEcult.org
