Svetski dan(i) poezije – Jezičke igre
Kulturni centar Beograda tradicionalno organizuje od 21. do 24. marta festival posvećen Svetskom danu poezije, fokusiran ovoga puta na odnos jezika i društva - kroz primere sadejstva poezije, performansa i kratkog filma.
Program festivala Svetski dan(i) poezije 2018: Jezičke igre obuhvata čitanja-slušanja poetskih tekstova, razgovore, izložbe, performanse i projekcije filmova, a okupiće domaće i strane autore, među kojima je kao specijalni gost najavljen Eugen Gomringer (1925), jedan od osnivača internacionalnog pokreta konkretne poezije, te hrvatski konceptualni umetnik, pesnik, slikar i esejista Vlado Martek, nagrađivana nemačka pesnikinja Marion Pošman (Poschmann), grupa Nacisti i Zlatousti (Nazis & Goldmund), albanski pesnik i prozni autor Lisandri Kola, italijanski pesnik, kritičar i esejista Đan Mario Vilalta (Gian Mario Villalta) i pesnikinja, pripovedačica i dramska spisateljica Sara Ventroni, makedonska pesnikinja, prozaistkinja i prevoditeljka Lidija Dimkovska, pesnik i bloger Josip Kocev, takođe iz Makedonije, te crnogorska pesnikinja, esejistkinja i prevodilac Tanja Bakić i pesnikinja i novinarka Adisa Bašić iz BiH.
Među učesnicima će biti i Katalin Ladik i Slobodan Tišma iz Novog Sada, koji su zastupljeni i na tekućoj izložbi “Poezija i performans. Istočnoevropska perspektiva” u galeriji Podroom, nastaloj u produkciji Univerziteta Cirih i KCB-a, koja prikazuje kako su poezija i performans proizveli specifičan milje unutar različitih istočnoevropskih kultura.
Temama te izložbe posvećen je i okrugli sto “Poezija, performativnost, politika” kojim počinje festivalski program u galeriji Artget, a uz Gomringera kao specijalnog gosta, u razgovoru će učestvovati i Vlado Martek, Tomaš Glanc, Zabine Henzgen i Vladimir Kopicl, uz moderiranje Dubravke Đurić. Zašto je danas bitna nova/radikalna pesnička i umetnička praksa iz doba socijalizma, koji su to faktori koji čine da ona danas bude globalno istorizovana i da bar u nekim segmentima savremene pesničke i umetničke proizvodnje postane važna referentna tačka? Na koji način je poezija uspostavljala odnos sa drugim umetnostima i šta je to značilo za pesnike i umetnike u socijalizmu, a posebno u jugoslovenskom socijalizmu. Zašto su danas grupni umetnički poduhvati na području ovog regiona retkost? To su neka od pitanja na koja će pokušati da odgovore učenici.
Svetski dan poezije, 21. mart, obeležiće i gostovanje Marion Pošman u “Književnom kafeu” Gete instituta, koji će biti održan takođe u Artgetu. Festival omogućava da se u Beogradu premijerno predstavi stvaralaštvo pojedinih autora koji u svojim sredinama spadaju među najznačajnije, a Marion Pošman je jedna od najistaknutijih nemačkih pesnikinja generacije 70-ih. Za nju pesništvo nije drugost u odnosu na pol moći, već njegovo podsvesno. Nemačka kritika smatra da poezija krajolika Marion Pošman čitaoca “dovodi u prijatno bestežinsko stanje” i da je u pitanju “mišljenje u najlepšoj formi”.
U različitim prostorima KCB-a, kao i u Knez Mihailovoj, 21. marta biće održano i “Slušanje poezije”, a među učesnicima su: Lidija Dimkovska, Ana Ristović, Slobodan Tišma, Josip Kocev, Dejan Ilić, Adisa Bašić, Tanja Bakić, Lisandri Kola, Vlado Martek, Katalin Ladik, Mirjana Frau Kolarski, Tomislav Marinković, Laslo Blašković…
Pesnici čitaju svoju poeziju na nekoliko punktova u KCB-u, dok se publika kreće od punkta do punkta i time kreira festivalsku procesiju, uz supitlnu režiju (Dara de Luka).
Za 22. mart najavljen je razgovor “Poezija u akciji”, koji će Ana Ristović i Vlado Martek voditi sa Katalin Ladik, Lidijom Dimkovskom, Tanjom Bakić, Adisom Bašić i Josipom Kocevim, a biće reči o odnosu savremene poezije prema radikalnim pesničkim praksama; o poeziji kao izvođačkoj praksi, odnosno o poeziji kao načinu intervencije u javnom prostoru koji dovodi u pitanje dominantne sisteme vrednosti. Takođe, učesnici će razgovarati i o vezama, ali i o još uvek prisutnim barijerama na polju književne saradnje u regionu, kao i o ideološkim instrumentalizacijama jezika.
Katalin Ladik, jedna od najistaknutijih predstavnika vojvođanske i mađarske neoavangradne scene, izvešće od 17 sati performans “Alice in Codeland”, a potom je najavljen i performans Naciste & Zlatoustog, odnosno troje autora koji žive i rade na relaciji Beč – Berlin (Tomas Arst, Sandra Gugić i Gerhild Štajnbuh), baziran na kolektivno kreiranom tekstu (sa još dvoje ko-autora: Jergom Albrehtom i Tomasom Kekom). Tekst i performans nastali su kao kritički pesnički odgovor na aktuelnu pojavu i razvijanje desničarske ideologije u Evropi i svetu. Tekst i način njegovog izvođenja preispituju i “napadaju” narative i strategije globalnih nacionalizama koji prete da prerastu u nacizam.
Program 22. marta zaokružiće “Slušanje poezije” u klubu “Tuluz Lotrek” u Resavskoj, a najavljeni su Dušan Vejnović, Vitomirka Trebovac, Goran Stanković, Srđan Gagić i Natalija Marković, kao i pesnici Poezina: Nikola Oravec, Milan Mijatović i Đorđe Đorđević, te Sara Ventroni i Marion Pošman.
Program 23. marta počeće predstavljanjem Sare Ventroni i Đan Marija Vilalte, te zbirke pesama italijanske poezije “Čuvari razlika”, u izdanju KCB-a, u kojoj su zastupljeni dosadašnji gosti iz Italije na festivalu Svetski dan(i) poezije. Uvodnu reč održće direktor Italijanskog instituta za kulturu Davide Skalmani, a u razgovoru, koji će moderirati Olivera Stošić Rakić, učestvovaće i Dejan Ilić i Dubravka Đurić.
Sara Ventroni i Đan Mario Vilalta su dva sasvim različita poetska glasa, pa tako simbolišu diverzitet italijanske poetske scene. Dok Vilaltina poezija počinje u tekstu, na stranici, ali je napušta u potrazi za “drugim”, Sara Ventroni, poput artropologa, istražuje ostatke modernog industrijskog sveta koji danas u poznom informacijskom dobu nestaje. Njene pesme su namenjene izvođenju, te sam tekst pesme dobija poseban život u govornim/glasovnim ritmovima kada ga čita na slemovima, ali i kada objavljuje multižanrovske knjige.
Publika će imati priliku i da u Dvorani KCB-a pogleda izbor najboljih kratkih poetskih filmova, u organizaciji berlinske Kuće poezije i Zebra Poetry Film International. Reč je o filmovima autora iz čitavog sveta koji govore o čežnji za bliskošću, seksualnosti, ambivalentnom odnosu prema tradiciji u kojoj se odrasta, o slikama sirijske revolucije koje se iznenada pojavljuju na ulicama Stokholma, o smislu kolekcioniranja odbačenih stvari…
Za poslednji festivalski dan, 24. mart, najavljeno je vođenje istoričarke umetnosti Ane Simone Zelenović kroz izložbu “Poezija i performans. Istočnoevropska perspektiva” (13 sati).
KCB organizuje festival Svetski dan(i) poezije u partnerstvu sa književnom mrežom Traduki, Gete institutom u Beogradu, Italijanskim institutom za kulturu, Univerzitetom Cirih, ambasadom Švajcarske u Beogradu, Austrijskim kulturnim forumom, Udruženjem “Krokodil”, Filološkom i Trinaestom beogradskom gimnazijom i klubom “Tuluz Lotrek”, uz podršku Sekretarijata za kulturu Beograda i Ministarstva kulture i informisanja Srbije.
(SEEcult.org)
