Subverzija u YU filmu
Festival Alternative film/video predstavlja 13. i 14. decembra retrospektivu “Subverzija u YU filmu”, čiji je selektor reditelj Slobodan Šijan, a ukazaće na korene radikalne formalne subverzije filmskih kodova začete pokretom Antifilm i filmovima Mihovila Pansinija, Tomislava Gotovca i drugih, ali i na početke subverzije političkog sistema u filmovima Dušana Makavejeva i Želimira Žilnika, kasnije nazvanim Crni talas.
“Vreme naših filmskih projekcija je ograničeno, a subverzivnih amaterskih i kratkometražnih YU filmova nije malo. Zato sam za ovu priliku birao samo najspecifičnije primere za ilustrovanje glavnih pravaca subverzije i smestio sam ih u dva programa: Subverzija u amaterskom filmu 1953-73. i Subverzija u kratkometražnom filmu”, naveo je Šijan povodom retrospektive jugoslovenskih subverzivnih ostvarenja.
Drugi deo Šijanove selekcije čine filmovi nastali u filmskim preduzećima i na 35 mm filmskoj traci, ali se isti pravci subverzije prepliću i pojavljuju u oba programa.
U sklopu programa Subverzija u amaterskom filmu, uz uvodnu reč Šijana, publika ima priliku da vidi prvog dana festivala Alternative film/video ostvarenja: “Pečat” (1955) i “Spomenicima ne treba verovati” (1958) Dušana Makavejeva, “Posle XII probe atomske bombe” (1955) Dušana Stefanovića (koautori Vojislav Lukić i Zoran Fotić), “Rok” (1960) Divne Jovanović, “Ruke ljubičastih daljina” (1962) Save Trifkovića, “Ekstaza” (1963) Petra Aranđelovića, “K3 - čisto nebo bez oblaka” (1963) i “Scusa Signorina” (1963) Mihovila Pansinija, “Most” (1963) i “Sretanje” (1963) Vladimira Peteka, “Pravac” (1964) Tomislava Gotovca, “Mali oglasi / In Memoriam” (1971) Ivice Matića, “Manijak 7001” (1971) Božidara Mandića, te “Ljubavni film (Obiteljski film II, kraća verzija)” (1973) Gotovca, u saradnji sa Šijanom.
Program Subverzija u kratkometražnom filmu, koji je na repertoaru festivala Alternative film/video 14. decembra, obuhvata filmove “Život i smrt holivudskog statiste broj 9413” (1928) Slavka Vorkapića i Roberta Floreya, “Parada” (1962) Dušana Makavejeva, “General i resni človek” (1962) Vlade Kristla, “Pioniri maleni mi smo vojska prava, svakog dana ničemo ko zelena trava” (1968) Želimira Žilnika, “Gratinirani mozak Pupilije Ferkeverk” (1970) Karpa Aćimovića Godine, “Beli ljuđe” (1970) Naška Križnara, “Kolt 15 GAP” (1971) Jovana Jovanovića i Miodraga Mike Miloševića, te “In continuo” (1971) Vlatka Gilića.
Festival novog filma i videa Alternative film/video u 35 godini postojanja održava se od 13. do 17. decembra pod sloganom “Alternativni film kao subverzivna umetnost”, a uz retrospektivu “Subverzija u YU filmu”, počinje i otvaranjem izložbe video-instalacija “S druge strane” umetnice Anice Vučetić, te izložbe “Subverziji ne treba verovati”, čiji su autori Miriam de Rose i Greg de Cuir (Greg de Cuir Jr).
Za zvanično otvaranje festivala Alternative film/video odabran je najnoviji kratki eksperimentalni film proslavljenog makedonskog autora Milča Mančevskog “The End of Time”, snimlјen na Kubi.
Tema ovogodišnjeg izdanja festivala Alternative film/video prilika je da se revalorizuju filmovi koji su svojom estetikom, ali i sadržajem, rušili ustaljene filmske kodove.
Uz takmičarski program, koji će ocenjivati i uticajna nemačka umetnica i teoretičarka umetnosti Hito Štejerl (Steyerl), festival Alternative film/video nudi i bogat prateći program, uključujući retrospektive subverzivnih filmova Bojana Jovanovića, Miloja Radakovića i Miroslava Bate Petrovića.
Publika će imati priliku da vidi i klasična remek-dela srpskog subverzivnog igranog filma “Rane radove” Želimira Žilnika, “W.R. misterije organizma” Dušana Makavejeva i “Plastični Isus” Lazara Stojanovića, kao i retrospektivu video-radova Sonje Savić, ostvarenu u saradnji sa Umetničkom galerijom “Nadežda Petrović” iz Čačka, koja će biti inicijacija za dodelu nagrade sa imenom te rano preminule glumice.
Najavljeni su i okrugli sto i istraživački forum koji će biti mesta gde će se teorijski i istorijski istražiti subverzija u umetnosti filma.
Faund-futidž (found footage) radionicu pravljenja filmova od materijala pronađenih na internetu vodiće Neozoon kolektiv, ženski umetnički duo osnovan 2009. godine u Berlinu i Parizu. Polaznici će, istražujući internet, stvarati svoje faund-futidž video radove, uzimajući u obzir sociološke pojave i paradokse kulturnih normi.
Festival Alternative Film/Video osnovan je kao jugoslovenski festival eksperimentalnog filma, a danas je međunarona manifestacija sa težištem na regionalnom povezivanju autora koji istražuju i inoviraju filmski jezik, istražujući njegove granice i predstavlјajući svoje lične, intimne svetove koje je moguće stvoriti samo inovativnim mogućnostima novih digitalnih medija.
Ulaz na sve programe je besplatan.
Festivalski sajt je alternativefilmvideo.org, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u prilogu (pdf)
*Foto: Slobodan Šijan, Alternative film/video 2016, Jovan Nedeljkov
(SEEcult.org)
