Studija slučaja Biljane Đurđević u Salonu MSUB
Izložba Biljane Đurđević “Studija slučaja” u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) predstavlja nastavak njenih istraživanja započetih u okviru serije radova “Oruđe delanja”, koja tematizuje ključne postavke funkcionisanja današnjeg društva, ogrezlog u procesima neprekidne proizvodnje i potrošnje, pretvaranju svakodnevice u rutinu, efikasnosti i efektivnosti kao dominantnim socijalnim, vrednosnim kriterijumima.
Razmišljanja Biljane Đurđević usmerena su na preispitivanja i problematizaciju čovekove ambicioznosti i neprestane želje da kontroliše, instrumentalizuje, “komodifikuje” svet oko sebe, kao i mehanizme u njihovom ostvarivanju koji često donose nasilne metode, eksploataciju, obespravljivanje ili potpuno ukidanje ličnih i kolektivnih sloboda, navedeno je u najavi izložbe, čiji je kustos Miroslav Karić, a biće otvorena 25. marta.
“Studija slučaja” delom proizilazi iz grafičke novele koju je autorka objavila 2020. godine, a koja je dobila dalju vizuelnu elaboraciju najpre u seriji slika velikog i srednjeg formata, u kojima uvodi određene novine u likovnom postupku, zatim i u video-animacijama, čime se zaokružuje vrstan transmedijski i esejistički pristup temi.
Sinematičnost prizora naglašena kadriranjem enterijerskih i eksterijerskih situacija – dugih, pustih fabričkih hodnika, železničkih stanica, industrijskog pejzaža – postavlja poseban dramski ton u prisustvima glavnih aktera radnje, depersonalizovanih eksponenata eksploatatorskih sistema, u činu nadziranja, kontrole i potencijalnog kažnjavanja neposlušnog potčinjenog.
Biljana Đurđević, iz ciklusa “Oruđe delanja”, 49 x 98 cm, ulje na platnu, 2018. Foto: Bojana Janjić/MSUB
U jeku globalnih društvenih i ekonomskih promena, eksploatatorske prakse pokazuju se kao sveprisutne, iznijansirane samo po pitanju resursa koji se iskorišćavaju i tome da li se sprovode u interesu bogatih pojedinaca, korporacija ili “spasonosnih” privatizacija uništene društvene svojine, što za Biljanu Đurđević na izložbi u Salonu MSUB, kako je navedeno, predstavlja polaznu tačku studije slučaja o ljudskoj, socijalnoj i etičkoj degradaciji, a koje nisu deo nekakve distopijske vizije budućnosti, već refleksija sveta u kojem trenutno živimo.
Biljana Đurđević, Studija slučaja, 130 x 205 cm, ulje na kaširanim novinama na platnu, 2020. Foto: Carreon Lopez
Umetnička praksa Biljane Đurđević već dve i po decenije kontinuirano se razvija oko istraživanja konceptualnih potencijala medija klasične slike, dok su poslednjih godina njena stvaralačka interesovanja proširena i na rad u polju stop-animacije. Posvećeno proučavanje klasičnog slikarstva i dela velikih majstora, kao i istorijsko-društvenih i kulturnih prilika epoha od rane renesanse i baroka do moderne i avangarde, otvorila su za umetnicu široko polje vizuelnih, narativnih, idejnih izvora i referenci na kojima će graditi autentičnu likovnu poetiku, uobličenu kroz simboličke predstave-iskaze, tematski i problemski najšire povezane kroz pitanja o složenosti ljudske prirode, pre svega, karakteru psiholoških odnosa koje individualno i kolektivno uspostavljamo sa različitim socio-vrednosnim porecima i sistemima sveta koji nas okružuje.
Biljana Đurđević, iz ciklusa “Oruđe delanja”, detalj, 43 x 32 cm, ulje na platnu, 2018. Foto: Bojana Janjić/MSUB
Realizam i figuracija, neka od glavnih stilsko-formalnih obeležja njene slikarske prakse, tek su početni interpretativni okviri za ikonografski i značenjski slojevite prizore, čije sadržaje, s jedne strane, određuju reminiscencije na raznolike žanrovske i motivske modele i kompozicijske postupke iz duge i bogate istorije slikarstva, a sa druge, idejna uporišta koja autorka pronalazi u literarno-refleksivnim formama. Dela klasične književnosti, antička i moderna filozofija, srednjovekovno pesništvo i renesansne inkunabule, drevni i religiozni epovi, za umetnicu postaju poetska i misaona polazišta u problemsko-kritičkom promišljanju savremenih društvenih fenomena otuđenosti, socijalne anksioznosti, agresije, nasilja, institucionalizovanih mehanizama kontrole, medijske manipulacije i indukcije straha, koje vizuelno sažima u svojevrsne alegorijske scene snažnog dramskog naboja.
“Tako smo na Biljaninim slikama svedoci situacija izvesnog ‘saspensa’: tok događaja naslućujemo kroz emotivna stanja protagonista koja intenzivira atmosfera ambijenata u koje ih umetnica smešta, dodatno dramatizujući njihovu poziciju (ne)moći u pričama i trajno otvorenom pitanju o ljudskoj prirodi, o neizvesnosti u kojoj se kao bića možemo naći iščekujući neku vrstu opresije ili, opet, spremnosti da budemo agilni izvršitelji iste”, naveo je kustos Miroslav Karić.
Biljana Đurđević, Studija slučaja, 145 x 210 cm, ulje na platnu, 2021, Foto: Carreon Lopez
Biljana Đurđević (1973, Beograd) diplomirala je na slikarskom odseku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu 1997. godine, gde je završila magistarske i doktorske studije, a na istom fakultetu i radi od 2009.
Tokom 2011. i 2012. bila je gostujući predavač na Univerzitetu Parsons – The New School u Njujorku. Od 1998. godine samostalno je predstavljala radove u Muzeju moderne umetnosti u Stokholmu, Muzeju umetnosti u Haifi, Izrael, Galeriji Davide Galo u Berlinu, MSUB-u, Kulturnom centru Beograd, Braverman galeriji u Tel Avivu, Dr. Éva Kahán Foundation u Budimpešti i Beču itd.
Učestvovala je na brojnim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu, uključujući: Ars Danubiana, Regensburg; FAQ Serbia, Austrian Cultural Forum, Njujork; Playlist, Muzej savremene umetnosti, Stokholm; The Artist’s Glance, Muzej Frissiras, Atina; On Normality, Muzej savremene umetnosti, Klagenfurt; Footnotes on geopolitics, market and amnesia, 2. Moskovsko bijenale, Moskva; Passion for Art – Kunst der Gegenwart, 35 godina Essl Collection, Klosternojburg, Austrija; Zones of Contact, 15. Bijenale u Sidneju, Gallery of New South Wales, Australija…
Dela joj se nalaze u javnim i privatnim zbirkama u zemlji i inostranstvu: Muzej Albertina, Austrija; Museet Moderna, Švedska; MSUB; Muzej Frissiras, Grčka; MSU Askona, Švajcarska itd.
Izložba “Studija slučaja” u Salonu MSUB biće otvorena do 23. maja.
*Naslovna fotografija: Biljana Đurđević, iz ciklusa “Oruđe delanja”, detalj, 42 x 94 cm, ulje na kaširanom platnu, 2018. Foto: Bojana Janjić, MSUB
(SEEcult.org)
