Skolimovskom motovunski Maverick
Poljski reditelj, scenarista, dramatičar, glumac, slikar i pesnik Ježi Skolimovski (Jerzy Skolimowski), dobitnik je nagrade “Maverick” 18. Motovun Film Festivala, koji je kao počasnog gosta najavio palestinskog reditelja Eliju Sulejmana (Elia Suleiman), poznatog po filmovima kojima ruši zapadnjačke stereotipe o sukobu Palestine i Izraela.
Nagrada “Maverick” namenjena je autorima koji su individualnošću, slobodnim duhom i inovativnošću širili ili šire granice filmskog izraza, a biće uručena Skolimovskom kao “filmskom nomadu koji je uvek tražio i pronalazio svoj put”.
Kako su istakli organizatori MFF-a, Skolimovski je uvek tražio svoj put - put između, a to je i jedna od definicija Mavericka, nagrade koju su do sada dobili i Ken Rasel (Russell), Teri Džons (Terry Jones), Ulrih Zajdl (Ulrich Seidl), Terens Dejvis (Terrence Davies), Mohsen Mahmalbaf i Andrej Zvjagincev.
Poput nomada, Skolimovski snima u Britaniji, Francuskoj, SAD i Poljskoj, i to od akcionih trilera do prestižnih književnih adaptacija. Još uvek slaže i nedovršeni opus koji se opire jednostavnim dihotomijama Zapad/Istok, žanr/art, sistemsko/disidentsko.
Skolimovski, Moonlight
Rođen 1938. godine (premda sam kaže da je dokument lažan i da je zapravo rođen 1936.), Skolimovski se nakon završenih studija etnografije u Varšavi, obrazovao se se na uglednoj školi u Lođu. Kao scenarista je debitovao 1960. u prvencu Romana Polanskog “Nož u vodi”, a 1964. debitovao je kao režiser dugometražnim filmom “Lični opis” (Rysopis).
Nakon faze anarhičnog mladenačkog osvajanja modernizma i borbe sa cenzurom, odlazi na Zapad, najpre u Veliku Britaniju, a potom u SAD, te snima filmove koji su bili i ostali čudan hibrid "istoka" i "zapada" - neretko žanrovski, često čak i "pulp". Početkom 90-ih, Skolimovski se povukao iz filma i posvetio slikarstvu, a 2010. godine vratio se režiranju filmom “Četiri noći s Anom”, meditativnom studijom o osamljenosti i čežnji.
Skolimovski, Četiri noći s Anom
Skolimovski je osvojio mnoge prestižne filmske nagrade, uključujući Gran pri Festivala u Bergamu (Barrier, 1966), Zlatnog medveda u Berlinu (Polazak, 1967), nagradu žirija u Kanu za “Rad na crno” (Moonlighting, 1982)... Za film “Ruke u vis!” (Hands Up!), koji je bio dugo bunkerisan, osvojio je nagradu novinara na Festivalu u Gdanjsku 1981. Posebnu nagradu žirija na Venecijanskom festivalu dobio je dva puta - 1985. za “Svetionik” (The Lightship) i 2010. godine za film “Ubistva iz nužde” (Essential Killing).
Dobitnik je i Zlatnog pečata Jugoslovenske kinoteke, koji mu je uručen za vreme 37. Festa u Beogradu 2009.
Skolimovski se neretko pojavljuje u svojim filmovima, a glumačke izazove i dalje rado prihvata, pa je tako poslednju ulogu ostvario u filmu “Osvetnici” (Avengers) iz 2012.
Publika 18. MFF-a, koji će biti odrzan od 25. do 29. jula, imaće priliku da pogleda dva njegova ostvarenja.
Počasni gost 18. MFF je palestinski reditelj s pariskom adresom Elija Sulejman, čiji su filmovi nagrađivani na najznačajnijim svetskim festivalima, od Kana do Venecije. Najpoznatiji je “Divine Intervention” iz 2002. godine, crnohumorna nadrealna komedija o Palestincu iz Nazareta koji, da bi posetio svoju devojku na Zapadnoj obali, mora da prođe nekoliko kontrolnih tačaka.
Sulejman, Divine Intervention
Sulejmanova ostvarenja na duhovit način prikazuju svakodnevni život u Palestini, progovarajući o apsurdnostima sukoba Izraela i Palestine. Njegov rad upoređuju s filmovima Žaka Tatija (Jacques Tati) i Bastera Kitona (Buster Keaton), a među značajnim utiajima pominje se i teoretičar postkolonijalizma Edward Said, s kojim je sarađivao dok je živeo u Njujorku.
Sulejman je gostovao i na 19. Sarajevo Film festivalu 2013. godine, a 2010. bio je među gostima Kustendorf festivala na Mokroj Gori, koji organizuje filmski reditelj Emir Kusturica.
(SEEcult.org)
