Šetnja kroz beogradske grafite
Serijal Dobre navike, kojim Remont – nezavisna umetnička asocijacija vodi zainteresovanu publiku kroz odabrane izložbe savremene umetnosti u Beogradu, biće održan 28. oktobra u nešto drugačijem obliku – šetnja će biti posvećena beogradskim grafitima, a vodiće je tandem STAW - Ljiljana Radošević i Srđan Tunić.
Istoričari umetnosti i menadžeri u kulturi, poznavaoci i temeljni istraživači beogradske grafiti i street art scene, Ljiljana Radošević i Srđan Tunić provešće zainteresovane kroz odabrane primere umetničkog izraza na beogradskim ulicama.
Šetnja kroz centar grada obuhvatiće više lokacija koje su tokom godina postale značajna mesta beogradskih grafita, street arta i murala. Dvosatno kustosko vođenje/predavanje obuhvatiće istoriju, kontekst delovanja, tehnike i glavne aktere na sceni.
Sredinom 1980-ih počinje serija murala koje rade tada mladi umetnici i studenti sa Univerziteta u Beogradu, koje će oslikavati i u toku narednih decenija i obeležiti interes gradskih vlasti da zvanično podrži taj oblik umetnosti u javnom prostoru.
U okviru specijala Dobrih navika, šetnja će obuhvatiti jedan od murala u Rajićevoj, a potom MoFoS Crew mural (Višnjićeva, bivši Supermarket), koji je značajan ne samo po veličini i lokaciji, već i zbog sastava ekipe koja ga je uradila. Ekipe su obično sastavljene od članova iz istog kraja grada ili ređe iz istog grada, dok su ovu ekipu u vreme nastanka (2013) činili najstariji aktivni grafiti umetnik u Beogradu, članovi iz svih krajeva Srbije, kao i presedan – jedina ženska članica koja se nije bavila grafitima, već street art-om.
Šetnja obuhvata i murale Meeting of Styles (Donji Dorćol). Najznačajnija svetska grafiti manifestacija je bila četiri godine zastupljena i u Beogradu početkom 2000-ih. Murali predstavljaju osnovnu ideju kojom se rukovodi MoS, a to je okupljanje što šire grafiti zajednice iz (date) zemlje, regiona i sveta, kao i stvaranje simbola globalne grafiti kulture
Fenomen grafita (ili urban writing) koji je nastao u Njujorku početkom 1970-ih godina prošlog veka već skoro 50 godina inspiriše i zbunjuje stanovnike svih većih gradova na planeti. Odakle tom umetničkom izrazu takva vitalnost i istrajnost, jedno je od pitanja kojim će se tandem STAW baviti tokom kustoskog vođenja kroz beogradsku grafiti scenu.
Grafiti su većem i značajnijem obimu u Beograd stigli relativno kasno, u periodu 1996-97. godine, koincidirajući sa velikim studentskim protestima koji su se dešavali u isto vreme. Vrlo brzo su uz mali broj umetnika zauzeli oronule i zapuštene ulice grada. Kao i drugde u svetu, pokazali su se kao nezavisna, samosvojna i žilava umetnička praksa, slobodna od suda zvanične umetničke scene, ali i poprilično zatvorena za one koji ne pripadaju grafiti (sub)kulturi. Krajem 1990-ih i početkom 2000-ih grafitima se pridružio novi umetnički izraz koji danas nazivamo street art, koji je derivat grafita, ali i posledica korišćenja pristupa i ideja koje možemo videti u vizuelnim umetnostima.
Skoro deceniju posle pojave prvih grafita u Beogradu i Srbiji, 2005. godine na ulicama grada počinju da se primećuju prvi street art radovi. Oni su se od malih stensila (šablona) kroz radove nekolicine značajnih umetnika polako transformisali i u murale koji su trenutno najvidljiviji i od strane javnog mnjenja najcenjeniji deo ulične umetnosti. Takođe, čini se da je i u Beogradu, kao i u svetu, prisutna pojava novog muralizma, jednog od dominantnih trendova ulične umetnosti koji je paralelno vidljiv sa tradicionalnim muralima u Beogradu prisutnih od 1980-tih godina.
Istraživački i edukativni deo projekta se finansiraju kroz saradnju sa turističkom agencijom Explore-Belgrade!, gde se kroz street art ture namenjene inostranim posetiocima obezbeđuju sredstva za dalja delovanja. Za učesnika Dobrih navika, program će biti besplatan i otvoren za širu javnost.
Projekat STAW Belgrade pokrenut je 2016. godine sa namerom da objedini istraživanje i dokumentaciju svojih osnivača i autora, Ljiljane Radošević i Srđana Tunića, istoričara umetnosti i menadžera u kulturi. Cilj projekta je da kroz ozbiljan istraživački rad napravimo studiju o beogradskoj grafiti i street art savremenoj sceni. Osim toga, edukativni potencijal leži u prepoznavanju veza street art-a i grafita sa umetničkim tokovima XX i XXI veka (likovne/vizuelne umetnosti) i značaja koji ulična umetnost ima u okviru savremene umetnosti i (popularne) kulture, kao i gradskih kulturnih politika.
(SEEcult.org)
