Sedam veličanstvenih, 7. put

Festival evropskog dugometražnog dokumentarnog filma “Sedam veličanstvenih” predstaviće u sedmom izdanju, od 25. do 29. januara u Sava centru u Beogradu, sedam vrhunskih ostvarenja iz prethodne godine u izboru danskog selektora Tue Stin Milera, a među gostima će biti jedan od najznačajnijih dokumentarista današnjice Nikolas Filiber (Nicolas Philibert) iz Francuske, koga publika pamti po filmskom remek-delu “Imati i biti”.

Najnoviji Filiberov film “Nenet”, kojim će sedmi festival “Sedam veličanstvenih” biti otvoren, dolazi sa Berlinala, a predstavlja osoben, majstorski napravljen autorski dokumentarac, koji je radikalno fokusiran na očaravajuću glavnu zvezdu i za samog autora je metafora voajerske prirode filma.

Nenet je šarmantna orangutanka, neobično i neodoljivo biće, najstariji stanovnik najstarijeg zoo vrta na svetu, smeštenog u parisku botaničku baštu. Čitavog života u zarobljeništvu, ona je izložena pogledima i obasipana komentarima i komplimentima radoznalih i oduševljenih posmatrača koji se za trenutak prepuste izazovu uspostavljanja kontakta s čudesnim prisustvom egzotične prirode. Filiber svoj film ne usmerava na te kratke, blještave trenutke, već na trajno, nepromenjeno stanje zarobljene zvezde. Nenet postaje ogledalo u kome se ogledaju posmatrači, ali i svi gledaoci filma.

Osim Filibera, najavljeni su i drugi vodeći dokumentaristi, između ostalih, iz Francuske, Danske, Švedske i Portugalije, a među festivalskim atrakcijama je i domaća premijera filma “Cinema komunisto” mlade rediteljke Mile Turajlić o zlatnom dobu jugoslovenske kinematografije, kojim će sedmi festival “Sedam veličanstvenih” biti svečano zatvoren.

“Cinema komunisto” imao je svetsku premijeru krajem prošle godine na prestižnom Međunarodnom festivalu dokumentarnog filma u Amsterdamu (IDFA) - u takmičarskoj selekciji debitanata, a biće prikazan i na festivalima širom Evrope (Trst, Solun, Francuska, Nemačka), kao i u SAD i Kanadi.

Reč je o stominutnom dokumentarcu koji istražuje nastanak jugoslovenskog “Holivuda Istoka”, zlatno doba i propast Filmskog grada u Beogradu, te način na koji je Titov afinitet prema filmu i njegovo direktno učešće u produkciji stvaralo priču o Jugoslaviji na filmskom platnu.

Vodiči kroz nekadašnji svet glamura i filmskih zvezda, poput Sofije Loren i Ričarda Bartona, su Titov kinoperater koji mu je puštao film svako veče pune 32 godine, glumac Bata Živojinović, reditelj Veljko Bulajić, scenografi, producenti, i drugi autori jugoslovenske filmske idile.

Ceremoniji zatvaranja festivala “Sedam veličanstvenih” prisustvovaće i neka od legendarnih imena iz perioda zlatnog doba jugoslovenskog filma.

U izboru Sten Milera, publika će videti i “Krv u mobilnom”, dramatični dokument o nemogućoj misiji danskog dokumentariste Franka Piaseckog Poulsena u potazi za pažljivo skrivanim mračnim tajnama visoko civilizovanog zapadnog društva. Film “Krv u mobilnom” vodi gledaoce s jednog kraja planete na drugi, od najopasnijih mračnih dubina Afrike do najviših vrhova razvijene Evrope. Dinamični dokumentaristički postupak pretvara ga u napeti triler čiji je glavni junak sam autor. Poulsen izuzetno hrabro, izlažući se drastičnim rizicima i opasnostima, zadivljujuće uporno prati puteve “krvavih minerala” i otkriva frapantne podatke o mehanizmima savremenog sveta.

Prema navodima selektora, reč je o veličanstvenom primeru potpune posvećenosti i angažovanosti.

Portugalska slikarka, estetičarka i teoretičarka umetnosti Suzana de Soza Dijaz autorka je radikalnog dokumentarističkog eksperimenta “48”.

Kombinovanim sredstvima savremene umetnosti, autorka stvara fascinantan i uzbudljiv dokument o torturi, ljudskim karakterima i vremenu.

Film je baziran na policijskim fotografijama snimljenim prilikom hapšenja političkih zatvorenika tokom diktature u Portugaliji od 1926. do 1974. godine, a teži da razotkrije mehanizme koji su omogućili  48 godina trajanja surovog režima. Delići sekunde u kojima su zabeleženi ljudski izrazi kao jednostavna sredstva identifikacije, prefinjenim autorskim sredstvima proširuju se u dane, mesece i godine, a ograničeni policijski znaci pretvaraju se u široka polja studije čitave jedne epohe.

Proslavljeni autor osobene BBC-jeve serije o najpoznatijim filmskim autorima i glumcima savremenog filma, pisac specifične filmske istorije, Mark Kazans, odlučio se za još jednu neponovljivu filmsku avanturu. Opremljen kamerom, projektorom i kopijama nekoliko pažljivo izabranih velikih filmova, otišao je na sever Iraka - u planinske predele nekadašnjeg Kurdistana, da po ko zna koji put proveri magično delovanje filma.

Njegov “Prvi film!” je nadahnuti filmski esej o susretu različitih kultura i generacija, predstavljajući prevashodno svedočanstvo o prvim, neiskvarenim dečjim susretima s filmskim snovima i nesvakidašnjem utiskivanju mašte i snova u zadivljujuće pejzaže i egzotične prizore živopisnog planinskog mesta. Prva iskustva autora, inspirisanog bogatim filmskim znanjima, i prva iskustva dece, obogaćena nesagledivom dubinom i lepotom iracionalnog, stapaju se u snoliki vizuelni eksperiment.

Publika festivala “Sedam veličanstvenih” videće i neobičan film “Muškarci koji plivaju”, izuzetno uspešnu švedsko-britansku koprodukciju, koja je zapravo lična ispovest autora Dilana Vilijemsa, Velšanina koji zbog ljubavi dolazi i ostaje u Švedskoj. U želji da bude prihvaćen u novom okruženju, pridružuje se grupi muškaraca koji u dokolici otkrivaju lepote sinhronog plivanja.

Njihova zabava neočekivano se susreće sa sve većim i većim izazovima do spektakularnog i gotovo nadrealnog finala. Film se bavi egzistencijalnom strepnjom i sinhronim plivanjem, prodirući na duhovit način duboko u iracionalne slojeve uvek iznenađujućih i gotovo nezamislivih životnih spojeva. Snimljen istančanim i preciznim filmskim sredstvima u tradicionalnom duhu i engleske i skandinavske dokumentaristike, Vilijemsov film odlikuju prijatna atmosfera i čudna harmonija grube realnosti i sofisticiranog sveta koji nastaje u plavetnilu bazena.

Francuski film “Zanzibar muzički klub” prava je poslastica za ljubitelje svetske muzike. Napravljen u maniru kojim je Vim Venders snimio čuveni film “Buena Vista Social Club” o Kubi i kubanskoj muzici, ovaj dokumentarac je poniranje i prepuštanje mističnom i melanholičnom svetu Zanzibara. To je poziv za istraživanje kultura u kojoj se gotovo dvomilenijumska tradicija prenosi muzikom. Takođe, poziva na otkrivanje prostora u kojem muzika prati ljude u svim važnim trenucima njihove egzistencije. Muzika koja nas opčinjava čarobnim spojem arapskih tonova, latinskih ritmova, indijskih melodija i afričkih bubnjeva. Film su napravili muzičar Filip Gasnije i sineasta čistih filmskih postupaka, Patris Nezan.

Projekcije filmova na “Sedam veličanstvenih” tradicionalno prate razgovori s autorima, a mladi filmski autori i studenti filma iz Srbije i iz regiona imaće priliku da, u okviru specijalne prateće radionice, kroz niz master klasova, neposredno komuniciraju sa gostujućim autorima.

Kao specijalno iznenađenje za sve ljubitelje vrhunskih dokumentaraca, prvi put je uveden specijalni dodatni dan - u nedelju, 30. januara, kada će biti prikazana tri najzapaženija ostvarenja sa prethodnih šest festivala - prema izboru publike.

Na festivalskom sajtu zainteresovani mogu da se prisete filmova u kojima su uživali i glasaju za filmove koji će biti prikazani 30. januara.

Festival “7 veličanstvenih”, prvi te vrste u Srbiji, pokrenuo je Centar za vizuelne komunikacije Kvadrat, produkcijska i edukativna filmska ustanova koju vode filmski režiseri, producenti i profesori Svetlana i Zoran Popović.

Kvadrat je prvi započeo radionice dokumentarnog filma za studente filma i mlade filmske autore tokom 90-ih u bivšoj Jugoslaviji, snimivši više od sto kratkih dokumentarnih filmova, koji su bili uspešni i na domaćim i međunarodnim festivalima.

Kvadrat je i jedan od prvih članova EDN iz Srbije, a 2005. godine je, u saradnji sa tadašnjim direktorom EDN-a Tue Stin Milerom i Sava centrom, pokrenuo festival “Sedam veličanstvenih”.

Program festivala “7 veličanstvenih” nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)