Šare i šavovi – prvi festival minimalističke muzike ADNM-a

Ansambl za drugu novu muziku (ADNM) organizuje festival “Šare i šavovi” 2. novembra u Bioskopu Balkan u Beogradu, a potom i u Novom Sadu i Zrenjaninu, čime proslavlja 47. rođendan i promoviše novi album “Ovo nije Op. 1”, uz ekskluzivne koncerte, izložbe, razgovore i ugledne goste.

Festival “Šare i šavovi” biće održan 2. novembra u Bioskopu Balkan od 15 časova, uz besplatan ulaz, a tog dana na svim digitalnim platformama i na CD-u pojaviće se u limitiranom tiražu novi album  ADNM-a “Ovo nije Op. 1” u izdanju Pop depresije. Na albumu su kompozicije domaćih i stranih autora: Pavela Karmanova, Andreja Negića, Dragoljuba Ilića Ilketa, Nila Kembela, Ulija Getea i Miroslava Miše Savića.

Gosti festivala “Šare i šavovi” biće značajni predstavnici minimalističke muzike: kompozitorka Meri Džejn Lič (Mary Jane Leach) iz SAD i kompozitor i pijanista Alfonso Peduto (SAD/Italija). Njihovi portreti će biti predstavljeni rečju i muzikom, a razgovore će voditi Ivana Prica i Ivana Ljubinković.

Tokom festivala biće izvedena dela Terija Rajlija, Stiva Rajha, Majka Oldfilda, Meri Džejn Lič, Alfonsa Peduta, te Miroslava Miše Savića, uz gostovanje i naraciju Zijaha Sokolovića.

Festivalski program obeležiće i važne godišnjice: na beogradskom koncertu u fokusu je 50 godina od prvog izdanja čuvenog albuma “Tubular Bells” britanskog kompozitora Majka Oldfilda, kao i 70 godina od njegovog rođenja, a na novosadskom koncertu 21. novembra u Sinagogi 80. rođendan Gevina Brajersa. Par dana kasnije ANDM odlazi na proslavu Brajersovog rođendana u Liverpul, gde se koncertu pridružuje i sam slavljenik. Na programu poslednjeg koncerta u Narodnom muzeju u Zrenjaninu 14. decembra biće izvedena dela srpskih, evropskih i američkih predstavnika mimimalističkog muzičkog pravca, a koncertu će prethoditi vođenje kroz postavku posvećenu 20. veku.

Festival je osmišljen kao platforma za širi spektar delovanja u ovdašnjoj sredini. Imajući u vidu brojne druge festivale ovog tipa u Evropi, koji muzički minimalizam plasiraju kao jedan od komercijalnih elektronskih žanrova, koncept festivala “Šare i šavovi” usmeren je pre svega na umetničke i estetske kriterijume i uklapanju minimalističke muzike u sve više narastajući mega-žanr “nove savremene klasike”.

Festival se održava u trenutku kada se navršava sedam godina od ponovnog okupljanja ADNM (2017), ali i 47 godina od njegovog osnivanja, a ima posebno značenje zbog činjenice da će 2024. godine u Beogradu biti održan i važan međunarodni skup - sastanak Društva za minimalističku muziku (Society for Minimalist Music), koji se organizuje bijenalno i prati evropsku i američku minimalističku muzičku scenu.

Festivalski program 2. novembra u Bioskopu Balkan počinje u 15 sati preslušavanjem CD-a “Ovo nije Op. 1” i promocijom koju će moderirati Ana Ćirica, a učestvovaće muzikološkinja Ivana Prica, kompozitori i članovi ADNM Dragoljub Ilić Ilke i Miroslav Miša Savić, te Ivan Lončarević iz Pop depresije u ime izdavača.

U 17 sati biće otvorena izložba “Retrospektiva rada Ansambla za drugu novu muziku”, kroz koju će voditi Miša Savić.

Slede portreti Meri Džejn Lič, Majka Oldfilda, uz obeležavanje njegovog 70. rođendana i 50 godina od prvog izdanja Tubular Bells, te portret Alfonsa Peduta, uz razgovor koji će voditi muzička novinarka Ivana Ljubinković, a potom i predstavljanje “Clapping music” Stiva Rajha, te albuma “Ovo nije Op. 1” ADNM-a, uz naraciju Zijaha Sokolovića, kao i kompozicije “In C” Terija Rajlija, uz učešće ADNM-a i gostiju (Vuk Stevanović, bas gitara; Petar Stevanović, truba; Milorad Balić, vibrafon; Igor Hadžić, violina; Aleksandra Milinović, violina; Dušan Mamula, bas klarinet; Đorđe Kujundžić, bariton saksofon; Dušan Petrović, saksofon).

U nastavku festivala “Šare i šavovi” 21. novembra u Sinagogi u Novom Sadu biće održan koncert povodom 80. rođendana Gevina Brajersa (Gavin Bryars), a njegove kompozicije (Ramble on Cortona, White's SS, My First Homage, After Handel's "Vesper", Out of Zaleski's Gazebo) izvešće članice ADNM: Branka Parlić, Nada Kolundžija, Nataša Penezić i Lidija Stanković.

U Zrenjaninu će 14. decembra u narodnom muzeju biti izvedena dela Andreja Negića, Dragoljuba Ilića Ilketa, Nila Kembela, Miroslava Miše Savića i Majka Oldfilda.

Ansambl za drugu novu muziku pokrenuo je kao jednokratni sastav pod imenom “7. decembar 1977” Miloš Raičković, sa ciljem da izvede i snimi ciklus svojih kompozicija “Permutacije”. Pošto je taj cilj u potpunosti ostvaren, pokazalo se da je interesovanje, tada mladih interpretatora ali i kompozitora - tada još uvek studenata ili tek diplomiranih umetnika - za izvođenje novih, uglavnom minimalističkih dela takvo da bi ansambl mogao i dalje da funkcioniše po istom, dobrovoljnom principu učešća svih koji su za tu vrstu rada zainteresovani. Tako su se, zahvaljujući zajedničkom entuzijazmu, a u okviru Muzičke redakcije Studentskog kulturnog centra u Beogradu, u rad Ansambla uključili brojni mladi muzičari, podsetio je Miroslav Miša Savić u tekstu za katalog festivala “Šare i šavovi”.

Sadašnje ime ansambla – “Ansambl za drugu novu muziku”, nastalo je u cilju razgraničavanja strogo minimalističkog muzičkog pravca, onakvog kako ga je definisao britanski muzikolog i kompozitor Majkl Najman (Michael Nyman) u svojoj uticajnoj knjizi "Experimental music: John Cage and beyond" od različitih prosedea zastupljenih u evropskoj muzici pre i nakon inauguracije američkog žanra. Autori tzv. "druge nove muzike" samo su delimično delili pristup sa američkim autorima, uglavnom u odnosu na repetitivnost i procesualnost čime su demonstrirali veći raspon i različitost ideja u odnosu na američku muziku.

Prava delatnost ADNM bila je očita u mnogo većem dijapazonu od pukog izvođenja novih dela: oko Ansambla je bila okupljena čitava produkcija koja se, pored koncertnih nastupa, sastojala i od izdavanja tekstova i zvučnih zapisa (1980. izašao je LP sa snimcima dela Roberta Morana, Vladimira Tošića i Milimira Draškovića), gostovanja u brojnim ex-jugoslovenskim i evropskim centrima, saradnja sa tada aktivnim ansamblima iz drugih republika i zemalja (SAETA, Ljubljana, Grupa 180, Budimpešta, Ansambl Majkla Najmana, London itd.). Posebno mesto u tom radu predstavljala je organizacija tri međunarodna festivala (Druga nova muzika 1983, 1984. i 1985. u SKC-u) na kojima je Ansambl učestvovao na više koncerata.

Sve to trajalo je punih deset godina - do trenutka kada se Ansambl, pre svega zbog prolaznog smanjenog interesovanja za minimalistički žanr, poput i brojnih drugih, spontano ugasio. Za tih deset godina kroz Ansambl je prošlo više od sto muzičara i više desetina autora.

Možda najbitniji momenat u tom periodu, pored gostovanja, snimanja i festivala, predstavlja uključivanje srpskih autora i Ansambla u značajni "Evropski minimalistički projekt" koji je, preko Gete instituta u Minhenu, pokrenuo nemački kompozitor Michael Fahres dokumentujući rad više od 2.000 evropskih autora i interepretatora minimalističke muzike.

Decembra 2017. godine, ponovo na inicijativu Miloša Raičkovića, a povodom 40-godišnjice prvog koncerta, ADNM se ponovo okupio u značajno izmenjenom sastavu koji je obuhvatao neke od starih članova ali i mlade, nove autore i izvođače. I ponovo se dogodilo da je ova jednokratna ideja rezultirala entuzijazmom učesnika koji su želeli da se ovaj rad nastavi i ubuduće. Sastavljen uglavnom od pijanista i izvođača na klavijaturnim instrumentima, Ansambl je ostvario niz koncerata u zemlji (Beograd, Novi Sad, Niš, Izola/Slovenija, Kragijevac, Valjevo, Kanjiža, Aranđelovac), a najznačajniji nastup imao je kroz saradnju sa nemačkim kolegama iz grupe In process kompozitora Ulija Getea (Ulli Götte) na festivalu u Kaselu. Na repertoaru ansambla su dela srpskih, evropskih i američkih kompozitora minimalističke muzike.

Prema rečima Savića, značaj Ansambla za minimalistički žanr gotovo da je veći u evropskom nego domaćem kontekstu, jer je takav odnos snaga bio i na muzičkoj sceni. Po dužini svog postojanja, ukoliko se ubroje i godine neaktivnosti, Ansambl za drugu novu muziku je najdugotrajniji ansambl te vrste u Evropi.

Program festivala "Šare i šavovi" sa satnicom u sva tri grada nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)