Ruski oskar filmu o Brodskom
Film “Soba i po ili Sentimentalno putovanje u otadžbinu” reditelja Andreja Hržanovskog, snimljen prema delima i biografiji nobelovca Josifa Brodskog, dobio je nagradu “Nika” Ruske filmske akademije kao najbolji ruski film 2009. godine. To je fantazija o povratku Brodskog, već ovenčanog slavom Nobelove nagrade za književnost, u rodni grad Sankt-Peterburg. Povratak pisca,
koga su sovjetske vlasti bile proterale iz zemlje, nikada se nije ostvario zbog njegove prerane smrti.
Film “Soba i po ili Sentimentalno putovanje u otadžbinu” reditelja Andreja Hržanovskog, snimljen prema delima i biografiji nobelovca Josifa Brodskog, dobio je nagradu “Nika” Ruske filmske akademije kao najbolji ruski film 2009. godine.
To je fantazija o povratku Brodskog, već ovenčanog slavom Nobelove nagrade za književnost, u rodni grad Sankt-Peterburg. Povratak pisca,
koga su sovjetske vlasti bile proterale iz zemlje, nikada se nije ostvario zbog njegove prerane smrti.
Brodski, koga mnogi smatraju najvećim ruskim pesnikom XX veka, a tumači ga Grigorij Ditjakovski, seća u filmu detinjstva i mladosti.
Hržanovski je dobio i nagradu za režiju tog filma na 23. ceremoniji Ruske akafemije za film, održane 31. marta u Moskvi.
Za najupečatljivije ostvarenu mušku ulogu nagrađena su dva glumca - Vladimi Iljin za “Paviljon br. 6” i posmrtno Oljeg Jankovski, za uloge u filmovima “Car” i “Ana Karenjina”.
Kako je objasnio umetnički direktor nagrade Julij Gusman, Iljin i Jankovski su nakon prvog kruga glasanja vodili velikom razlikom u odnosu na ostale, pa je Savet Akademije za film odlučio da ne treba više ni glasati i dodelio dve ravnopravne nagrade.
Nagradu za najbolju žensku ulogu dobila je Svetlana Krjučkova, za film “Sahranite me iza stubišta”, ali nije došla na uručenje zbog bolesti.
Nagradu je primila glumica Marija Šukšina, koja je u tom filmu igrala ulogu njene kćerke, a podsetila je prisutne da je Svetlana Krjučkova tokom snimanja filma dva puta padala u nesvest.
Već na samom početku ceremonije, u kategoriji “Čast i dostojanstvo”, nagradu je osvojila Ljudmila Gurčenko. Kada se pojavila na sceni da primi odličje, nagrađena je i dugotrajnim skandiranjem.
Ruska profesionalna filmska nagrada “Nika”, nazvana tako u čast boginje pobede, uručena je u Moskovskom pozorištu operete, a dodejuje se svake godine od kada ju je 1987. ustanovio Sekretarijat filmskih radnika Sovjetskog Saveza sa namerom da bude pandan američkom Oskaru, a na inicijativu Julija Gusmana i Viktora Morežka.
Prvobitno je dodeljivana na osnovu demokratskog glasanja u kojem su imali pravo da učestvuju svi članovi Saveza konfederacije filmskih radnika, ali od 1990. pravila su promenjena, pa o pobednicima odlučuju tajnim glasanjem članovi Akademije filmske umetnosti, u koju ulazi više od 600 ljudi, predstavnika svih specijalnosti, delegiranih od regionalnih odeljenja i udruženja sineasta.
Pobednik dobija krilatu pozlaćenu bronzanu stautetu Boginje pobede, čiji je autor skulptor Sergej Mikuljski.
U uslove konkursa stalno se unose izmene, pa su od 2002. godine, pored tradicionalnih nominacija za najbolji film, reditelja, glumačka ostvarenja, scenografa i snimatelja, dodate nove nominacije za “otkriće godine” i “doprinos filmskoj nauci i obrazovanju”. Osim toga, došlo je i do razdvajanja nominacije za najbolju epizodnu ulogu na mušku i žensku, a nastale su izmene i u poretku spovođenja konkursa, pa je pravo predlaganja, koje je dosad pripadalo samo profesionanlnim filmskim udruženjima, prošireno i na same producente.
Od 2003. proširena je teritorija učešća obuhvatom članica Saveza nezavisnih država i Baltičkog regiona, pa je nagrada postala internacionalna. Osim toga, u kategoriji najboljeg igranog filma nisu više samo tri, nego pet kandidata.
Ukupno se sada dodeljuju nagrade u 20 kategorija. Dvadeseta, za “vidni doprinos ruskom filmu”, uvedena je 2007.
U vreme obeležavanja jubileja 20-godišnjice nagrade uvedena su pravila prema kojima autori imaju pravo da se odreknu nagrade, kao što je to učnio 2008. Nikita Mihalkov, koji je tražio da njegov film “12” skinu sa spiska kandidata za najbolji film i reditelja.
I Vladimir Hotinenko: skidanje svog fima “1612” sa spiska nominacija za najbolji film. Tada je od učešća u takmičenju odustao i Aleksandar Sokurov, nominovan za film “Aleksnadra”.
Među laureatima nagrade Nika proteklih decenija bili su poznati ruski filmski stvaraoci: Mihail Uljanov, Vadim Abdrašitov, Pjotr Todorovski, Vjačeslav Tihonov, Marelen Hucijev, Kira Muratova, Alisa Frejndlih, Nina Usatova i mnogi drugi.
Nagradu su po tri puta dobili kompozitor Mikael Tariverdijev, snimateljka zvuka Jekatarina Petrova i scenograf Boris Blank.
Prvi predsednik Akademije bio je Viktor Merežko, zatim Eldar Rjazanov, a od 2007. je poznati glumac i reditelj Aleksej Batalov.
Umetnički rukovodilac nagrade Nika je bivši predsednik Akademije filmskih umetonsti Jurij Gusman.
Sajt nagrade Nika je www.kino-nika.com
Branko Rakočević
