Retrospektiva Gorana Devića na Beldocsu

Međunarodni festival dokumentarnog filma Beldocs predstavlja retrospektivu hrvatskog autora Gorana Devića, koji tim povodom dolazi u Beograd, a među osam filmova iz njegovog opusa je i novi dokumentarac “U ime Republike Hrvatske” o anti-EU aktivisti Marku Franiškoviću čiju antirežimsku delatnost država interpretira kao opsesiju.

Jedan od najboljih dokumentarista Balkana predstaviće u Jugoslovenskoj kinoteci, što će biti prilika da se publika 12. Beldocsa upozna sa nekim od njegovih najboljih, a dosad nikada viđenim ili retko prikazivanim delima u Srbiji. Njegov najnoviji film “U ime Republike Hrvatske” imaće pritom međunarodnu premijeru na Beldocsu.

Dević svojim filmovima na autentičan način daje antropološki presek Hrvatske koji se, zahvaljujući srodnostima u mentalitetu i zajedničkom duhovnom prostoru, reflektuje i na ceo region. Istančanim osećajem za prepoznavanje teme i njeno analiziranje kroz pokretne slike, Dević se pozicionirao među najbolje režisere srednje generacije u regionu, o čemu svedoče i brojne nagrade u Hrvatskoj i šire.

Iako je osvojio Zlatnu arenu za režiju na Pulskom filmskom festivalu 2009. godine za igrani film “Crnci”, nastao u korežiji sa Zvonimirom Jurićem, Dević (1971) je skoro dve decenije veran dokumentarnom filmu.

Često se vraća rodnom gradu Sisku, a delom “Uvozne vrane” 2004. godine, kako ističe Beldocs, postavio je obaveznu lektiru kada je reč o temi “usputnog fašizma”.

Uvozne vrane

Dve godine kasnije, u filmu “Nemam ti šta reć lijepo”, kroz strukturu noir-trilera, bavio se ratnim zločinom počinjenim u centru grada, a zapravo oslikao zajednicu koja mora da se nosi sa onim što je počinjeno u njeno ime. I u delu “Tri” držao se teme rata - kroz priču o tri bivša vojnika, koji su se borili na različitim stranama, a onda seli i bez dlake na jeziku pričali o svojoj ulozi u građanskim sukobima u regionu.

Pre 11 godina u filmu “Sretna zemlja”, paralelno prateći putovanja bivših partizana u Kumrovec i NDH simpatizera u Blajburg, Dević je tragao za odgovorom na pitanje da li svi oni na svojim odredištima nalaze ono što traže?

Filmom “Poplava” 2010. godine propitivao je da li u pasivnim krajevima Hrvatske, koje svakih dvadesetak godina pogađa poplava, prirodna katastrofa može da poveže ono što je bliska ratna prošlost razdvojila.

U filmu “Donžuani: oprostite gospodična” pratio je neobičnu radionicu za strance dubljeg džepa u Zagrebu, tokom koje se uče kako da zavedu ženu i odvedu je u krevet.

“Dvije peći za udarnika Josipa Trojka” (2012) je hronologija gradnje nove, kapitalističke peći u bivšoj Železari Sisak, i to filmskom tehnikom, na način kako bi to radila propaganda prve petoletke.

Dević je studirao arheologiju i pravo, a zatim diplomirao režiju na Akademiji dramskih umetnosti u Zagrebu, gde trenutno radi kao docent na studijama dokumentarnog filma.

U Beogradu je bio gost i pre dve godine na 13. Slobodnoj zoni, na kojoj je njegov dokumentarac “Buffet Željezara” proglašen najboljim angažovanim filmom u regionalnoj selekciji, a prikazuje posledice dugogodišnje tranzicije društva i suptilnim dokumentarističkim pristupom predstavlja mikrosvet koji nestaje. Dević je tada, primajući nagradu, napomenuo da je “Buffet Željezara” nastao bez para, odnosno zahvaljujući entuzijazmu troje ljudi, i to za svega nedelju dana. Izraio je nadu da će nagrada Slobodne zone pomoći da njegov film pogleda što više ljudi i da će moći da dođe u Beograd sa novim filmom.

Publika 12. Beldocsa imaće priliku da se podseti i opusa japanskog reditelja Kazua Hare, koji će takođe gostovati u Beogradu.

Program 12. Beldocsa obuhvata više od 120 premijernih filmova iz celog sveta, raspoređenih u 16 različitih selekcija, a uz retrospektive Devića i Hare, te domaćeg i međunarodnog takmičarskog programa, publika će moći da uživa i u muzičkim, biografskim i umetničkim dokumentarcima kao i u izboru iz savremenog portugalskog dokumentarnog filma.

Festivalski sajt je beldocs.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org

(SEEcult.org)