Reimaginacija prošlosti
Galerija VN u Zagrebu predstavlja od 23. decembra izložbu “Temporary Form” Marka Tadića, koju čine umetničke knjige koje su svojevrsne tvrdo ukoričene reimaginacije prošlosti.
Naslov izložbe na engleskom “Temporary form” izraz je koji se najčešće upotrebljava za formular aplikanata za vizu, što možda nije nevažno u kontekstu Tadićevih umetničkih knjiga. Naziv “Privremena forma” može se shvatiti i u odnosu na sadržaj umetničkih knjiga, ali i u odnosu na njihovu formu.
Knjige su izvorno zamišljene kao okupljališta ideja za animirane filmove. Autor je u njima pomoću kolaža, crteža tušem, ugljenom ili olovkom, akvarela, flomastera ili flastera u boji, te tekstualnih delova, stvarao svojevrsne, uslovno rečeno, skice za animirane filmove. Knjige su, međutim, postepeno prešle u projekat za sebe.
Nikada pritom ni jedan animirani film nije proizašao iz tih knjiga. One su samo tako zamišljene, do trenutka dok se zahvaljujući brojnosti (ali i umetničkom utisku) nisu otisnule na nov nivo, postajući umetnički predmeti za sebe.
Drugi razlog za naziv izložbe “Privremena forma” mogao bi se kriti u sadržaju knjiga. One su generalno i uslovno govoreći zasnovane na temi prostora. Prostor, odnosno mesto o kojem se tu radi pripada istoriji. To mesto je, dakle, u sadašnjosti nepostojeće, ono predstavlja privremenu formu koja je svoju idiosinkratsku ulogu odigrala i koja pripada sve bleđem i bleđem pamćenju, sećanju.
Kod Tadića će se u kolažima i crtežima naći aluzije na arhetipe socijalističkih vremena – poput socijalističkih spomenika, štafeta, petokraka ili, pak, samo formi koje odjekuju i potom transcendiraju socijalističku prošlost.
Umetnik se bavi manipulacijom slika nečeg što se već dogodilo. I njegove knjige (u smislu repozitorija znanja) sakupljaju naglo prerezana sećanja. Tadićevo detinjstvo je detinjstvo izbrisanog pamćenja i reinstaliranih novih slika drugog povesnog režima. Socijalističke spomenike i štafete zamenili su tako sjajni, ali bezlični tržni centri.
Ipak, nije sve samo u rekreaciji zaboravljenih slika, prostora, mesta, odnosa.
Tadićev osvešćeni, ali ipak sentimentalni odnos prema totemima regionalne antropologije podloga je za stvaranje novog imaginarnog reda društvenog, odnosno intelektualnog života. Ne postoji jedinstvena slika koja proizlazi iz korišćenih reči i slika. Upisana su nova različita simbolička značenja kao rezultat kolažiranja – premeštanja, premrežavanja, uslojavanja...
Postavlja se pitanje može li ono arhaično, suprotno onome što je u trendu postati novim mestom, odnosno dislokacija lokacijom? Može li umetnički rad ponovnom upotrebom znakova i simbola nestalih radikalnim rezom delovati isceljujuće na društvo? Da li je regeneracija uopšte potrebna?
Tadićevi radovi, kako je navedeno, neće nužno pomoći razumevanju odnosa kulture i identiteta mesta, ali će svakako ukazati na složenost značenjskih i simboličkih manipulacija pejzažom kao rezultata društvenih okolnosti.
Izložba će biti otvorena u Galeriji VN do 17. januara 2015.
(SEEcult.org)
