Proza u učionicama

Nagradu “Milovan Vidaković” na osmom Međunarodnom festivalu proznog stvaralaštva “Prosefest” u Novom Sadu dobio je književnik i profesor Milisav Savić, koji je priredio osavremenjenu verziju romana „Usamlјeni junoša“.

Osmi “Prosefest”, koji Kulturni centar Novog Sada organizuje od 2008. godine pod pokrovitelјstvom Skupštine grada, održan je od 23. do 25. aprila pod geslom “Zauzmi pozu – čitaj prozu!”, a imao je i uvertiru posvećenu veku od rođenja i tri decenije od smrti argentinskog književnika Hulia Kortasara. Posebnost trodnevnog festivala je u tome što su se predstavlјanja knjiga i razgovori s piscima odvijali, osim u klubu “Tribina mladih” u KCNS-u, i u tri novosadske gimnazije.

Tako su se učenicima Gimnazije “Jovan Jovanović Zmaj” svojim delima predstavili slovački pisac i izdavač iz Bratislave Miroslav Demak, rođen u Staroj Pazovi, profesor književnosti na Slavističkoj katedri Filološkog fakulteta “Lorand Etveš” u Budimpešti Petar Milošević, koji je je za roman “Tinja Kalaz” nedavno dobio nagradu “Bora Stanković”, te filmski autor, publicista i pisac Goran Gocić, dobitnik NIN-ove nagrade za 2013. godinu za roman “Tai”.

Gosti Gimnazije “Isidora Sekulić” bili su Inez Baranej, koja je rođena u Italiji u mađarskoj porodici, odrasla u Sidneju, a od 2013. živi u Istanbulu, zatim Susan Ringel, rođena u Helsinkiju, koja piše na maternjem švedskom jeziku (njenu zbirku pripovetki “Vode” objavila je beogradska izdavačka kuća “Plato”) i Nikola Malović, rođen u Kotoru.

Đake Gimnazije “Laza Kostić” posetili su Slobodan Vladušić, urednik “Letopisa Matice srpske”, najstarijeg živog književnog časopisa u Evropi, i aktuelni dobitnik nagrade “Meša Selimović” za roman “Mi, izbrisani”, te Milisav Savić, redovni profesor na Državnom univerzitetu u Novom Pazaru.

Savićeve tri knjige objavlјene su u novosadskoj izdavačkoj kući “Agora”, a priredio je i jezički i pripovedački osavremenio roman Milovana Vidakovića “Usamlјeni junoša” (Budim, 1810), u izdanju kuće “Ariadna” iz Beograda (2010).

Već od samog početka postojanja tog festivala, u saradnji sa izdavačima, KCNS je profesorima i učenicima obezbeđivao knjige objavlјene u Srbiji svih učesnika festivala, kako bi se srednjoškolci što bolјe pripremili da budu moderatori i učesnici razgovora sa piscima tokom “Prosefesta”. Bilo je ranije tako i u Gimnaziji “Svetozar Marković” i Karlovačkoj gimnaziji u Sremskim Karlovcima, a ovaj put učenike su za saradnju pripremile profesorke Mirjana Grdinić, Katica Darmanović, te Vesna Zečević i Milica Lazović iz tih škola. Posle podnevnih susreta s mladom čitalačkom publikom, u klubu “Tribina mladih” KCNS-a o stvaralaštvu autora govorili su u večernjim satima urednici književnih programa ili njihove kolege po peru.

Osmi “Prosefest”, na Svetski dan knjige, svečano je otvorio književnik Jovica Aćin, uz pozdravnu reč direktora i glavnog i odgovornog urednika KCNS-a Andreja Fajgelјa, i muzičke minijature violiniste Roberta Lakatoša.

Saviću je potom uručena nagrada “Milovan Vidaković”, a o njemu je govorio pisac Nenad Šaponja.

Nagrada “Prosefesta” nazvana je po još uvek skrajnutom tvorcu novog srpskog romana Milovanu Vidakoviću (Nemenikuće kod Sopota, Beogradski okrug, 1780 – Pešta, Ugarska, 1841), kome su svakog leta posvećeni dani na Kosmaju. Vidaković je davno rekao da ne piše za večnost, već za čitaoce, na šta je je podsetio i Nedelјko Mamula, urednik književnog programa KCNS i festivalske programske knjižice.

Prethodni dobitnici tog priznanja su: Alberto Mangel (Argentina, živi u Kanadi), Đerđ Konrad (Mađarska), David Grosman (Izrael), Klaudio Magris (Italija), Slobodan Tišma i David Albahari iz Srbije.

Festivalska i druge edicije

“Prosefest” je u istoimenoj ediciji do sada objavio dela južnoafričkog pisca Kristofera Houpa “Vrt ružnih snova i druge priče”, mađarskog pisca Đerđa Konrada “Klatno” (oba iz 2010) i domaćeg autora Vuleta Žurića “Katenačo” 2011. godine, kada je izdata i antologija savremene bugarske priče “Kristina, koje je mahala iz voza” koju je priredio Mihajlo Pantić. Objavljen je i zbornik eseja o postkolonijalnoj literaturi i kulturi “Nova lica svetske književnosti”, koji su uredile Arijana Luburić-Cvijanović i Vladislava Gordić-Petković, te roman kubanske književnice i filologa po struci Soe Valdes “Ambasadorova kći”.

Dimitrije Stefanović