Protestno otvaranje 86. Jesenje izložbe – Tajna znanja
Udruženje likovnih umetnika Srbije (ULUS) poziva sve na protestno otvaranje 86. Jesenje izložbe “Tajna znanja” 16. novembra u Umetničkom paviljonu “Cvijeta Zuzorić”, skrećući time pažnju na još jedan način na godinama nerešen status i teško stanje u kojem se nalazi to zdanje.
Na 86. Jesenjoj izložbi biće predstavljeni radovi 48 umetnika iz Srbije i inostranstva, odabranih na osnovu koncepta koji je razvijen u saradnji Umetničkog saveta ULUS-a s međunarodnim timom kustosa/kinja okupljenih oko međunarodne platforme za estetsko eksperimentisanje i edukaciju svih PhD In One Night koju predstavljaju Ivana Momčilović, Kaja Erdinc (Kaya Erdinc) i Elizabeta Cukaro (Elisabetta Cuccaro).
Najstarija ULUS-ova izložba ima za cilj da istraži tajne poveznice i inspiracije između filma, fotogafije i slikarstva, ali i između različitih oblasti “znanja umetnosti”, kao i umetnosti spram amaterskog (strastvenog) eksperimentisanja u njoj.
Home Away from Home, Najia Ahmed, Taysir Batnji (fragment), 2017
Prema istraživanjima koja je 1964. na stranicama revije The Art Bulletin objavio Čarls Sejmur (Charles Seimour), slikarski majstor Vermer (Johannes Vermeer) je u komponovanju slika koristio kameru opskuru (camera obscura), uređaj koji omogućava projekciju slike kroz svetlosnu tačku. Tu teoriju je izneo i Dejvid Hokni (David Hockney) u knjizi “Tajno znanje: Otkrivanje izgubljenih tehnika starih majstora” (Secret Knowledge: Rediscovering the Lost Techniques of the Old Masters, 2001). Poznat po svetlosno-scenskim odama, kalifornijskim bazenima i seoskim pejsažima, Hokni je za pisanje knjige istraživao dve godine slikarske tehnike starih majstora i sakupljao dokaze koji će podržati njegovu tezu – da su neki od najpoznatijih svetskih slikara, Engr (Jean-Auguste-Dominique Ingres), Velaskez (Diego Velázquez), Karavađo (Michelangelo Merisi il Caravaggio) i mnogi drugi, upravo koristili različite tehnike, optiku i sočiva u stvaranju svojih remek-dela. Ti uvidi su značajni jer uvode u univerzum opšteg znanja u kojem se teritorije znanja međusobno prepliću i ukrštaju. No, iako je moguće pronaći veliki broj poveznica kinematografije i slikarstva (u tom pravcu), odnosno uticaja slikarstva na filmska ostvarenja (Ingres/ Godard; Matisse/ Antonioni; Hopper/ Hitchcock; Hopper/ Hawks; Munch/ Murnau; August Renoir/ Jean Renoir itd), veoma su retka istraživanja koja pokazuju uticaj filmskog kadra, fotografske tehnike i ambijenta povezanog sa filmsko-fotografskim tehnikama na samo slikarstvo i/ili na vizuelne umetnosti van filma i fotografije, naveo je kustoski tim u opisu koncepta 86. Jesenje izložbe.
Gaza Diary (fragment), Taysir Batniji, 2001
Međusobna povezanost različitih indisciplina (Rancière) znanja i umetnosti kao indisciplinarnog znanja, čine alatku emancipacije i uslov su onoga što Žak Ransijer (Jacques Ranciere) naziva “poetikom znanja” a koja se odnosi na prakse (indisciplinarnog) mišljenja, koje odbijaju specijalizaciju polja, objekata i metoda (ekspertize), uključujući razdvajanje između vrsta inteligencija, a pretpostavljaju jednakost. “Poetika znanja potvrđuje da postoji sposobnost mišljenja koja ne pripada nijednoj posebnoj grupi, sposobnost koja se može pripisati bilo kom govornom, mislećem biću”, naveo je Ransijer (Metoda jednakosti – poetika i politika, 2015). Takav pristup znanju favorizuje bavljenje stvarima koje volimo, bavljenje iz ljubavi (amato) i iz tog razloga oživljava pogled na amatersko eksperimentisanje tehnikom (i ne samo njom), te isplovljavanje iz strogih okvira ekspertize kao preduslova emancipacije, subjektivnog pristupa znanju i oslobođenja čoveka od stega dominantnog diskursa kao i uslovljenosti koje proizilaze iz njega.
Iz tog razloga, 86. Jesenja izložba nosi naslov TÂJNĀ ZNÁNJA, a podnaslov Film ⇆ Fotografija ⇆ Slikarstvo. Ona traga za strujanjima novog, “tajnog znanja” koje uključuje umetnost i umetničko eksperimentisanje i istraživaštvo u polje saznanja, kao i za korelacijama između različitih teritorija (sa)znanja sa jedne strane, i emancipacije, čovekovog oslobođenja, humanog postvarenja i mira, te rada na miru sa druge strane.
Hipoteza izložbe je da indisciplinarne migracije koje povezuju na prvi pogled udaljene teritorije (sa)znanja i praksi povezujući ih i okrećući ih naopačke, mogu da unaprede postojeći sistem vrednosti u zajedničkom svetu - izmeštajući ustaljena mesta govora i mišljenja, doprinoseći tako mikro rekonfiguracijama i transformacijama dominantnog sistema.
Herbarium Bierbais Wasteland triofolim pratense (fragment), Elisabetta Cuccaro, 2022
Na izložbi učestvuju: Marjan Andrejević, Boško Atanacković, Erna Banovac, Taysir Batniji, Kristina Bajilo, Milica Crnobrnja Vukadinović, Elisabetta Cuccaro, Jelica Ćulafić, Vukašin Delević, Dejan Došljak, Srđan Dragojević, Kaya Erdinç, Petar Gajić, Mina Glogovac, Tatjana Ivančić, Ljubomir Jakić, Nenad Jeremić, Divna Jovanović, Frank Keizer, Marija Kućan, Ivana Kucina, Irena Kuzmanović, Jadran Krnajski, La Cinquième Couche, Xavier Löwenthal, Ivan Martinac, Griša Masnikosa, Mihailo Mitrović, Erol Mintas, Aleksandar Mladenović Leka, Dominika Morariu, Miron Mutaović, Aljoša Ninković, Marinela Neralić, Đorđe Odanović, Ksenija Pantelić, Vesna Pavlović Pažđerski, Aleksandar Paunković, Bata Petrović, Dušan Popović, Tomica Radulović, Maja Rakočević Cvijanov, Sophie Ristelhueber, Ana Stanković, Vida Stanisavac, Milorad Stepanov, Sanja Solunac, Slobodan Šijan, Ljiljana Šunjevarić, Sarah Vanagt, Aleksandra Vidaković-Lazić i Slobodan Vračar.
Samoća i ljeto, Marinela Neralić, fragment iz kratkog filma, 2023
U okviru 86. Jesenje izložbe, 17. novembra u 18 sati u biblioteci Paviljona “Zuzorić” biće održan prateći govorni program “Kanvas i kadar - Šta umetnik (ne) zna: o umetnosti kao znanju, amaterskom znanju i znanstvenim eksperimentima”, a posvećen je prerano preminulom filozofu i filoamateru Leonardu Kovačeviću iz Zagreba, koi je bio planiran kao jedan od učesnika.
U razgovoru će učestvovati umetnici koji se temom amaterizma bave kroz rad i praksu ili su od profesionalnih postali amaterski umetnici: Kaya Erdinç (Hol), Sarah Vanagt (Belgija), Elisabetta Cuccaro (Italija), Petra Belc (Hrvatska) i Bata Petrović (Srbija).
Jesenja izložba biće otvorena do 9. decembra, a njen program, kako je najavljeno, zavisiće i od razvoja događaja u vezi sa protetsnim aktivnostima ULUS-a povodom nerešenog statusa UP "Cvijeta Zuzorić" i zahtevom nadležnima za hitno obnavljanje ugovora o korišćenju tog prostora i njegovu rekonstrukciju.
ULUS ulazi u protest 17. novembra, za kada je i pozvao zainteresovane na "potpisivanje društvenog ugovora" za "Cvijetu". U međuvremenu je odredio dvoje svojih predstavnika za inicijalni sastanak radne grupe za rešavanje pitanja UP "Cvijeta Zuzorić" koji je najavilo Ministarstvo kulture Srbije. U odgovoru na tu najavu Ministarstva, ULUS je izrazio bojazan da je pre reč o utišavanju njegovih zahteva u javnosti i dobijanju vremena pred izbore nego stvarnom rešavanju problema.
*Naslovna fotografija: autor vizuala Xavier Lowenthal u saradnji sa Tijanom Cvetković, u dijalogu sa Dejvidom Hoknijem (poster za Olimpijske igre u Sarajevu 1984. godine)
(SEEcult.org)
