Preminuo prof. Vlada Petrić
Istaknuti teoretičar i istoričar filma prof. dr Vladimir Vlada Petrić, koji je bio i filmski autor i kritičar, te jedan od osnivača Filmskog arhiva na Harvardu, preminuo je 13. novembra u Beogradu u 92. godini.
Petrić će biti sahranjen u najužem krugu rodbine, prema sopstvenoj želji.
Vlada Petrić (Prnjavor, 1928) započeo je profesorsku karijeru na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu, a nastavio je na čuvenom Univerzitetu Harvard, gde je osnovao i vodio Harvardski filmski arhiv u cilju promovisanja filma kao umetnost i podsticanja njegovog multidisciplinarnog izučavanja.
Petrić je 1969. pozvan u Muzej moderne umetnosti u Njujorku da učestvuje u klasifikaciji novoprispele kolekcije sovjetskih nemih filmova, a tada je primljen i na tek osnovano Odeljenje za izučavanje filma na njujorškom Univerzitetu. Doktorsku disertaciju o međusobnim uticajima sovjetskog i američkog nemog filma odbranio je 1973. godine. Posle doktorata - prvog te vrste u SAD, pozvan je da predaje istoriju i teoriju filma na Harvardu, gde je 1979. osnovao filmski Arhiv i postao njegov prvi direktor.
Kao filmski kritičar, objavlјivao je radove u Politici i uglednim specijalizovanim časopisima Sight and Sound, Cinema Journal i Film Quarterly.
Kao teoretičar, Petrić je istraživao sinematička, specifično filmska izražajna sredstava. Među njegove najznačajnije knjige spadaju Čarobni ekran (1962), Šekspir i film (1964), Uvođenje u film (1968), Razvoj filmskih vrsta (1970), Film i snovi (1981), Konstruktivizam u filmu (1987)…
Petrić je bio aktivan i kao filmski stvaralac, proširujući svoje traganje za “čistom filmičnošću” u praksi, kroz filmove i filmske eseje Nemilosrdni anđeo, Simfonija ruku, Estetika pokretne slike, Zid uspomena…
Njegova filmografija obuhvata i eksperimentalni film “Kobna žeđ” (1956), u korežiji sa Ljubom Radičevićem, u kojem je čuveni Ljuba Tadić ostvario prvu filmsku ulogu, zatim “Igra svetlosti” (1981-1990), na osnovu šestominutnog filma L. Moholja Nađa, igrani film “Kavez” (1966) iz omnibusa “Vreme ljubavi”, apstraktni “Tribute to Moholy-Nagi” (1990)”…
Petrić je značajnu energiju uložio i u očuvanje nasleđa Slavka Vorkapića, čije su postavke o kinesteziji bile početna inspiracija za njegovu filmsku teoriju. U čast Vorkapića, donirao je novčanu nagradu na Festivalu autorskog filma (FAF) u Beogradu za najsinematičniju sekvencu u filmu.
Profesoru Petriću dodeljena je 2017. godine nagrada “Nebojša Popović” za doprinos promociji i kritičkom promišljanju filmske umetnosti i kulture, osnovana 2016. godine kao priznanje i podrška profesionalcima, pojedincima i grupama, koji to rade na moderan i promišljen način, u nastojanju da filmskoj umetnosti očuvaju dignitet i pažnju koju zaslužuje. Novčani iznos tog priznanja, koje mu je dodeljeno za jedinstveni doprinos i najviše rezultate u promišljanju filmske umetnosti i neumornu višedecenijsku posvećenost očuvanju filmske baštine, Petrić je namenio Jugoslovenskoj kinoteci za nabavku knjiga i stručnih časopisa.
Žiri je tada istakao da je Vlada Petrić odavno postao svojevrsni fenomen, čovek – filmska kulturna institucija, te da dodela nagrade “Nebojša Popović” podiže lestvicu kriterijuma "gotovo nedostižno visoko", ali da taj primer treba da bude "svetionik koji ukazuje na vrednosti i dostignuća" za koje se nagrada zalaže kao podsticaj budućim generacijama.
Petrić je bio i urednik filmskog programa i reditelj dramskih emisija u RTV Beograd od samog osnivanja televizije. Režirao je nekoliko predstava u pozorištu, među kojima se izdvaja Teatar Joakima Vujića za koju je dobio Sterijinu nagradu 1959, kao i predstava-oraotorijum Slovo svetlosti (1966) koja je doživela samo pet izvođenja zbog ”političke nepodobnosti”.
Petrić je sa suprugom, glumicom Darom Čalenić, osnovao i Fond "Dara Čalenić" koji svake godine dodeljuje dve novčane nagrade na Sterijinom pozorju u Novom Sadu za najboljeg glumca i najbolju glumicu do 30 godina.
(SEEcult.org)
