Prema dostojanstvu (starenja)
Umetnice Vlasta Delimar i Vesna Stilinović izvešće 9. septembra u Centru za kulturnu dekontaminaciju (CZKD) u Beogradu performans posvećen dostojanstvenom starenju, kao neminovnosti egzistencije modernog društva 21. veka.
Vlasta Delimar (66), koja se već nekoliko godina bavi fenomenom starenja i starosti, dobila je novu inspiraciju dirljivom i snažnom rečenicom Vesne Stilinović (77): “Nisam znala da će mi starost biti tako lepa”.
Baveći se do sada Pripremanjem za starenje, uz nekoliko performansa u kojima je bila uključena i njena mama, koja joj je pomogla da pokuša zaobići ili popraviti neke greške u odnosu na starenje, Vlasta Delimar je iz tog niza radova izdvojila kao posebno uspešan performans “Pravo na orgazam iznad 60” koji je prvi puta izvela 2016. godine u Beču, te kasnije u još niz gradova.
“Do spoznaje o starenju kao prirodnom procesu, te odnosu društva prema starosti i starenju dolazila sam kroz razna istraživanja i došla sam do poražavajućih otkrića da društvena zajednica još uvek starost doživljava više kao teret, a ne kao sastavni deo zajedničke egizistencije. No, savremena gerontologija pokušava zazor društva prema starenju i starijim osobama osvestiti na razne načine, te nam pruža niz mogućnoti poboljšanja načina života”, navela je Vlasta Delimar. Stoga je odlučila da njeno starenje “bude uspešno, aktivno i zdravo”, jer “starenje nije propadanje već povećavanje vlastitog potencijala”. Stariti zato, kako ističe, znači rasti.
Vlasta Delimar i Vesna Stilinović, Prema dostojanstvu (starenja), KUC Travno 2022.
Na slične stavove o starenju naišla je kod Vesne Stilinović, sa kojom je već imala uspešnu saradnju u pripremama za performans “Dolina” 2018. godine, a posebno ju je dotakao njen nov način života, uslovljen time što je
2020. godine, nakon dužeg perioda problema s vidom, i potpuno oslepela. U jednom telefonskom razgovoru poverila joj je svoju “novu intimu, novi svet u kojem sada živi, novi prostor s nekim drugačijim imaginacijama koje su do kraja lične, ali ih je moguće prezentovati drugima i podeliti, ponuditi kao pokušaj poistovećivanja”.
“Meni, kojoj je značaj prostora jedan od važnijih komponenti kreacije, ulazak u novi prostor Vesne Stilinović je nešto s čim sam se susrela prvi put i što mi je otvorilo još jednu veliku mogućnost egzistencijalnog istraživanja a kroz hedonističke afinitete, erotsku velikodušnost pa sve do socijalnih problematika s kojima se u starosti susrećemo. Možda se Vesni Stlilinović kao profesionalnoj glumici njen novi prostor egzistencije i kreacije pojavio kao prirodan process, kao ulazak iz jedne transformacije u drugu, s time da se početak bivanja u novom prostoru više ne događa kao imaginacija kroz glumu već to bivanje postaje permanentni performans, totalno stapanje privatnog i izvođačkog, što je meni posebno interesantno kao poveznica nas dve žene”, navela je Vlasta Delimar.
“Nas dve performerke napravile smo zajednički performans kojim smo pokušale naša starenja prikazati kao put prema dostojanstvenom starenju kao neminovnost egzistencije modernog društva 21. stoleća”, dodala je.
Performans se sastoji od multimedijalne izvedbe kroz video projekcije na sceni (veliko platno), foto-sekvence fotografskih zapisa memorije, zvučne efekte, muziku, scenski pokret, govor autorki i prostornih instalacija na sceni.
Vlasta Delimar, Starenje, 2022.
Vizuelna i performans umetnica Vlasta Delimar od kraja 1970-ih prisutna je na umetničkoj sceni bivše Jugoslavije i internacionalno. Formalno obrazovanje stekla je u oblastima istorije umetnosti i etnologije. Njeno umetničko delovanje manifestuje se u medijima akcije, performansa, hepeninga, fotografije, videa i kombinovanih tehnika, a usmereno je na neposredan i direktan odnos umetnice i publike. Tokom karijere izlagala je na samostalnim i grupnim izložbama u Beogradu, Belfastu, Berlinu, Bolonji, Budimpešti, Bafalu, Duisburgu, Frankfurtu, Ženevi, Glasgovu, Gracu, Kaselu, Klagenfurtu, Kjotu, Londonu, Lionu, Ljubljani, Naganu, Njujorku, Parizu, Pitsburgy, Zagrebu, itd.
Vlasta Delimar od 2005. godine organizuje međunarodni festival performansa na vlastitom imanju u mestu Štaglinec pored Koprivnice. Članica je Hrvatske asocijacije likovnih umetnika.
Vesna Stilinović, Zeleni tok, 2022.
Vesna Stilinović, rođena 1945. u Beogradu, diplomirala je glumu na zagrebačkoj Akademiji dramske umetnosti. Tokom 70-ih godina radila je kao realizator na Hrvatskoj televiziji. Bila je prvakinja Drame Hrvatskog narodnog kazališta u Varaždinu, u kojem je ostvarila sedamdesetak uloga. Dugi niz godina bavila se edukacijom mladih i vodila dramske radionice u kojima je bila usredotočena na scenski govor kroz improvizaciju, pozorišnoj šminki i scenografiji.
Zapažen performans “Sedam dana stvaranja” napravila je 2018. godine u sklopu performans festivala u Pazinu, kada je sedam dana svako jutro nepomično sedela na različitim gradskim lokacijama i prosila.
Izvođenje performansa “Prema dostojanstvu (starenja)” Vlaste Delimar i Vesne Stilinović počinje u 19 sati, u okviru likovnog programa CZKD-a “Umetnost, kritika i politika 2022”, čiji je urednik Dejan Vasić, kustos, likovni kritičar i istoričar umetnosti.
Program se realizuje uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Srbije i Sigrid Rausing Trust.
*Naslovna fotografija: Vlasta Delimar, Vizuelni orgazam, kadar iz videa, 2022.
(SEEcult.org)
