Političke prakse i Toplina

Muzej savremene umetnosti u Beogradu najavio je za decembar u Salonu MSU projekat “Toplina” Zorana Todorovića, kojim je učestvovao ove godine na 53. Bijenalu u Veneciji, kao i izložbu “Političke prakse (post)jugoslovenske umetnosti: Retrospektiva 01” četiri nezavisne organizacije iz regiona - Prelom kolektiva iz Beograda, WHW kolektiv iz Zagreba, Kuda.org iz Novog Sada i SCCA/pro.ba iz Sarajeva.

Projekat “Političke prakse (post)jugoslovenske umetnosti” bavi se istraživanjem kulturnog nasleđa socijalističke Jugoslavije kroz specifične primere i konkretnu analizu umetničkih praksi unutar institucionalnih, političkih i društvenih konteksta u kojima su se formirale.

Izložba “Političke prakse (post)jugoslovenske umetnosti: Retrospektiva 01”, koja će biti otvorena 29. novembra u Muzeju istorije Jugoslavije (Muzej 25. maj), izvedena u koprodukciji Preloma, Kuda.org i MSUB, sastoji se iz devet celina: Kako čitati partizansku umetnost (Miklavž Komelj, Lidija Radojević, Tanja Velagić, Jože Barši), Didaktička izložba i Vojin Bakić (WHW), Čim ujutro otvorim oči, vidim film (Ana Janevski, Varšava), TV Galerija (SCCA/pro.ba, Kuda.org, WHW), Trajni čas umetnosti (Kuda.org), Izvađeni iz gomile (DelVe, Zagreb), Dva vremena jednog zida: Slučaj SKC-a 1970-ih godina (Prelom) i Kunsthistorisches Mausoleum.

Priređivači tih celina pripadaju generaciji kustosa-istraživača, koja pokazuje izrazito interesovanje za umetničko nasleđe socijalističke Jugoslavije i aktivno deluje kako na lokalnoj, tako i na internacionalnoj umetničkoj sceni - članice kustoškog kolektiva WHW iz Zagreba bile su umetničke direktorke ovogodišnjeg, 11. Istanbulskog bijenala, izložba “Čim ujutro otvorim oči, vidim film” Ane Janevski proglašena je u magazinima “Frieze” i “Artforum” jednom od deset najboljih u 2008. godini, a članice DelVe kolektiva, Ivana Bago i Antonia Majača, kustoškinje su ovogodišnje izložbe savremene umetnosti “SpaPort” u Banjaluci, dok su Prelom Kolektiv i Kuda.org prezentovali istraživanja u više prilika u regionu i u inostranstvu.

Biće predstavlja i grupa savremenih umetničkih radova koji tematski i metodološki korespondiraju sa izložbenim poglavljima, a učestvuju: David Maljković, Hito Steyerl, Darinka Pop-Mitić, Igor Grubić, Chto Delat, u saradnji sa Renom Raedle i Vladanom Jeremićem, Tanja Lažetić i Dejan Habicht .

U okviru izložbe, čija je kustoškinja Jelena Vesić, koordinatorka Radmila Joksimović, dizajner Zoran Pantelić i tehnički konsultant Vladimir Jerić, najavljeni su i edukativno-diskusioni programi, a prati je dvojezična publikacija (urednici: Zorana Dojić, Dušan Grlja i Jelena Vesić).

Realizaciju izložbe, objavljivanje publikacije (Prelom kolektiv) i diskusioni program omogućili su: Ministarstvo kulture Srbije, Erste fondacija, Fond za otvoreno društvo, Ambasada Poljske, Gete institut Beograd/Pakt za stabilnost Jugoistočne Evrope i Gradska uprava za kulturu Novog Sada.

MSUB, koji je u rekonstrukciji, prestaviće od 11. decembra do 10. januara Todorovićev projekat “Toplina” u Salonu u Pariskoj, nakon izlaganja u Paviljonu Srbije na 53. Bijenalu u Veneciji, gde je bio izložen sa projektom Katarine Zdjelar “Ako mi oduzmeš glas šta mi ostaje”.

 
Izložba projekta "Toplina" u Salonu MSU, čiji je kustos Branislav Dimitrijević, sastoji se od devet velikih bala složene ćebadi na paletama i monitora na kojima je prikazana video dokumentacija koja prati čitav proces produkcije: od šišanja i prikupljanja kose, preko skladištenja i čišćenja do transporta i mašinske proizvodnje filca u fabrici Tatko u Prokuplju.

Projekat “Toplina” uključivao je sistematsko gomilanje ljudske kose (do tri tone), prikupljane mesecima u frizerskim salonima - gde je odsecana dobrovoljno, kao i u kasarnama, gde je šišanje norma u okruženju discipline, kontrole ili “društvenog staranja”. Uslovi pod kojima se taj proces odvija u zatvorenom sistemu detaljno su dokumentovani, a taj bio-otpad “recikliran” je kao materijal za ćebad neobičnog izgleda koja se gomilaju i daju na izlaganje, korišćenje i ispitivanje.

Prema navodima kustosa izložbe Branislava Dimitrijevića, krajnji rezultat - “neželjeni proizvod” tog procesa, može se shvatiti kao DNK mapa “srpske nacije”, u koju je upisano svako telo koje učestvuje i koje bi se potencijalno moglo identifikovati. Nagomilana ćebad su predmeti na granici funkcionalizma i simbolizma, ali fatalno podrivaju oba ta vida predstavljanja i proizvođenja značenja.

Todorović je dospeo pred oči javnosti 90-ih godina 20. veka, a njegovi projekti su opservacije i izvođenja biopolitičke kontole koji istražuju načine na koje se telo i njegovi “proizvodi” mogu koristiti kao “sirovine” za uznemirujuće protivakcije.

Artikulišući skepticizam prema utešnim idejama društvenog progresa, emancipacije i naizgled benevolentnih društvenih regulacija, Todorović je u mnogim ranijim projektima upućivao poziv izazov granicama predstavljanja i participacije, kao i etičkim normama i estetskim standardima.

Među njegovim projektima su: “Asimilacija” (1998, traje i dalje), događaji javnog konzumiranja hrane načinjene od ostataka ljudskog tela posle plastične operacije; “Agalma” (2004, traje i dalje), događaji javnog pranja sapunom načinjenim od masnoće odstranjene iz umetnikovog tela tokom operacije; i “Smeh” (2001), za koji je koristio azot-oksid, gas koji deluje na nervni sistem (izazivajući smeh, ili ako se pretera sa dozom i nastup histerije), koji je oslobodio tokom jedne izložbe u MSUB.

MSUB je objavio i knjigu o projektu “Toplina”, čiji je priređivač Stevan Vuković, a sadrži i tekstove Aleksandra Zistakisa, Melentija Pandilovskog, Jasmine Čubrilo i Branislava Dimitrijevića, koji je bio i komesar izložbe Srbije na 53. Bijenalu u Veneciji.

MSUB je najavio od 20. novembra i retrospektivu Koste Bogdanovića u Kući legata u Beogradu, koja će predstaviti njegovo stvaralaštvo od početaka 1949. do danas sa 135 radova. Izložba “Uzvišeno u senci” obuhvatiće skulpture, slike, fotografije, konceptualne radove, plakate i crteže Bogdanovića, a biće otvorena do 20. decembra.

Video: "Partisan Songspiel. Belgrade Story", Chto Delat i Biro Beograd

Foto: Igor Grubić, Crni Peristil (1998), by Feda Klarić; Zoran Todorović, Toplina (2009), by Mirjana Boba Stojadinović

Sajt MSUB je www.msub.org.rs

(SEEcult.org)