Nagrade 48. Festa, Malkoviču Beogradski pobednik

Beogradski međunarodni filmski festival Fest svečano je završen 8. marta u Kombank dvorani muzičko-scenskim performansom američkog glumca Džona Malkoviča, kome je uručeno priznanje  Beogradski pobednik za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti. Najboljim filmom u Glavnom takmičarskom programu 48. Festa, koji je prema novoj koncepciji obuhvatao i domaća i strana ostvarenja, proglašen je “Nevidljivi život” brazilskog reditelja Karima Anjuza.

Malkovič je, primajući nagradu od gradskog sekretara za kulturu Ivana Karla, izjavio da nikada nema osećaj kao da je zaslužio priznanja, jer je imao dosta sreće u životu.

“Imao sam priliku da radim sa zaista sjajnim ljudima, fenomenalnim kolegama, rediteljima, piscima, glumcima, glumicama, bila je ovo fenomenalna vožnja”, rekao je slavni američki glumac, koji se prethodno osvrnuo na dugogodišnju karijeru u susretu sa novinarima, a na zatvaranju Festa nastupio je u muzičko-scenskom performansu “Muzički kritičar”, koji je osmislio kompozitor Aleksej Igudesman.

Nagradu Beogradski pobednik za najbolji film u Glavnom takmičarskom programu primila je glumica Barbara Santos koja u “Nevidljivom životu” igra jednu od dve sestre iz konzervativne porodice u Rio de Žaneiru 50-ih godina. Barbara Santos istakla je da je značajno što je upravo film o nevidljivom životu žena trijumfovao baš na 8. mart, a nagradu je posvetila svim ženama, posebno samohranim majkama, izbeglicama i Romkinjama u regionu.

Prema navodima žirija Glavnog takmičarskog programa, pobednički film “preciznom režijom glumaca i veoma artikulisanim korišćenjem svih aspekta filmske naracije”, vodi publiku “na prelepo i gorko putovanje. Film, koji bi lako nazvali remek delom, zaslužio je naše duboko poštovanje i vraća nam nadu u pravu umetnost stvaranja filmova”, istakao je žiri za Anjuzov “Nevidljivi život”, koji pokazuje kako je moguće preuzeti kontrolu nad svojom sudbinom.

Nagradu za najboljeg reditelja odneo je Vaclav Marhoul za trosatni crno-beli film “Obojena ptica”, jer je “napravio iskorak iz svih trenutnih filmskih trendova i zakoračio u ekstrem” – kako je naveo žiri koji su činili Sebastijan Kavaca (predsednik), Nataša Ninković, Nikola Ljuca, Dana Budisavljević i Klemens Šik.

“Napravio je monumentalno umetničko delo, koja podseća na najveća remek dela sedme umetnosti”, naveo je žiri za Marhoulov film o jevrejskom dečaku koji, razdvojen od progonjenih roditelja, luta okupiranom istočnom Evropom za vreme Drugog svetskog rata. Film je predstavio na Festu britanski glumac Džulijan Sends, koji igra čoveka koji se na početku predstavlja kao pozitivac koji želi da pomogne jevrejskom dečaku, ali onda vidimo sav užas koji je u njemu.

Nagrada za najbolji scenario dodeljena je Riti Kalnejais za australijski film “Mlečni zubi” rediteljke Šenon Marfi i teško bolesnoj tinejdžerki koja se zaljubljuje se u sitnog dilera droge, pokazujući svima kako izgleda živeti kad nemaš šta da izgubiš i kako je moguće naći lepotu u haosu života. Žiri je istakao “specifičnost stilskog postupka prema teškoj i ozbiljnoj temi”.

Nagradu za najboljeg glumca dobio je Goran Bogdan za glavnu ulogu u potresnom filmu “Otac” Srdana Golubovića, kojim je 48. Fest otvoren, a posvetio je to priznanje pokojnom "kolegi, prijatelju i uzoru" Nebojši Glogovcu, koji je prvobitno bio u planu za ulogu u toj porodičnoj i socijalnoj drami o čoveku kome su zbog siromaštva oduzeta deca.

“Snagom svog izraza, u ulozi poniženog čoveka, sa minimalnim spoljnim sredstvima i snažnom unutrašnjom emotivnom ogoljenošću za lik Oca koji želi da povrati svoju decu”, naveo je žiri u obrazloženju.

Za najbolju žensku ulogu nagrađena je danska glumica Trina Driholm za film “Dama herc”, uz kratko obrazloženje da bi ta erotska drama rediteljke Mej el-Tuki bila bez nje nezamisliva.

Nagrada za najbolji debi dodeljena je Filipu Menegetiju za film “Nas dve”, uz obrazloženje žirija da “svojom zrelošću, finoćom rediteljskih postupaka i briljantnim glumačkim izvedbama, gotovo nadilazi pojam debitantskog filma”. Menegeti je ranije dobio i nezavisnu nagradu festivala Merlinka za najbolji kvir film na 48. Festu, a u konkurenciji je bilo deset ostvarenja.

Nagrada publike za najbolji evropski film u Glavnom takmičarskom programu, koja se dodeljuje uz podršku Delegacije EU u Srbiji, pripala je filmu “Sumrak u bečkom haustoru” Mladena Đorđevića, kome je to priznanje uručio šef Delegacije EU Sem Fabrici.

Đorđević je dobio i Politikinu nagrada “Milutin Čolić” za reditelja najboljeg srpskog filma na Festu, uz obrazloženje da “Sumrak u bečkom haustoru” predstavlja “autentičan, iskren i human film o traganju za srećom u doba velikih migracija”. Đorđević nagradu je posvetio gastarbajterima koji i dan danas, kako je naveo, "izdržavaju ovu zemlju".

Žiri novouspostavljenog takmičarskog programa Fest fokus, koji su činili Momir Milošević, Dušan Zorić i Damir Šehanović, proglasio je najboljim filmom tog programa ostvarenje “Ivana grozna” rediteljke Ivane Mladenović.

“Na svojim krhkim plećima, Ivana Mladenović iznedrila je hrabro, autentično, drsko i nesvakidašnje ostvarenje kojim je opravdala postojanje ovog programa”, istakao je žiri.

Žiri nagrade “Nebojša Đukelić”, koja nosi ime čuvenog filmskog kritičara (Sandra Perović - predsednica, Aleksandar S. Janković i Saša Radojević), dodeljena je filmu “Mater” reditelja Jure Pavlovića, “zbog inovativnosti u rediteljskom postupku u kontekstu jedne sveobuhvatne porodične drame.”

Film “Otac” Srdana Golubovića, koji je uoči otvaranja 48. Festa imao svetsku premijeru na 70. Berlinalu, gde je osvojio dve nagrade, odneo je nagradu žirija FEDEORA, zbog “dramatične atmosfere, odličnog rada reditelja i sjajne glumačke ekipe”. Takođe, Golubovićevom filmu pripala je i Stella Artois Most Wanted Movie Award kao najtraženijem filmu 48. Festa.

Primajući priznanja, Golubović je zahvalio na toplom prijemu publike i na samim nagradama, istakavši da mu mnogo znači to što ih je dobio upravo na Festu.

Posle gotovo sto filmova, prikazanih na oko 300 projekcija, publika 48. Festa uživala je u završnici u muzici nekih od najvećih kompozitora svih vremena u izvođenju gudačkog kvarteta i klavira, praćenih Malkovičevim recitovanjem oštrih i negativnih kritika koje su pratile ta dela kada su prvi put izvođena.

Malkovič i muzičari, uključujući autora performansa “Muzički kritičar”, kompozitora i violinistu Alekseja Igudesmana, dobili su veliki aplauz publike.

Malkovič tokom performansa, sedeći za stolom, ili stojeći za muzičkim pultom, izgovara oštre kritike na račun nekih od najvećih dela u istoriji klasične muzike, koje je Igudesman prikupio istražujući reakcije na njihova prva izvođenja. Na primer, za Debisija je rečeno da mu nedostaju “samo tri stvari – ritam, tonalitet i melodija”. Malkovič neke od tih kritika izgovara mrzovoljno, neke ironično… Najupečatljiviji deo bio je kada je interpretirao tursku kritiku na svoj račun, koju je Igudesman uneo u predstavu i nazvao taj deo "Malkovičeve muke". Kako je Igudesman rekao prethodno na konferenciji za novinare, autor te recenzije prihvatio je da odu na piće prilikom predstojećeg gostovanja "Muzičkog kritičara" u Istanbulu.

Za Malkoviča i muzičare priređen je posle performansa prijem u Skupštini Grada, čiji je domaćin bio zamenik gradonačelnika Goran Vesić.

Počasnog Beogradskog pobednika za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti dobila je na otvaranju 48. Festa slavna srpska glumica Mira Banjac, a to priznanje uručio joj je Uliks Fehmiu, sin legendarnog glumca Bekima Fehmiua, kome je 48. Fest i posvećen povodom desetogodišnjice smrti - retrospektivom, plakatom sa njegovim likom i sloganom "Skupljači emocija" u čast nezaboravne uloge Belog Bore u filmu "Skupljači perja" Aleksandra Saše Petrovića.

Beogradski pobednik za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti uručen je svečano i grčko-francuskom reditelju Kosti Gavrasu, koji je prethodno dobio i Zlatni pečat Jugoslovenske kinoteke, a predstavio je film "Ponašajte se kao odrasli" o grčkoj finansijskoj krizi, zasnovan na memoarima bivšeg ministra finansija Grčke Janisa Varufakisa.

Gavrasov film dobio je nagradu "Dinko Tucaković" žirija kritike FIPRESCI.

Zlatni pečat, najviše priznanje Jugoslovenske kinoteke, dobili su na Festu i britanski glumac Džulijan Sends, kao i kanadski reditelj Atom Egojan i glumac Dejvid Tjulis, koji igra glavnu ulogu u njegovom filmu “Počasni gost”.

Takođe, Zlatni pečat uručen je svečano srpskom reditelju Goranu Paskaljeviću, koji nije bio u prilici da primi to prestižno priznanje u junu 2019. godine, kada mu je dodeljeno povodom 70-godišnjice Kinoteke.

Organizatori 48. Festa izrazili su zadovoljstvo proteklim festivalom na završnoj konferenciji za novinare, navodeći da još nemaju ažurirane podatke o broju posetilaca koji su imali priliku da vide 96 filmova na oko 300 projekcija u u Sava centru, Kombank dvorani, Dvorani Kulturnog centra Beograda, Domu omladine, Jugoslovenskoj kinoteci i Muzeju Kinoteke, te u bioskopima “Fontana” i “Sinepleks” na Ušću. Zbog tehničkih problema sa projektorom u oronulom Sava centru, jedan od najtraženijih filmova od početka prodaje ulaznica - "Greh" Andreja Končalovskog, biće prikazan 9. marta na dve specijalne projekcije u Kombank dvorani, u okviru programa postFESTum.

Gradski sekretar za kulturu Ivan Karl, predsednik Odbora Festa, ocenio je da je proteklo festivalsko izdanje "kalup kako treba da se radi i u narednim godinama", te da je pronađen dobar balans takmičarskog i ostalih programskih celina.

Karl je najavio da će u septembru u Skupštini Grada biti obeleženo 50 godina od osnivanja Festa dodelom 50 plaketa, kao uvod u proslavu jubileja koja će kulminirati 2022. godine. U cast osnivaca Festa Milutina Čolića, jedna od gradskih ulica dobiće njegovo ime, najavio je Karl.

*Foto: Fest (promo)

(SEEcult.org)