Nagrada Velikiću, u slavu Ranka i Zorice Munitić
Nagrada “Trepetalo iz Trogira” Centra za medije “Ranko Munitić” uručena je 3. aprila piscu Draganu Velikiću, tradicionalno na dan Munitićevog rođenja, u čiju je slavu i osnovana na inicijativu njegove supruge Zorice Jevremović Munitić koja je preminula u oktobru prošle godine, ali će njen potpis, kako je istakao Velikić, biti sve uočljiviji i u budućem, po svemu sudeći, još mračnijem vremenu.
“Ovo je prva dodela nagrade da Zorica nije među nama, a ja sam poslednji laureat sa njenim potpisom. Međutim, sve što je ona radila u životu, i što je kao umetnik i časno i beskompromisno biće zastupala, i dalje nosi njen potpis. I što su vremena mračnija, a za verovati je da nam mrak još gušći tek predstoji – njen potpis će biti uočljiviji”, izjavio je Velikić, kome je regionalna nagrada “Tretepatlo iz Trogira” dodeljena za 2023. godinu, odlukom žirija u kojem su, pored Zorice Jevremović Munitić, bili i istoričar umetnosti i kustos Miroslav Karić, novinar, izdavač i filmski publicista Veljko Krulčić iz Zagreba, slikarka i profesorka Fakulteta likovnih umetnosti u Sarajevu Jasmina Redžić Gavrankapetanović i pesnik, esejista i izdavač Branko Kukić kao prethodni dobitnik tog priznanja.
Ističući da je veoma važno da ta nagrada opstane, Velikić je naglasio da iza nje stoje dve samosvojne ličnosti, koje su čitavog života širile duh tolerancije i zajedništva visokih estetskih i moralnih zahteva.
“I nakon raspada zajedničke države - jednog tako raznolikog i bogatog kulturnog prostora, Zorica i Ranko nisu pristali da im nišči duhom određuju mapu puta, već su nastavili, i ponaosob, i kao par, da deluju iz drugog plana i prenose svoj nezavisni duh. Sa ličnostima poput Zorice Jevremović i Ranka Munitića i mnogo veće kulture bi se ponosile. Oboje su ostavili vidljiv trag, a pripadali su takvom krugu ljudi kakvi su i oni bili. Njihova misija se sastojala u tome da, uprkos ratu i profesionalnim proizvođačima mržnje, jačaju veze među bliskim kulturama kojima su i sami pripadali. Takvi su dragocene pojave na svim prostorima i u svakom vremenu”, istakao je Velikić.
Velikić je naglasio i da vrednost jedne nagrade pre svega čine laureati, a lista nagrađenih “Trepetalom iz Trogira” je impresivna.
Hvala žiriju što me je učinio laureatom, rekao je Velikić, dvostruki dobitnik NIN-ove nagrade i drugih najvažnijih domaćih i regionalnih priznanja, koji se kao laureat nagrade Centra za medije “Ranko Munitić” pridružio filmskom reditelju, animatoru i ilustratoru Nedeljku Dragiću, filmskim rediteljima Dušanu Makavejevu, Lordanu Zafranoviću i Karpu Aćimoviću Godini, vizuelnim umetnicima Mileti Prodanoviću i Mariji Dragojlović, multimedijalnom umetniku i piscu Nenadu Džoniju Rackoviću, kompozitorima Ivani Stefanović i Zoranu Eriću, glumici Hani Selimović i piscu i izdavaču Branku Kukiću.
Važnost očuvanja sećanja na život i delo Ranka Munitića i Zorice Jevremović Munitić, istakla je u ime Centra za medije i profesorka dr Milena Dragićević Šešić, kao i Miroslav Karić u ime žirija.
“Tradicionalno 3. aprila, na dan Rankovog rođenja, nalazimo u ovom prostoru na inicijativu i dugogodišnju posvećenost i upornost Zorice da okupi Rankove prijatelje i poštovaoce, prisećajući se njegovih brojnih zasluga kao vrsnog filmskog kritičara, teoretičara medija, poznavaoca i promotera animacije i stripa i nasleđa koje je u tim poljima ostavio, koje je obeleđeno specifičnim senzibilitetom, širokim znanjima, posebnim stilom pisanja i pripovedanja, načinima posmatranja i razmišljanja o aktuelnim, manje poznatim i zaboravljenim narativima, temama, fenomenima vizuelne kulture i umetnosti”, rekao je Karić, konstatujući da nedostaju, nažalost, scenarističke pripreme Zorice Jevremović i režija tog događaja koji je za nju bio od izuzetne važnosti.
Dodela nagrade, kako je istakao Karić, prilika je za prisećanje na neka uzbudljivija vremena, kada je širi regionalni prostor, odnosno kulturni prostor Jugoslavije bio prepoznat po izuzetnim dostignućima u kinematografiji, pozorišnoj, likovnoj umetnosti i književnosti, a protagonisti kulturne i umetničke scene bili su rame uz rame sa svetskim rediteljima, umetnicima, piscima, izvođačima…
“I kako smo uvek naglašavali - ovo nije tek floskula, niti nostalgično lamentiranje nad nekom zlatnom prošlošću, već činjenica na koju moramo stalno misliti i podsećati. U vremenu istorijskih revizija, ideološkog tržišta, diktata nekih novih jednokratnih vrednosti, postoji kontinurana pretnja da se značajni pojedinci, institucije i manifestacije, koje su ovdašnje sredine tokom 60-ih, 70-ih i 80-ih godina prošlog veka promovisale na internacionalnoj kulturnoj sceni, zaborave ili da se o njima nedovoljno zna”, upozorio je Karić.
Nagrada “Trepetalo iz Trogira”, kako je podsetio Karić, uručena je prvi put 2012. godine kao priznanje istaknutim pojedincima za značajan doprinos i autorski pečat u domenu umetničkih i teorijsko-istraživačkih oblasti u kojima su delovali i kontinuirano ih negovali u lokalnim okvirima ,uz prepoznavanje njihovog kvaliteta i inovacija u inostranoj kulturnoj javnosti.
“Kako su Rankovi brojni angažmani obeležili najpre jugoslovenski kulturni prostor, i sama nagrada od početka je regionana, podrazumevajući takav karakter ne samo kroz izbor dobitnika, već i kroz ušešće mnogih istaknutih stvaralaca u radu stručnog žirija”, rekao je Karić, pominjući da su o laureatima odlučivali, između ostalih, i Puriša Đorđević, Janko Baljak, Rastko Ćirić, Irina Subotić…
Centar za medije “Ranko Munitić”, na izrazitru želju Zorice Jevremović Munitić, nastavio je niz laureata nagrade imenom Dragana Velikića, pisca, esejiste, kolumniste, građanskog aktiviste, nekoga čiji društveni angažman u pisanoj ili govornoj reči odjekuje u javnosti, istakao je Karić.
Podsetivši da je Velikić rođen u Beogradu, a odrastao u Puli, te da je diplomirao opštu književnost sa teorijom na beogradskom Filološkom fakultetu, Karić je iz njegove bogate biografije izdvojio i to što je od 1994. do 1999. godine bio urednik izdavačke delatnosti Radija B92, objavljivao u Vremenu, NIN-u, Danasu, Reporteru i Statusu, bio ambasador Srbije u Austriji, postao počasni član Akademije književnosti i umetnosti “Sečenji” u Budimpešti…
Autor je više od deset romana, počev od “Via Pule” (1988), ovenčane nagradom “Miloš Crnjanski” koja ga je učinila prvim piscem u svojoj generaciji koji je imao tri izdanja za roman prvenac. Za roman “Severni zid” (1995) dobio je stipendiju Fonda “Borislav Pekić”, a “Ruski prozor” (2007) doneo mu je niz priznanja - od NIN-ove i nagrade “Meša Selimović” do Srednjoevropske nagrade za književnost. Za roman “Islednik” (2015) dobio je takođe NIN-ovu nagradu, kao i Kočićevo pero i Vitalovu nagradu “Zlatni suncokret”.
Autor je i više od deset knjiga priča i eseja, a dela su mu prevedena na 16 evropskih jezika, te na arapski i farsi. Zastupljen je u domaćim i inostranim antologijama.
Izuzetna pripovedačka i jezička kultura, eruditska širina, savršeno izbrušen stil, prefinjeno osećanje za “životni” detalj, majstorsko preplitanje suve dokumentarnosti i fikcije – deo su brojnih recenzija domaćih i stranih književnih kritičara, koji ističu posebno mesto Velikića u korpusu savremene književnosti na ovdašnjim prostorima, istakao je Karić.
(SEEcult.org)
