Manjinski 7. KRAF
Kragujevački festival antiratnog i angažovanog filma - KRAF posvećen je u sedmom izdanju manjinskim pravima, a od 28. oktobra do 3. novembra prikazaće 25 filmova, uz deset javnih debata, kojima će se pozabaviti različitim aspektima problema manjina (nacionalni, verski, seksualni, socijalni, “budžetski”…) i načinima na koji se država Srbija odnosi prema njima na putu ka Evropskoj uniji, kao i primerima dobre prakse iz regiona.
Sedmi KRAF otvoriće hrvatska rediteljka Ines Pletikos, autorka filma “Kako smo ušli u Evropu - slučaj Sexa” (2012) koji rekonstruiše životnu priču članova kultne dark noise grupe Sexa, koja se uoči ratova na prostoru bivše Jugoslavije našla u Amsterdamu među prvim kulturnim emigrantima iz Zagreba. Njihova introspekcija o vlastitom (ne)snalaženju u novim uslovima daje uvid o mogućnosti očuvanja vlastitog integriteta u poziciji večitih autsajdera.
Blok antiratnih i angažovanih filmova sedmog KRAF-a nudi ostvarenja kao što su dokumentarac “Ljubav u Istočnom bloku” (Logan Mucha, Australija/Belorusija, 2011) o pokušajima organizovana Parade ponosa u pet zemalja nekadašnjeg Istočnog bloka, zabranjivani film “Zdravi ljudi za razonodu” (Karpo Aćimović Godina, SFRJ, 1971) o Vojvodini kao području suživota raznih narodnosti i manjina, “Zločini u Sandžaku” (Aleksandar Reljić, Srbija, 2012) o turbulentnim političkim dešavanjima u Sandžaku 90-ih, “AS PIK - Loša sudbina” (Draško Đurović, Crna Gora, 2012) o nekadašnjem pripadniku paravojnih formacija u BiH tokom rata 90-ih godina, koji izlazi iz zatvora i pokušava da pobegne u Italiju, te “Nema ćutanja” (Javeria Rizvi-Kabani/Jonny von Wallström/Alexandra Sandels, Švedska, 2011) o potencijalu društvenih mreža za revolucionarne aktivnosti.
Biće prikazan i poslednji Žilnikov dokumentarac “Pirika na filmu”, biografski video esej o Piroški Čapko, snimljen 44 godine nakon njenog učešća u filmovima “Pioniri maleni, mi smo vojska prava” i “Rani radovi”, te “Ovde sam!” (Irena Fabri, Srbija, 2012), koji preispituje egzistencijalne probleme stanovnika neformalnih romskih naselja i uvodi gledaoce u veoma živ, paralelni svet marginalizovanih koji opstaje po principu vere i nade. Najavljeni su i filmovi “Meškarke” (Brankica Drašković, Srbija, 2008) o predstavnicima slovačke nacionalne manjine u Vojvodini, “Od radnika do čobanina” (UG Ravnopravnost, Srbija, 2012) o životu radnika u “tranzicionoj” Srbiji, te “Mi biramo svoj put” (Res Publica/UG Ravnopravnost, Srbija, 2011) o problemima radnika u Vojvodini.
Publika KRAF-a podsetiće se i čuvenog Žilnikovog filma “Marble Ass” (1995), a biće prikazani i “Urbane molitve” (Sabrina Dittus, Nemačka/Turska/Nigerija, 2012) o fenomenu novih religijskih pokreta, te “Šta je meni Balkan: Kino Europa” Ines Pletikos, zamišljen kao pilot emisija većeg serijala koji tematizuje identitetske probleme u tranzicionim društvima u post-političkom vremenu na području Balkana.
Među atrakcijama programa KRAF-a su i filmovi “Balkan spirit” (Herman Vaske, Nemačka, 2012), koji će imati srpsku premijeru, a istražuje raznovrsne oblike kreativnosti na Balkanu (kulturne, filozofske, političke i umetničke), te "7 sex 7” (Irena Škorić, Hrvatska, 2011) koji presdtavlja pet muško-ženskih parova te po jedan žensko-ženski i muško-muški par u sedam erotsko-humorističnih priča snimljenih u jednom kadru.
Pored aktuelnih tema različitih manjinskih grupa u Srbiji (prava LGBT populacije, Bošnjaka i Roma, verskih manjina…), jedini filmski festival u Šumadiji najavio je u okviru pratećeg programa i omaž pokojnom Dinku Tucakoviću koji je pripremio njegov prijatelj i saradnik Milan Nikodijević.
U okviru omaža Tucakoviću, biće prikazan dokumentarac “Šta hoće ti ludaci” (2007) o ranim filmovima Želimira Žilnika, “Doviđenja u sledećoj zasedi” (2007) o cenzuri sa kojom se suočavao Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih reditelja i književnika i koautor jedinog sudski zabranjenog filma u nekadašnjoj SFRJ “Grad”, zatim “Osvajanje sloboda” (2007) o “problematičnim” filmovima Gordana Mihića, “Skupljač seoba” (2007) o Aleksandru Saši Petroviću, takođe jednim od najvećih srpskih reditelja koji je još od prvog filma “Dani” (1962) imao probleme sa cenzurom u bivšoj SFRJ, te dokumentarac “Plastična bomba” o Lazaru Stojanoviću i represiji sa kojom se suočio povodom diplomskog filma “Plastični Isus” (1971) sa Tomislavom Gotovcem.
U okviru KRAF-a biće predstavljene i dve akcije javnog zagovaranja - “Kultura u protestu” Asocijacije Nezavisna kulturna scena Srbije i inicijativa za bliže povezivanje nekadašnjih “gradova pobratima” Karlovca i Kragujevca, koju je pokrenula Udruga za razvoj građanske i političke kulture Karlovac Polka.
U okviru kampanje “Kultura u protestu”, kojom NKSS skreće pažnju na neprihvatljivo marginalizovanje nezavisne kulturne scene, biće prikazan dokumentarni TV film “Na sopstveni pogon” (Film art, Požega, 2012), a u razgovoru o ulozi i značaju civilnog sektora u kulturi i odnosu države prema njemu učestvovaće Darka Radosavljević (Remont, Beograd) i Sunčica Milosavljević (Bazaart, Beograd), uz moderaciju Vladimira Paunovića (MillenniuM), direktora i selektora KRAF-a.
Biće prikazani i dokumentarni muzički film o upotrebi javnih prostora “Muzički soliter” (Mina Sablić i Aleksandar Papajić, Srbija, 2013), uz razgovor o upotrebi javnih prostora za aktivnosti civilnog sektora i omladinskih organizacija u kojem će učestvovati predstavnici Ministarstva prostora iz Beograda. Takođe, publika će videti film “Pioniri građanskog društva” o istoriji filantropije u Kragujevcu (MillenniuM/Agencija Public Kragujevac, 2010), uz razgovor o civilnom sektoru u kulturi kao budžetskoj manjini. Gosti su Miroslav Tamburić (Forca, Požega), predstavnici UG Vido iz Kragujevca i neformalne grupe Zid.
Ovogodišnje priznanje KRAF-a za decentralizaciju filmske umetnosti u Srbiji “Tori Janković”, nazvano imenom autora prvog igranog filma u Kragujevcu, dodeljeno je Slađani Petrović Varagić i Dejanu Petroviću, osnivačima Nezavisnog filmskog centra “Filmart” u Požegi, koji organizuje Međunarodni studentski filmski kamp “Interakcija”.
Uprkos finansijskim teškoćama, KRAF će, osim filmskog, imati i zanimljiv prateći muzički program u okviru kojeg će nastupiti kragujevački pank-rok bendovi poznati po angažovanim tekstovima - ČBS, LUR i Breakage. Njihov koncert biće održan 15. novembra u “Arena Fun Factory” (Plaza, Kragujevac).
Pokrovitelji KRAF-a su Nacionalna zadužbinaa za demokratiju (SAD), Fondacija za otvoreno društvo i Asocijacija NKSS, u okviru programa “Kultura u protestu”.
Ulaz na filmske projekcije i debate je besplatan, a program se nalazi u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno u PRILOGU.
(SEEcult.org)
