Letnja škola kao škola
Stacion – centar za savremenu umetnost u Prištini organizuje od 10. do 24. jula novo izdanje umetničko-obrazovne platforme “Letnja škola kao škola” (Summer School as School - SSAS), kojom će okupiti oko 30 domaćih i stranih predavača, te gotovo sto učesnika iz više od 20 zemalja, a uz javna predavanja i prezentacije, vođenja, izložbe i performanse, ponudiće i publici neskvakidašnje iskustvo i mogućnost da sazna više o aktuelnim pitanjima u svetu umetnosti i savremenom društvu.
Program se sastoji od devet kurseva, odnosno predavanja zasnovanih na teoriji i praksi, praćenih prezentacijama, a među predavačima su najavljeni Alfred Barr, Boris Buden, Molly Kleiman (Triple Canopy), Yane Calovski, Beatriz Colomina, Keti Chukhrov, Aleksandar Đikić, Adrian Deva, Patricia Falguières, Rike Frank, Felix Gmelin, Petrit Halilaj, Sami Khatib, Vjollca Krasniqi, Besa Luzha, Bernhard Rudiger, Jovana Stokić, Nebojsa Milikić, Miran Mohar, Marina Otero, Renaud Proch, Mihane Salihu-Bala, Besa Shahini, Angelika Stepken, Branimir Stojanović i Mark Wigley.
SSAS se realizuje kao međunarodna edukativna i umetnička interdisciplinarna plaforma sa sedištem u Prištini, u saradnji sa partnerima iz Lubljane, Njujorka, Skoplja, Beograda, Sarajeva, Podgorice, Tirane, Berlina, Moskve, Beča i Osla.
Inicijalno inspirisana slučajem Kosova, gde je umetnički obrazovni sistem uspostavljen sredinom 70-ih za vreme Jugoslavije, SSAS je koncipirana tako da objedini i deli kritička znanja i okrene se izazovima današnjice, primenjujući nova znanja i mogućnosti u umetničkoj edukaciji i saradnji umetnika.
Teorijska predavanja počinju takođe 10. jula, a prvo će održati kustoskinja Jovana Stokić iz Beograda, koja živi i radi u Njujorku (Kuratorstvo i globalni feminizmi). Slede kursevi “Izlaganje: (Pre)sretanje temporalnosti” (Rike Frank) i “Samo kod ostaje isti: Publikacija kao materijal, prozor, forum, kopija i kontejner vremena” (Triple Canopy). Uporedo će biti održani i kursevi zasnovani na produkciji: “Retrovizor” (Felix Gmelin) i “Slikarstvo (pre)ramljeno” (Adrian Deva), a od 17. jula nova serija teorijski zasnovanih predavanja: “U muzeju istorije” (Boris Buden), “Performativnost i njena institucionalna etika” (Keti Chukhrov), “Izložbe arhitekture i politike temporalnosti” (Marina Otero) i “Memorija i tipografija” (Toledo i Dertschei).
Za učešće na SSAS prijavilo se 95 učesnika, a osim sa Kosova, dolaze i iz Austrije, Belorusije, Velike Britanije, Danske, Francuske, Nemačke, Holandije, Italije, Hrvatske, Luksemburga, Maroka, Crne Gore, Makedonije, Poljske, Rumunije, Rusije, SAD, Srbije, Španije, Slovenije i Albanije.
Javni program SSAS počinje predavanjem Alfreda Barra o slučaju Alexandera Dornera, inovativnog direktora Landesmuseum u Hanoveru i njegovoj saradnji sa ruskim umetnikom Elom Lisickim koja je rezultirala 1928. godine jednom od najznačajnijih instalacija 20. veka, poznatom kao “Apstraktni kabinet”. Posebno će govoriti i o razvoju narativa moderne umetnostina bazi istorije izložbi, kao i o Muzeju moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku, čiji je narativ od osnivanja 1929. godine baziran na evropskoj modernoj umetnosti, uz fokus na avangardne pokrete. Umesto “nacionalnih skola”, izložba u MoMA o kubizmu i apstraktnoj umetnosti 1936. godine uvela je “međunarodne pokrete” kao ključno sredstvo i koncept za priču poznatu kao istorija moderne umetnosti koje je kasnije dalje razvijano u Evropi i postalo osnova umetničke scene kakvu danas poznajemo.
Početak SSAS obeležiće i prezentacija Molly Kleiman, urednice magazina Triple Canopy, koji je posvećen digitalnoj umetnosti i književnosti, javnim razgovorima, izložbama i knjigama. Kao kodirektorka The Back Room, Molly Kleiman organizuje i kustoske i pedagoške projekte u saradnji sa umenticima u SAD i Iranu, sa kojima je razvila i program u saradnji sa PS1 MoMA-e, Njujorškom javnom bibliotekom, Novim muzejem, Vitni muzejem, Masačusets intitutom za tehnologiju, Alumnos 47 u Meksiko Sitiju, Duplex galerijom u Sarajevu… Molly Kleiman je jedan od osnivača njujorške zagovaračke grupe Common Practice, koja podstiče istraživanja i diskusiju o ulozi organizacija manjeg obima u Njujorku. Takođe, drži predavanja na Njujorškom univerzitetu.
U okviru dela programa otvorenog za javnost, 11. jula biće održane prezentacije makedonskog umetnika Janeta Calovskog, suosnivača Press To Exit Project Space u Skoplju, i Angelike Steptken, direktorke Vile Romana, rezidencijalnog centra nemačkih umetnika u Firenci koji deluje u različitim kontekstima – lokalno i globalno.
Calovski će održati prezentaciju “Bivši grad”, posvećenu istraživačkom projektu o nedostajućoj arhivi Urbanističkog plana za Skoplje koji je sredinom 60-ih godina 20. veka izradio Kanzo Tange u saradnji sa lokalnim i jugoslovenskim arhitektama i urbanistima. “Bivši grad” je delom posledica požara koji je u aprilu 2017. godine zahvatio bivši Institut za urbanizam i arhitekturu u Skoplju, a pokrenut je kao civilna inicijativa, inicirana od brojnih umetnika i organizacija u oblasti umetnosti, arhitekture i kulture, čiji je cilj prikupljanje, selekcija, organizovanje i dokumentacija spasenog materijala iz tzv. “bunkera” u okviru Instituta, u okviru kojeg su godinama arhivirani svi projekti.
Uz prezentacije i predavanja, program SSAS obuhvata i više izložbi, među kojima je i “No Return To Normal: On Legal, Spatial And Time Based Realities Of Property Claims, Home Occupations And Exchanges” Nine Valerie Kolowratnik, u saradnji sa Valom Osmani i Albertom Hetom – osnivačima Staciona, koja je otvorena do 28. jula u klubu Boxing.
Do 5. septembra otvorena je izložba Petrita Halilaja “Astronauts Saw My Work and Started Laughing” u Stacionu, kao i izložba Muzej američke
umetnosti u Prištini.
Program “Letnja škola kao škola” započet je 2015. godine u nameri da se formira progresivni razvojni model internacionalne kolaborativne obrazovne platforme sa sedištem u Prištini, kao i da se razvije interdisciplinarni kurikulum i uključe praktičari i teoretičari umetnosti i kulture iz regiona i šire radi podele znanja i ekspertize sa internacionalnim polaznicima i publikom.
Program SSAS organizovan je u saradnji sa Allianz Cultural Foundation, a podržan je od Erste fondacije, Trust for Mutual Understanding i drugih partnera i donatora, među kojima su i kosovsko Ministarstvo proscete, nauke i tehnologije i Ministarstvo za dijasporu.
(SEEcult.org)
