Kralj Petar I srpski kandidat za Oskara

Istorijski filmski spektakl “Kralj Petar Prvi” o podvizima i stradanju srpske vojske za vreme Prvog svetskog rata, u režiji debitanta Petra Ristovskog, odabran je za srpskog kandidata za nominaciju za Oskara za najbolji strani film - odlukom Stručnog odbora Akademije filmske umetnosti i nauke Srbije (AFUN), koji je razmatrao ukupno šest predloga. Takav izbor izazvao je svojevrsno iznenađenje, s obzirom da je nekoliko predloženih filmova, za razliku od izabranog, ovenčano prestižnim domaćim i stranim nagradama, ali niko od onih koji su ga podržali nije bio spreman da stane i u javnu odbranu.

Na osnovu tajnog glasanja članova Stručnog odbora AFUN 11. septembra pred novinarima, "Kralj Petar I" dobio je deset glasova, dok su nagrađivani filmovi “Delirijum tremens" Gorana Markovića i "Šavovi" Miroslava Terzića dobili po pet, a "Teret" Ognjena Glavonića, takođe dobitnik niza nagrada, osvojio je jedan glas.

Od ukupno 21 člana Stručnog odbora - koliko ih je glasalo, dokumentarni film "Slučaj Makavejev ili proces u bioskopskoj sali" Gorana Radovanovića i igrani “Reži" Koste Đorđevića nisu dobili nijedan glas.

Nakon što je generalni sekretar AFUN-a Mirko Beoković proglasio rezultate glasanja, nije se začuo aplauz.

Lazar Ristovski i Petar Ristovski na snimanju filma Kralj Petar Prvi

Na novinarsku konstataciju da je izbor filma “Kralj Petar I” iznenađenje, jer je imao loše kritike i nije dobio pozive iz sveta, dok su “Šavovi” i “Teret”, na primer, bili zapaženi i na festivalima A kategorije – u Berlinu, odnosno Veneciji, reagovao je predsednik Stručnog odbora AFUN-a, filmski kritičar i teoretičar Božidar Zečević.

“Imao sam priliku da kažem svoje mišljenje mnogo pre ovog glasanja. To sam i učinio dosta opširno i, mislim, argumentovano u svojim napisima, jer je to moja profesija. Ja nisam glasao za ovaj film koji je dobio najveći broj glasova i ne mislim da će on na najbolji način da zastupa ovu zemlju na jednom međunarodnom forumu kakav je Oskar, ali poštujem princip demokratičnosti ovog glasanja”, izjavio je Zečević.

Zečević je dodao da, bez obzira na svoj kritički stav, može samo da čestitam filmu koji je dobio najveći broj glasova i da time završi tu priču.

“Svašta bih mogao da kažem o ovom filmu, ali ja sam to već rekao”, dodao je Zečević.

Generalni sekretar Beoković nadovezao se ocenom da se “retko kada pogodi da isto mišljenje imaju i Stručni odbor i kritika”.

“Kao što kritičar ima pravo na svoje mišljenje tako i svaki član Akademije ima pravo na svoje mišljenje. Mi nikoga niti spinujemo, niti ubeđujemo”, naglasio je Beoković.

S druge strane, kako je rekao, “neki nadri-mudraci laskaju sebi da znaju šta to Amerikancima odgovara”. “Kada bismo to znali, mi bismo već davnih dana to znanje iskoristili. To su samo pretpostavke, nečijem filingu više odgovara ovo, nekom drugom ono, to je stvar priče o ukusima i nagađanja. Pored toga, praviti ‘američki’ film ovde bilo bi čak i autorski na staklenim nogama. Takav film tek neće imati uspeha na Zapadu”, izjavio je Beoković, ponavljajući da je glasanje individualni čin na osnovu subjektivnog mišljenja.

Međutim, niko od onih koji su glasali za film “Kralj Petar I” nije se javio da obrazloži svoj izbor.

Premijera filma Kralj Petar Prvi, decembar 2018.

Filmska kritičarka i teoretičarka dr Ivana Kronja istakla je da je zasedao stručni žiri čiji članovi dolaze iz svih segmenata domaće kinematografije i da su tu “kriterijumi pre svega odnose prema dobrobiti i reperima nacionalne kinematografije”.

“Ovaj žiri se bavi kontekstom nacionalne kinematografije i u okvru njega procenjuje ono što je ponuđeno kao selekcija. Ne želim da se izjašnjavam za koga sam glasala, ali film koji je dobio najviše glasova je film sa istorijskom temom, s visokim budžetom za naše prilike i koji je u više aspekata dao neki doprinos, kao što su scenografija, kostim, gluma i tako dalje, čak i kamera, a meni lično je završna scena režije veoma sinematična”, izjavila je Ivana Kronja.

Što se tiče drugih filmova koji su dobili više glasova, napomenula je da se “Delirijum tremens” zalaže za tradiciju dramskog filma, koja je pomalo ugrožena u našoj sredini, dok se “Šavovi” minimalističkim stilom ističu pre svega kao film etičkog, moralnog nespokojstva. Podsetila je da je u novoj produkciji bilo još filmova koji se nisu prijavili za ovaj izbor, na primer “Ajvar” i “Južni vetar”, koji više inkliniraju žanrovskom filmu.

“Mislim da je suština ovog glasanja, s obzirom na to da se članovi AFUN-a bave različitim aspektima naše kinematografije, koja je naravno u krizi, kao i druge stvari u našoj sredini, da se oni zalažu da se ti aspekti kinematografije razvijaju i da glasaju u kontekstu razvoja nacionalnog filma. Na osnovu mog iskustva, članovi su odgovorni, poznaju i prate i strane festivale, imaju u vidu i cene uspehe domaćeg filma na međunarodnim festivalima. Zato mislim da se tu ne radi ni o kakvom oportunizmu”, izjavila je Ivana Kronja.

Inače, pre glasanja generalni sekretar AFUN-a je rekao da su članovi Stručnog odbora ovih dana, tokom gledanja šest prijavljenih filmova u bioskopu “Roda”, razgovarali o njima, razmenjivali mišljenja i procene.

Beoković je istakao da Stručni odbor radi volonterski, te da je svaki član potpisao listić na poleđini, a nakon prebrojavanja pred svim prisutnima, listići su stavljeni u koverat koji je zapečaćen. Tako ostaje tajna ko je za koga glasao, a koverat se može otvoriti samo u slučaju eventualnog sudskog postupka.

To je u skladu s pravilima Američke filmske akademije kada je reč o kategoriji koja se od ove godine zove najbolji međunarodni film, a obuhvata filmove proizvedene izvan SAD s preovlađujućim jezikom koji nije engleski. Svaka zemlja može da kandiduje samo jedan dugometražni film (duži od 40 minuta) – bilo da je igrani, dokumentarni ili animirani.

Stručni odbor AFUN čine: Vojkan Borisavljević, Bratislav Petković, Dragan Marinković, Dejan Zečević, Jelena Đokić, Tomislav Gavrić, Milorad Glušica, Ivan Bekjarev, dr Ivana Kronja, Milan Jelić, Milenko Jeremić, Miroslav Momčilović, Predrag Pega Popović, Sanja Ilić, Vera Vlajić, Žarko Dragojević, Radoslav Zelenović, Radmila Živković, Zlata Numanagić, Dragiomir Zupanc i Božidar Zečević.

Radnja filma "Kralj Petar I", sa Lazarom Ristovskim u naslovnoj ulozi, odnosi se na period od početka Prvog svetskog rata, pa do povlačenja srpske vojske preko Albanije i događaja na Krfu.

Film su pomogla ministarstva odbrane i unutrašnjih poslova, a kako je ranije izjavio Ristovski, ne bi ga bilo da se nije zauzeo predsednik države Aleksandar Vučić.

Premijera tog filma bila je 5. decembra 2018. godine u u Sava centru, Kombank dvorani i bioskopu Cineplexx Ušće, a publici se poklonilo više od 30 članova filmske ekipe na čelu sa glavnim glumcem i ujedno producentom Lazarom Ristovskim. Premijernim projekcijama nisu prisustvovali državni zvaničnici, za koje je dva dana ranije priređena projekcija zatvorenog tipa u Kombank dvorani.

Rađen budžetom od oko dva miliona evra, film “Kralj Petar Prvi” je za uslove srpske kinematografije primer visoke produkcije, sa velikim brojem masovnih scena, pirotehnike i snimanja iz vazduha. Sadržajno, film je antiratni, što i sam kralj Petar Prvi naglašava, navodeći da rat predstavlja haos i bezumlje, te da samo izaziva stradanje.

Prvi deo filma sadrži životne scene u kojima su se posebno istakli Milan Kolak (u ulozi dobrovoljca Marinka Spasojevića, jedinog seljaka kome je neki kralj podigao spomenik), Radovan Vujović (Života, arhetip žilavog srpskog seljaka, snalažljivog i vedrog duha) i dečak Ivan Vujić (kaplar Momčilo Gavrić, najmlađi oficir u Prvom svetskom ratu). Vojskovođe su manje zastupljene, a sam kralj prikazan je kao čovek iz naroda i za narod. Film se završava u tragičnom tonu, uz filozofska razmišljanja kralja Petra Prvog o prirodi rata i slobode.

U glumačkoj ekipi su i Danica Ristovski kao Makrena Spasojević, Aleksandar Vučković (regent Aleksandar), Marko Todorović (princ Đorđe), te Branko Jerinić, Pavle Jerinić, Svetozar Cvetković, Goran Šušljik, Tihomir Arsić, Slobodan Ćustić, Tanasije Uzunović, Marko Baćović, Nebojša Kundačina i drugi.

Mladi reditelj Petar Ristovski, inače sin Lazara Ristovskog i Danice Ristovski, ujedno je i koscenarista, uz Vladimira Ćosića i Milovana Vitezovića, autora romana “Čarape kralja Petra” na kojem je taj istorijski spektakl i zasnovan.

Filmska ekipa, koju je činilo više od stotinu glumaca i 7.000 statista, snimala je više od šest meseci (ukupno 110 snimajućih dana) na autentičnim lokacijama i objektima po čitavoj Srbiji (na Staroj planini, Knjaževcu, Valjevu,  Krupnju, Soko gradu, Beogradu, Somboru, Pančevu, Kosmaju, Sremskim Karlovcima), kao i na Krfu.

Uporedo sa filmom snimana je i televizijska serija, ali njena radnja počinje u vreme dolaska kralja Petra na vlast 1903. godine, a kao i film, završava se Krfom.

(SEEcult.org)