Kraj istorije umetnosti?
Kultna knjiga nemačkog teoretičara Hansa Beltinga “Kraj povijesti umjetnosti?” jedna je od najuticajnijih studija iz istorije umetnosti u proteklih dvadesetak godina, a Muzej savremene umetnosti u Zagrebu objavio je na hrvatskom jeziku njeno izmenjeno izdanje, koje je sam autor dopunio 2002.
Kultna knjiga nemačkog teoretičara Hansa Beltinga “Kraj povijesti umjetnosti?” jedna je od najuticajnijih studija iz istorije umetnosti u proteklih dvadesetak godina, a Muzej savremene umetnosti u Zagrebu objavio je na hrvatskom jeziku njeno izmenjeno izdanje, koje je sam autor dopunio 2002.
Nakon svih “krajeva” koje su teoretičari i filozofi najavljivali krajem prošlog veka, da li je moguće govoriti i o kraju istorije umetnosti? Belting upozorava da nije reč o kraju zamišljenog lanca akcija i reakcija, nego o istorijskom trenutku u kojem pojam istorije umetnosti kao naučne discipline postaje neupotrebljiv na mnogim nivoima, od tumačenja umetničkih opusa i pojedinih dela, do koncepcije muzeja i njihove društvene interakcije.
Osnovno pitanje koje Belting postavlja glasi: Rastapa li se pred navalom novih slikovnih medija istorija umetnosti u opštoj nauci o slikama, imagologiji?
Preva navodima teoretičara kulture i vizuelnih medija Žarka Paića, koji je recenzent knjige sa Tonkom Maroevićem, Belting polazi od nužnosti transdisciplinarnoga pristupa fenomenu slike u savremenom dobu. Zahtev za novom naučnom disciplinom, koja za razliku od tradicionalne istorije umetnosti proučava istoriju slike pre i posle njenog ulaska-u-umetnost, proizlazi iz postavke o kraju istorije umetnosti.
Kada je Belting 1983. objavio tekst sa takvim apokaliptičkim naslovom, da bi u drugome izdanju svoje knjige pojasnio 2002. godine konsekvence takvog radikalnog stava, nije bilo sasvim razumljiv smer te ideje, naveo je Paić u recenziji. Prelaz iz istorije umetnosti kao humanističke discipline u nauku o umetnosti (Kunstwissenschaft), te potom u nauku o slici (Bildwissenschaft) značio je oproštaj sa istorijsko-umetničkom koncepcijom slike kao mimetičko-reprezentacijskog modela odslikavanja, predstavljanja i prikazivanja realnosti.
Pritom je Belting, kao i Gottfried Boehm, zauzeo stav da nova nauka o slici nipošto ne može biti pomoćna disciplina istorije umetnosti. Nauka o slici mora radikalno promeniti spoznajnu i istraživačku perspektivu slike i likovne umetnosti uopšte. Za razliku od Boehma, koji sliku tumači iz aspekta slike kao medija spoznaje time što se ograničava na refleksiju i opažanje, Belting svoju nakanu vidi u antropologijski orijentisanoj nauci o slici, naveo je Paić, koji će učestvovati na promociji knjige sa teoretičarom umetnosti i muzike Marcelom Bačićem i urednicom knjige Nadom Beroš.
Belting je profesor istorije umetnosti i teorije medija na Hochschule für Gestaltung u Karlsrueu.
Doktorirao je 1959. godine, predavao na Harvardu i na univerzitetima u Hamburgu, Hajdelbergu, Minhenu, na Kolumbiji...
Objavio je niz stručnih knjiga i studija.
Knjigu “Kraj povjesti umjetnosti” preveo je sa nemačkog Andy Jelčić, a grafičko oblikovanje potpisuju Bachrach&Krištofić.
MSU Zagreb tom knjigom, objavljenom u biblioteci “Refleksije”, nastavlja seriju važnih kritičkih i teorijskih studija sa područja savremene umetnosti, filozofije i estetike (Catherine Millet, Boris Groys, Arthur Danto), a predstaviće je 16. februara.
Knjiga je objavljena uz podrsku Ureda za obrazovanje, kulturu i šport Grada Zagreba, ministarstava kulture i znanosti, obrazovanja i športa, kao i Goethe Instituta u Zagrebu.
Sajt MSU Zagreb je www.msu.hr
(SEEcult.org)
