Jubilarni HRFF

Jubilarni, deseti festival filmova o ljudskim pravima u Zagrebu, Human Rights Film Festival, predstavlja od 8. do 14. decembra, više od 30 naslova, uključujući prateći program o pitanju Roma i njihovoj marginalizaciji u današnjoj Evropi.

Deseti HRFF, koji će od 12. do 16. decembra biti održan i u Art-kinu Croatia u Rijeci, počinje u Zagrebu u bioskopu “Europa” čileanskim igranim filmom “Ne” Pabla Larraína, poslednjim delom njegove trilogije o diktaturi (nakon filmova Tony Manero i Post Mortem), odnosno svrgavanju Augusta Pinočea.

Jubilarni HRFF predstavlja ukupno 34 filmska naslova, od čega je u glavnom programu osam dugometražnih igranih, te 15 dokumentarnih.

Medju atrakcijama HRFF-a je novi, treći dugometražni igrani naslov rediteljke So Yong Kim, američki film “Za Elen”, u čijem je središtu muzičar (Paul Dano), neprilagođeni otac koji usled razvoda pokušava da dopre do svoje šestogodišnje kćerke Elen. Pri dočaravanju emocija, rediteljka koristi tišinu i šapat uz niz efekata kako bi dočarala emotivni naboj odnosa glavnih likova. “Za Elen” je na Sandensu bio u trci za glavnu nagradu žirija za najbolje dramsko ostvarenje.

    Izbezumljenost

“Izbezumljenost” je novi film belgijskog reditelja Joachima Lafossea, a delom je inspirisan istinitim događajem iz predgrađa Brisela iz 2007. godine, kada se žena prijavila policiji nakon što je hladnokrvno ubila svoju decu. Film započinje histeričnim napadima glavne protagonistkinje nakon počinjenog čedomorstva, da bi se potom fokusirao na prošlost i na sled događaja koji je doveo do trenutnih tragičnih posledica. Izrazito je hvaljena glumca Émilie Dequenne u tom zahtevnom portretu žene koja u potpunosti skreće van realnosti - za tu ulogu osvojila je nagradu u sekciji “Izvestan pogled” u Kanu, a film je nagrađen posebnim priznanjem kritike na festivalu u Sao Paolu. “Izbezumljenost” je i belgijski kandidat za Oskara.

Novi film renomiranog francuskog autora Oliviera Assayasa, “Nakon maja”, dobio je dve nagrade na ovogodišnjem festivalu u Veneciji, uključujući za najbolji scenario. Postavljen u rane 70-te godine prošlog veka, pokazuje da ono što je započeto u maju 1968. nije bio jedinstven i izuzetan događaj koji je potrajao mesec dana, već pokret koji je velikom delu mlade populacije uneo želju za promenom, kao i spoznaju da je politika lična stvar. U središtu filma je francuski student koji se odjednom nađe na prekretnici između svojih političkih uverenja i ličnih ambicija. U filmu nastupaju isključivo amaterski glumci, što se dobro nadograđuje na Assayasov autobigrafski pristup.

     Nakon maja

Izraelski dokumentarac “Zakon na tim područjima”, u režiji Ra'anana Alexandrowicza, hronika je izraelskog 43-godišnjeg vojnog sistema na okupiranoj palestinskoj teritoriji Zapadne Obale i pojasa Gaze. Priča se razvija kroz intervjue sa začetnicima tog sistema, vojnim profesionalcima koji su sistem provodili u formativnim godinama. Film pokušava da odgovori na neka krucijalna pitanja koja se izbegavaju: može li se i sme li se okupacija postići i sprovoditi unutar zakonskog okvira koji uključuje pridržavanje načela vladavine prava? Koje su posledice koje društvo zahvaćeno tako dugoročnim zahvatom mora podneti? Film je nagrađen nagradom žirija na Sandensu, a dobio je i nagradu za nabolji izraelski dokumenarac na festivalu u Jerusalimu. 

    Pankerski sindrom

“Pankerski sindrom” je dokumentarac finskog rediteljskog dvojca Jukke Kärkkäinena i Janija-Petterija Passija koji prati i dokumentuje neobičan uspon četiri profesionalna muzičara s mentalnim poteškoćama iz pank rok benda Pertti Kurikan Nimipäivä. Njihove pesme pokrivaju širok dijapazon tema - od aktualnih socijalnih problema do poteškoća u svakodnevici. Oni se obraćaju širokoj publici: od političara do onih čije se ponašanje prema hendikepiranim ljudima treba poboljšati. Najviše i pre svega progovara o panku - to je priča o hendikepiranim ljudima koji se bune protiv mejnstrima.

Među filmovima 10. HRFF-a su i “Pokoravanje” (Craig Zobel), “Zakon na tim područjima” (Ra’anan Alexandrowicz), “Tonia i njena djeca” (Marcel Łoziński), “Izvještaj Karskog” (Claude Lanzmann), “Hannah Arendt” (Margarethe von Trotta), “Sjećanja na jutro” (José Luis Guerín), “Sadašnjost” (Thomas Heise)...

Publika HRFF-a videće i filmove “Prodavač” (Sébastien Pilote), “Levijatan” (Lucien Castaing-Taylor i Verena Paravel), “Slatki brod” (Daniele Vicari), “Zvjerinjak” (Denis Côté), “3 sestre” (Wang Bing), “Call girl” (Mikael Marcimain) i slovenački “Zovem se Janez Janša” (Janez Janša).

     Za Elen

Biće prikazano i nekoliko filmova iz Srbije o Romima - “Crvenkapa” Zorana Tairovića, “Anđeo čuvar” Gorana Paskaljevića iz 1987. godine i nagrađivani dokumentarac “Lepa Dijana” (2003) Borisa Mitića, te “Ovde sam” Irene Fabri, koji se takođe bavi romskim pitanjem, predstavljajući paralelni svet marginalizovanih koji opstaje po principu vere i nade.

Ti filmovi deo su pratećeg programa “Romi: na rubu u srcu Evrope” koji donosi ukupno osam filmova o pitanju marginalizacije romske populacije u današnjoj Evropi.

Medju filmovima u tom programu su i češko-slovački “Cigan” Martina Šulika, francuski “Sloboda” Tonyja Gatlifa, te dokumentarci “Revizija” Philipa Scheffnera iz Nemačke, i rumunski “Naša škola” Mone Nicoare.

U okviru diskusionog programa, kojim HRFF ukazuje na neka od ključnih aktuelnih društvenih problema, najavljene su diskusije u klubu MaMa o poziciji Roma u Evropi i prisutnosti u filmskoj i vizuelnoj umetnosti.

    Hannah Arendt

Povodom filma “Hannah Arendt”, biće održana diskusija o toj najuticajnoj nemačkoj političkoj filozofkinji 20. veka, a najavljen je i razgovor na temu “Ljudska prava i forenzička estetika” s Tomom Keenanom, koji predaje medijsku teoriju, književnost i ljudska prava na njujorškom koledžu Bard. U fokusu njegovih istraživanja u poslednje vrijeme je odnos live-medija i humanitarnog intervencionizma, na čemu sarađuje sa Eyalom Weizmanom. Od posebnog interesovanja su i brojni Keenanovi članci u kojima je analizirao jugoslovenske sukobe 90-ih.

Na diskusijama će učestvovati nemački novinar i autor brojnih knjiga Norbert Mappes-Niediek, autor velikog broja članaka i o ratovima tokom raspada SFRJ.

    Toni Kitanovski & Cherkezi Orchestra

U skladu sa okosnicom festivala, svi posetioci će moći da uživaju u različitim kombinacijama muzičkih žanrova, uz fokus na romsku muziku, pa će tako već 10. decembra u klubu Močvara svirati mađarski romski muzičar Kálmán Balogh i Gipsy Cimbalo Band, uz posebnog gosta Lajka Feliksa iz Srbije.

Za sam kraj HRFF-a, u klubu Močvara, najavljen je koncert Tonija Kitanovskog i Cherkezi orkestra.

Ulaz na koncerte je besplatan, kao i na filmske projekcije.

Predfestivalski program počeo je ranije u bioskopu “Grič” trilogijom pokojnog vizuelnog umetnika i reditelja Christopha Schlingensiefa, koji je predstavljao Nemačku na Bijenalu u Veneciji 2011.

Schlingensief je više od dve decenije provocirao publiku na nemačkom jezičkom području svojim filmovima, instalacijama, dramama, operama, televizijskim emisijama i intervencijama u javnom životu.

U zagrebačkoj Galeriji Nova, koju vodi kustoski kolektiv WHW, u toku je izložba njegovih radova “Strah u srcu stvari” koja je prethodno gostovala u Utrehtu.

Festivalski sajt je http://humanrightsfestival.org, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)