Jevrejsko pitanje - večito
Centar za kulturnu dekontaminaciju i Učitelj neznalica i njegovi komiteti organizuju 19. maja okrugli sto “Jevrejsko pitanje – o prisili i nemogućnosti da se bude Židov”, a diskusija je zasnovana na tekstovima Đorđa Lebovića, Hane Arent, Valtera Benjamina, Karla Marksa i Žana Amerija.
Celodnevni program obuhvata čitanje tekstova Nebeski odred (Đorđe Lebović, Aleksandar Obrenović), Valter Benjamin 1892-1945, Mračna vremena (Hana Arent), Prilog jevrejskom pitanju (Karl Marks), Viktorija (Đorđe Lebović), Istorijsko-filozofske teze (Valter Benjamin) i O prisili i nemogućnosti da se bude židov (Jean Amery).
U razgovoru će učestvovati: Đokica Jovanović, Nebojša Milikić, Alpar Lošanc, Dragomir Olojić Oluja, Branimir Stojanović i Noa Treister, koji su izabrali i uredili tekstove, rediteljka Gordana Lebović i glumci Vladimir Aleksić i Pavle Pekić, kao i publika.
Razgovor je posvećen pitanju rascepa u jevrejskoj zajednici koji je počeo krajem 18. veka i traje do danas.
Kako su naveli organizatori, Jevreji su u procesu liberalizacije/konzumerizacije zapadnog sveta, insistirajući na svom svojstvu – jevrejstvu, postajali izazov za sve pristupe: izazov za univerzalno mišljenje kao Čovek ili Građanin, izazov za nacionali pristup do Drugog svetskog rata kao nacija bez države, i izazov za kapitalizam – konkurenciju. Rascepi su nastajali i u zajednici – u religijskom smislu nastajala je moderna jevrejska religija sa svim svojim strujama. Nastao je i naučni pristup jevrejskoj veri i filozofiji, nastajao je zajonizam – jevrejski nacionalni pokret, i Jevreji su postajali posebna interesna grupa kao srednja klasa. Kao pojedinci, mnogi su asimilovani – postajali hrišćani ili ateisti, tj. prihvatali univerzalne filozofije i politike – liberalizam i socijalizam.
Te rascepe pratile su različite političke i ekonomske formalne i neformalne represije i diskriminacije - do pogroma i fizičkog uništavanja Jevreja, čak i onih koji su postajli hrišćani ili se deklarisali kao ateisti.
Posle Drugog svetskog rata diskusija se nastavila i kroz pitanja kao što su: nacizam kao deo modernizma, uključujući nauku i prosvetiteljstvo, kapitalizam i kolonijalizam, liberalizam i humanizam; stečena prava žrtava i pitanje komemoracije.
U međuvremenu, kako je navedeno, Evropa je prošla dug proces rekonstrukcije i klasne restabilizacije i relegitimacije. Danas, skoro ista retorika i debata od pre 100 i 200 godina u vezi sa “jevrejskim pitanjem”, i isti zakonski mehanizmi spajanja i odvajanja, delegiranja i diskriminacije, mogu da se čuju pod terminima interkulturni dijalog, istorijski dijalog i inkluzija. Danas se “jevrejsko pitanje”, kako su naveli organizatori, ne odnosi samo na Jevreje, već i na sve druge razlike – na one religiozne, etničke, nacionalne i rodne razlike koji međunarodne organizacije poput UN i EU, a prema tome i pojedinačne države, određuju kao manjine, ali pogotovo na one ključne klasne razlike koje međunarodne i državne politike biraju da gurnu pod tepih.
Okrugli sto u CZKD-u je četvrti umetnički događaj u okviru projekta “Protiv zaborava – četiri logora u Drugom svetskom ratu u Beogradu”, koji je posvećen koncentracionim logorima Staro Sajmište, Topovske Šupe, Banjica i Milišićeva ciglana. Istorija tih logora i žrtve su, prema navodima autora projekta, instrumentalizovani u političke svrhe posle 80-ih godina 20. veka, a inicijative nevladinih organizacija i zajednica sećanja, mediji i političari uglavnom ignorišu.
Projekat su finansirali: EU, Ministarstvo kulture i informisanja Srbije i Fondacija Robert Boš.
(SEEcult.org)
