Filmski maraton Radoslava Zelenovića u DKC-u
Dobitnik nagrade “Nebojša Popović” za 2022. godinu, dugogodišnji direktor Jugoslovenske kinoteke i direktor Festivala evropskog filma Palić, Radoslav Zelenović, autor je filmskog maratona koji će 11. januara biti održan u Dvorani Kulturnog centra Beograda, uz uručenje nagrade “Nebojša Popović” dobitnici za 2023. godinu Neveni Daković.
Deo nagrade “Nebojša Popović” je i pravo laureata da osmisli filmski maratron u DKC-u naredne godine, a Zelenović je za tu priliku odabrao filmove koji su osvojili prestižne nagrade na Paliću u protekle tri godine.
Program počinje u podne mađarskim filmom “Nežno”, koji je dobio specijalno priznanje Palićkog festivala 2022. godine, a sledi austrijski “Rimini”, dobitnik nagrade kritike FIPRESCI, zatim nemačko “Crveno nebo”, proglašen najboljim filmom Palića 2023. godine, te dobitnik nagrade publike za najbolji film Palića 2022. godine – belgijsko-francusko-holandska koprodukcija “Blizu”, a u završnici “Najgora osoba na svetu”, dobitnik Zlatnog tornja na Paliću 2021. godine, nastao u norveško-francusko-švedsko-danskoj koprodukciji.
Prema rečima Zelenovića, više je razloga zašto se odlučio da to budu filmovi iz evropskih kinematografija, koji su svojevremeno prikazani i bili pobednici Festivala evropskog filma na Paliću.
“Kažem to zbog toga što smo nekadašnji urednik filmskog programa KCB-a Nebojša Popović, sadašnji urednik Ivan Aranđelović i ja dobar deo svoje profesionalne karijere posvetili i evropskom filmu i Palićkom festivalu. Obavljali smo različite poslove: od programiranja, preko vođenja konferencija za novinare i razgovora autora sa publikom, do pisanja knjiga ’Dodir večnosti’ o dobitnicima nagrade ’Aleksandar Lifka’. Povodom 20 godina Festivala, pojavila se prva verzija te knjige koju je napisao Nebojša Popović, a nju je povodom 25. festivala dopunio Iv*an Aranđelović. Mnoge epizode izuzetno važne filmske emisije ’Drugi vek’ Nebojše Popovića bile su posvećene upravo autorima koji su do azili na Palićki festival”, istakao je Zelenović i podsetio da je Komisija Evropske unije proglasila 2017. godine Palićki festival najboljim filmskim festivalom u Evropi, a 2023. evropska mreža bioskopa Europa Cinemas proglasila je program DKC-a najboljim filmskim programom u Evropi. “To su razlozi zbog kojih sam se odlučio da program izgleda ovako. Nadam se da će neko ove filmove videti prvi put u Dvorani KCB-a, a da će mnogi verovatno poželeti da ih vide još jednom. Maraton je za to prilika”, poručio je Zelenović.
Film "Nežno", kojim počinje Zelenovićev maraton, režirali su Laslo Cuja i Ana Nemes, a posvećen je opsesiji bodibildingom, romantici, (ne)ispunjenosti i ljubavi, ispričan između serija ponavljanja i brojanja kalorija. Pod strogim okom svog partnera Adama, Edina pobeđuje na svim većim turnirima bodibildera. Na njima, ljudi oko nje padaju u trans i fetišizuju njeno telo, a njen nastup na neki način postaje umetnost. Ali ni bodibilding ne može bez sponzora. Zato Edina odlučuje da dodatno zaradi tako što će ponuditi svoje telo za novac muškarcima čiji su fetiš žene herkulovske snage.
Pobednički film Palića 2023. godine, "Crveno nebo" Kristijana Pecolda, govori o Leonu, koji u kući blizu obale završava svoju knjigu, i Feliksu koji radi umetnički portfolio dok im se primiče šumski požar. Planove im remete Nađa i David, par koji se zatekao na istom mestu. Leon uporno pokušava da bude profesionalan, prikrivajući svoju nedruštvenost i kipteći od besa zbog dobrog raspoloženja i smeha ostalih ukućana. Dolazak Leonovog izdavača unosi dodatni nemir i sve to u trenutku kada nebo postaje zažareno crveno i na njih počne da izručuje pepeo sagorele okolne šume. "Crveno nebo" je drugi deo Pecoldove trilogije započete filmom "Undine" (2020).
Uoči uručenja nagrade "Nebojša Popović" Neveni Daković, na programu je film "Blizu" Lukasa Donta, o priča o prijateljstvu, odgovornosti i odrastanju, dok je posle ceremonije na programu pobednički film Palića 2021. godine "Najgora osoba na svetu" Joakima Trira, koji je Zelenović izabrao za završnicu svog maratona.
To je svojevrsna četvorogodišnja hronika života Džuli, koja ispituje njen odnos prema ljubavi, smislu života i karijeri.
Radoslav Zelenović (1948) završio je osnovnu školu u Kosovu Polju, gimnaziju u Peći i Prištini. Studije je započeo na Filozofskom fakultetu u Prištini (grupa za srpskohrvatski jezik, opštu lingvistiku i jugoslovensku književnost), a diplomirao je 1971. godine na istoj grupi na Filološkom fakultetu u Beogradu. Tokom studija bio je član amaterskog filmskog kluba Doma omladine Beograda (DOB), za koji je režirao nekoliko filmova.
Profesionalnu karijeru zaočeo je 1971. godine kao urednik Filmskog programa DOB-a, koju je obavljao do 1979. godine, kada je izabran za urednika Filmske redakcije TV Beograd i na tom mestu ostao do 1992. Za direktora Jugoslovenske kinoteke izabran je 1. juna 1992. godine i tu funkciju obavljao je do 2013. godine. Dužnost vršioca dužnosti direktora Jugoslovenske kinoteke obavljao je potom do 2. februara 2016. godine.
Od 2017. do 2020. godine bio je upravnik Audio-vizuelnog arhiva i Centra za digitalizaciju Srpske akademije nauke i umetnosti. Aktivno je učestvovao u osnivanju filmskih manifestacija poput Festa, Festivala kratkometražnog filma, Filmskog festivala u Sopotu, Festivala filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji. Osnivač je i direktor Festivala evropskog filma na Paliću. Objavljivao je filmske kritike i eseje, pisao za mnoge časopise i magazine, bio osnivač i glavni i odgovorni urednik časopisa YU video od 1982. godine, koji se bavio problemima videa i digitalizacije.
Autor je mnogih programa koji su pomogli promociji i popularizaciji domaćeg filma u zemlji i inostranstvu. Bio je profesor istorije filma na Fakultetu umetnosti “Braća Karić”. Član je Srpske komisije UNESKO, a 2012. godine izabran je za člana Evropske akademije za film.
Nagrada "Nebojša Popović" dodeljuje se u slavu kritičara i dugogodišnjeg urednika filmskog programa Dvorane KCB-a Nebojše Popovića (1958-2015), jednog od retkih preostalih svetlih glasova kritičarske profesije. Njegove kritike bile su lucidne i eruditske, britke i moderno prezentovane, tako da istovremeno komuniciraju i sa najširim televizijskim auditorijumom i sa intelektualnom elitom. Njegovi čuveni razgovori sa vodećim savremenim svetskim i domaćim filmskim autorima u emisiji “Drugi vek” na RTS-u postavili su visok standard kao sveobuhvatne i dubinske, žive, lične interakcije koje su stvarale slojevite portrete sagovornika i često bacale novu svetlost na njihovo stvaralaštvo. Kao urednik filmskog programa DKC-a profilisao je koncept kvalitetnog umetničkog filma na kojem su ukus formirale generacije gledalaca. Popović je celokupnim delovanjem promovisao ljubav prema filmu, kao i njegovo duboko intelektualno promišljanje.
Nagradu su osnovali: Filmski centar Srbije, Radio-televizija Srbije, Kulturni centar Beograda, Jugoslovenska kinoteka, Otvoreni univerzitet Subotica / Festival evropskog filma Palić, Udruženje građana “Pogled u svet” / Festival autorskog filma, Fond B92 / Festival “Slobodna zona”, Međunarodni festival dokumentarnog filma “Beldoks” i članovi porodice Nebojše Popovića, u želji da sačuvaju uspomenu na njega kao izuzetnog profesionalca i čoveka, kao i na nasleđe koje je ostavio.
Dosadašnji dobitnici su Svetlana i Zoran Popović (2016), Vlada Petrić (2017), Milan Vlajčić (2018), Miroljub Stojanović (2019), Srđan Vučinić (2020), Pavle Levi (2021) i Radoslav Zelenović.
Program sa satnicom filmskog maratona Zelenovića nalazi se u Kalendaru portala SEEcult.org.
*Naslovna fotografija: Damir Vujković/FEF Palić
(SEEcult.org)
