Festovske teme u Kinoteci
Muzej Jugoslovenske kinoteke prikazuje od 21. februara do 1. marta jednodnevne blokove filmova tematski blisko povezanih sa nekim od autora ili programa 37. FEST-a, uključujući tri ostvarenja Soje Jovanović, koji su polazna okosnica okruglog stola “Rediteljke Jugoistočne Evrope” 26. februara. Tradicionalni pogram FEST-a u Kinoteci počeo je uručenjem Zlatnog pečata - najvećeg priznanja Kinoteke za doprinos svetskom filmu britanskom glumcu Ralfu Fajnsu (Ralph Fiennes), glavnom akteru filma “Čitač” Stivena Daldrija (Stephen Daldry) kojim je FEST i otvoren.
Muzej Jugoslovenske kinoteke prikazuje od 21. februara do 1. marta jednodnevne blokove filmova tematski blisko povezanih sa nekim od autora ili programa 37. FEST-a, uključujući tri ostvarenja Soje Jovanović, koji su polazna okosnica okruglog stola “Rediteljke Jugoistočne Evrope” 26. februara.
Tradicionalni pogram FEST-a u Kinoteci počeo je uručenjem Zlatnog pečata - najvećeg priznanja Kinoteke za doprinos svetskom filmu britanskom glumcu Ralfu Fajnsu (Ralph Fiennes), glavnom akteru filma “Čitač” Stivena Daldrija (Stephen Daldry) kojim je FEST i otvoren.
Zlatni pečat poneće i poljski režiser Ježi Skolimovski (Jerzy Skolimowski), a biće mu uručen na otvaranju izložbe njegovih petnaestak ulja na platnu, nastalih u protekloj deceniji, u galeriji Kuće legata 21. februara u 18 časova.
Posle svojevremenih izložbi fotografija Abasa Kjarostamija i Vima Vendersa, po čemu se FEST izdvaja među festivalima u okruženju, beogradska publika imaće priliku da pogleda ulja na platnu Skolimovskog do 8. marta.
Njegov novi film “Četiri noći sa Anom” (Poljska i Francuska), u kojem igraju Artur Steranko, Kinga Prejs i Ježi Fedorovič, biće prikazan u programu “Horizonti” 23. februara u Sava centru.
Fest i Muzej Jugoslovenske kinoteke tim povodom priređuju 21. februara i program “Skolimovski”, koji obuhvata njegove filmove snimljeni u Poljskoj - “Lični opis” (1964/65) i “Barijera” (1966), u kojima igraju Elzbieta Čiževska i Tadeuš Mins, odnosno Joana Ščerbik i Jan Novicki, kao i film “Kralj, dama, pub” (SR Nemačka i SAD, 1972), u kome su glavni glumci Dejvid Niven i Đina Lolobriđida.
Talentovani i proslavljeni Skolimovski (Lođ, 1938), u mladosti je objavio nekoliko priča i dve zbirke pesama, bavio se i džezom, a filmom se počeo baviti posle slučajnog susreta s poznatim režiserom Andžejom Vajdom, kome je pomogao da napiše scenario za film “Nevini čarobnjaci” (1960). Uz njegovu pomoć u rodnom gradu upisao je i završio uglednu visoku Filmsku školu, kao i Roman Polanski, s kojim je napisao scenario za debitantski film “Nož u vodi” (1962), potom ostvarivši samosvojno vrlo bogat i svetski nezaobilazan filmski opus.
Publika FEST-a bila je ranije u prilici da vidi i dela Skolimovskog “Krik” i “Rad na crno” (oba snimljena u Velikoj Britaniji, 1978. odnosno 1982) i “Brod svetionik” (SAD, 1985), kao i “Kralj, dama, pub”.
FEST-ova celina mladog argentinskog filma “Bez granica”, koja se odvija u Dvorani Kulturnog centra i bioskopu “Balkan”, biće u Kinoteci dopunjena 22. februara programom “Latinska Amerika”, koju čine filmovi režisera Alfonsa Araua “Inspektor je pao s neba” (Meksiko, 1974) - u kome on i igra, uz Panča Kordobu, kao i “Prvi juriš mačetama” (Kuba, 1969) Manuela Oktavija Gomeza, u kome su glavni glumci Adolfo Ljaurado i Hoze Rodrigez.
Biće prikazan i film Rikarda Vuličera “Napad na Kvebraćo” (Argentina, 1973/74), sa Hektorom Alterijom i Osvaldom Boneom, koji je prikazan i na petom FEST-u 1975. godine. Druga dva su dodiruju i sa dokumentarnim filmom Aleksandra Bulata i Petra Krsteva “El Hombre”, o životu i smrti čuvenog revolucionara Ernesta Če Gevare (1928-1967), koji će biti prikazan u celini “Činjenice i slagalice”. Sa tih dugo i još uvek politički i ekonomski turbulentnih prostora je i film Žozea Padilje “Elitna jedinica” (Brazil), iz programa “Horizonti”.
Film Matea Garonea “Gomora” (Italija), nastao prema knjizi sada od kriminalnog podzemlja životno ugroženog pisca Roberta Savijana, pratiće u Muzeju Kinoteke 23. februara program “Kamora”, u okviru koga su filmovi Paskvalea Skvitierija “Kamora - napuljska mafija” (Francuska i Italija, 1972) - u kome igraju Fabio Testi i Džin Siberg, Đulijana Montalda “Po svaku cenu” (Italija, 1969) - u kome su glavni glumci Džon Kasavetis i Brit Ekland, i Paskvalea Festa Kampanilea “Emigrant” (Italija i Španija, 1972), sa Adrijanom Ćelentanom i Klaudijom Mori, koji je prikazan i na FEST-u 1973. godine.
Premijeri dokumentarca Emira Kusturice “Maradona” (Španija i Francuska), iz celine “Činjenice i slagalice”, u Muzeju Kinoteke 24. februara dodat je program “Fudbal”, u kome se mogu pogledati komedije jugoslovenskih režisera Marijana Vajde “Šeki snima - pazi se!” (1962), u kome se pojavljuje i čuveni reprezentativac Dragoslav Šekularac, i Žorža Skrigina “Drug predsednik centarfor” (1960), sa Mijom Aleksićem i Oliverom Marković, kao i film Zoltana Fabrija “Dva poluvremena u paklu” (Mađarska, 1961), u kome igraju Imre Sinkovic i Laslo Markus.
Premijeru novog filma Karena Šahnazarova “Iščezla imperija” (Rusija) u programu “Horizonti”, Muzej Kinoteke dopuniće 25. februara projekcijama dva njegova dela iz sovjetskog razdoblja “Mi iz džeza” (1982/83), u kome igraju Igor Skliar i Aleksandar Pankratov Čorni, i “Grad zero” (1988), sa Leonidom Filatovim i Olegom Basilašvilijem, kao i filmom “Dan polumeseca” (1998), u kome su glavni glumci Ana Germ i Andrej Panin.
Film “Mi iz džeza” plodotvornog režisera, predsednika studija “Mosfilma” i člana Evropske filmske akademije, prikazan je na FEST-u 1984. godine, ali pod naslovom “Mi sviramo džez”.
Šahnazarov (1952) je najavljen, inače, i među gostima 37. FEST-a.
Muzej Kinoteke 26. februara ispunjava program “Cirkus”, sačinjen od filmova Kerola Rida “Trapez” (SAD, 1956), sa Bertom Lankasterom i Tonijem Kertisom u glavnim ulogama, Federika Felinija “Klovnovi” (Italija, Francuska i SR Nemačka, 1970), u kome se pojavljuju Vinđeli i Fumagali Janigro, i Sesila B. De Mila “Najveća predstava na svetu” (SAD, 1952), u kome igraju Beti Haton i Kornel Vajld, ali je izostao film koji je festivalska spona, što ne umanjuje zanimljivost najavljenih dela.
Posle beogradskih scenskih nastupa Hane Šigule i Ane Karine, FEST sada ugošćuje francusku glumicu Dominik Blan, koja je u Veneciji osvojila nagradu za nabolju žensku ulogu u filmu režiserskog tandema Patrik Mario Bernar i Pjer Trividik “Druga žena”. Taj film biće prikazan u programu “Horizonti”, a Dominik Blan igraće i u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u predstavi “Bol”, koju je prema tekstu Margeret Diras režirao Patris Šero.
Tim povodom, Muzej JK će 27. februara prikazati Šeroovu “Kraljicu Margo” (Francuska, Nemačka i Italija, 1994) i film Režisa Vargnijea “Indokina” (Francuska, 1991), u kojima igra i Dominik Blan (Lion, 25. 4. 1956), dobitnica četiri nagrade “Cezar”, čiji je boravak u Beogradu ostvaren zahvaljući saradnji Francuskog kulturnog centra i Direkcije FEST-a.
Povodom premijere filma Ulija Edela “Slučaj Bader-Majnhof” (Nemačka, Francuska i Češka Republika) u “Horizontima”, Muzej JK 28. februara prikazuje film Lukina Viskontija “Zatvoreni porodični krug” (Italija i Francuska, 1974), sa Bertom Lankasterom i Helmutom Bergerom u glavnim ulogama, kao i dela čuvenih nemačkih režisera Margarete Fon Trota “Olovno vreme” (1981) i Folkera Šlendorfa “Izgubljena čast Katarine Blum” (1975), u kojima igraju Juta Lampe i Barbara Sukova odnosno Angela Vinkler i Mario Adorf.
Sva tri filma viđena su ranije i u programima FEST-a.
Četvrte filmske poslovne susrete na 37. FEST-u dopuniće završnog dana, 1. marta, program “Pre B2B” u Muzeju JK, koji čini predstavljanje kinematografije bivše sovjetske, a sada samostalne republike Gruzije.
Biće prikazani filmovi Frunzea Dovlatjana “Zdravo, to sam ja!” (1966) – u kome igraju Armen Džigarhanjan i Rolan Bikov, Iraklija Kvirikadzea “Varošica Anara” (1976), gde su u glavnim ulogama Sesilija Takaišvili i Rezo Ezadze, i Otara Joselijana “Pastorala” (1975), sa Nanom Joselijani i Tamarom Gabarašvilijem.
Sve omaž i tematske programe FEST-a u Muzeju Kinoteke zaokružuju tri filma Soje Jovanović: “Sumnjivo lice” (1954), “Pop Ćira i pop Spira” (1957) i “Dr” (1962), čije su projekcije 25, 26. i 27. marta u 15 časova.
Povod njihovog prikazivanja je okrugli sto “Rediteljke Jugoistočne Evrope”, čiji je idejni tvorac srpski režiser Slobodan Šijan, član Odbora Festa, a najavljeni učesnici su moderator Ronald Halovej i uvodničari Kostadina Jordanova, Bernd Buder i Zilhe Johana Rebiger.
Okrugli sto biće održan 26. marta u Sava centru.
Dimitrije Stefanović
