Egzistencijalizam u angažovanom grafičkom izrazu

Izložba “Sekvence” Jelene Petrović, koja će biti otvorena od 1. do 9. februara u Likovnom salonu Kulturnog centra Novog Sada, obuhvata seriju grafičkih listova koji predstavljaju praktični (umetnički) deo doktorskog umetničkog projekta umetnice koji se odnosio na analizu i sagledavanje vizuelnog i verbalnog jezika egzistencijalistički orijentisanih umetnika i književnika, koji se zasniva na postojanju i univerzalnosti jezika nesvesnog.

Prateći način implementacije ideja filozofije egzistencijalizma, paralelno u likovnim i literarnim formama, rad nastoji da ukaže na univerzalnost i trajnost jezika koji se nalazi u osnovi književnih i likovnih uporišta, koja dalje služe kao pozornice za objašnjenje filozofskih postulata. Kroz ideološka kretanja, determinisana društvenim i političkim poljem uticaja, kroz egzistencijalna i socijalna pitanja, koja su uslovila stavove i angažovanja umetnika i književnika prve polovine 20. veka, projekat Jelene Petrović prati proces (raz)gradnje lika čoveka na području umetnosti i književnosti, njihovo preplitanje i oblike međusobnog uticaja i paralele (etičkog i estetskog).

Umetnički deo projekta “Filozofija egzistencijalizma u angažovanom grafičkom izrazu – izložba litografija”, koncipiran kao vizuelno-teorijsko istraživanje, čini serija grafičkih listova – litografija, grupisanih u dve celine: grafike monumentalnog i grafike velikog formata.

Vizuelizacija egzistencijalističkog jezika u grafičkom likovnom izrazu ostvarena je (specifičnim) načinom upotrebe formalnih elemenata radova i izborom teme i motiva. Radovi nastali kao rezultat istraživanja granica i mogućnosti grafičkog medija, interdisciplinarnog pristupa problemu i uključivanja saznanja i metoda različitih disciplina, povezani su u jedinstvenu dramsko-likovno-estetsku predstavu, navela je autorka u kataloškom tekstu.

Crtački postupak, kako je dodala, javlja se kao deo koncepta rada: predstavlja vizuelnu metaforu kojom se sugeriše idejna usmerenost celokupnog projekta. Dvojakost u načinu gradnje crteža (dodavanjem i oduzimanjem boje) ukazuje na temu i ključne pojmove rada: iskorišćenost, usamljenost, ugroženost, strah. Metaforičnim poistovećivanjem sa otiskom prsta ili dlana, kao arhetipom ljudskog prisustva, motivu otuđenosti i dezintegracije, suprotstavnjen je simbol postojanja i identiteta.

Jedinstvom fenomenalnog, predmetnog i značenjskog sloja zaokružena je celina izraza kojim se opredmećuju postavljene hipoteze. Osnovni motiv se uopštava i preobražava u kanal za uvođenje i sprovođenje psiholoških podsticaja, dok su formalni elementi dela odabrani kao krajnje sugestivni i asocijativni, jasno čitljivi signali i kao takvi upućuju na postojanje jedinstva i univerzalnosti egzistencijalističkog jezika, navela je Jelena Petrović (1988, Brčko, BiH), koja je završila osnovne i master akademske studije na Grafičkom odseku Fakulteta likovnih umetnosti (FLU) u Beogradu, a doktorirala je 2017. na istom fakultetu pod mentorstvom prof. Žarka Smiljanića.

Do sada je samostalno izlagala dva puta (Dekonstrukcije, Narodni muzej  Užice, 2016; Galerija Stepenište, Šumatovačka, Beograd, 2013), a od 2008. godine učestvovala je na grupnim izložbama u Srbiji i inostrnstvu (Holandija, Kina, Poljska, Portugalija, Rumunija, SAD, Velika Britanija, Turska, Srbija, Makedonija, BiH). Dobitnica je nagrade FLU za grafiku “Boško Karanović” 2011.

Jelena Petrović je od 2014. godine, kao stipendista doktorant, angažovana na projektu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja “Naselje i stanovništvo srpskih zemalja u poznom srednjem veku - 14. i 15. vek”.

(SEEcult.org)