Dolasci - polasci Mladena Bundala

Multimedijalna izložba “Dolasci - polasci” vizuelnog umetnika Mladena Bundala biće otvorena 12. oktobra u Muzeju savremene umetnosti Republike Srpske (MSURS), a premijerno u Banjaluci predstavlja radove nastale kao plod promišljanja njegovog vlastitog života i decenijskog umetničkog delovanja u inostranstvu.

Rodom iz Prijedora, Bundalo je poslednjih 14 godina živeo u Brnu, Parizu i Monsu, a njegovo trenutno boravište je Brisel.

Izložba “Dolasci - polasci”, kako je navela kustoskinja Isidora Banjac, čita se kao intimni dnevnik refleksija o životu van granica vlastite zemlje i svih promena koji takav život nosi. Bundalo promišlja i o sopstvenom delovanju unutar vlastitog iskustva, ali i o okvirima čovekovog poimanja sveta, identiteta, kulture i pripadnosti. S druge strane, izložba otvara širu perspektivu teme migracija, koja govori o tome kao o univerzalnom fenomenu koja neminovno prati čoveka, bilo da se radi o velikim, sudbinskim promenama tokova, ili malim, skoro neosetljivim svakodnevnim kretanjima.

Medij koji Bundalo primarno koristi je video, kojim stvara i gradi svoj vizuelni jezik, ali su podjednako prisutni i crtež, fotografija, grafika i instalacija, što posmatraču daje bogatiju perspektivu.

Aktuelna tema izložbe, koja predstavlja društveni fenomen savremenosti, kod Bundala je obrađena lično i poetično, ali sa mogućnošću stvaranja nove, univerzalnije percepcije. Umetnik pruža dovoljno prostora da publika unese svoje lično viđenje, zapravo promišljanje vlastite pozicije u okviru te teme, te da pokrene pitanje o njenom značaju na višem, kolektivnom nivou.

Predstavljeni radovi, iako medijski raznorodni, čine narativnu celinu, koja ima jasan tok i publiku uvodi u umetnikov svet u kojem je moguće naći i vlastito mesto. U taj svet posetioce uvode crteži i grafike koji uporište imaju u teorijama čvorova i struna. Bundalo iskustvo kretanja povezuje sa matematičkim strukturama i prostorima kojom se bavi teorija čvorova, i u njega smešta svoje interpetacije i doživljaje: “Pripadamo ovim čvorovima koji se međusobno upliću u jedno beskonačno klupko određeno sa tamo, ovde, pre i posle”.

Čvorovi se, kako je navela kustoskinja, mogu posmatrati kroz prizmu istorije civilizacije, kao element koji je prisutan u životima ljudi hiljadama godina, uz sva kretanja i promene koje je čovečanstvo na svom putu razvoja doživelo. Bundalovi čvorovi su vizije različitih putanja kretanja i produkovani su tehnikom graviranja laserom.

S druge strane, teorija superstruna koja je prisutna u teorijskoj fizici odnosi se na složena, multidimenziona kretanja i iz naše perspektive krajnje čudna ponašanja subatomskih čestica. Struna je u tom modelu osnovni element strukture svemira i osnova teze o poreklu sile gravitacije. U slučaju Bundala glavna poveznica je kretanje i crtežima struna odgovara određen trenutak u njegovoj životnoj putanji gde je svaka od njih postavljena uz odgovarajući tekstualni zapis koji pruža deo umetnikovog ličnog sveta.

U prostoru “Hipermigracija” tema migracija obrađena je kroz video rad i instalaciju, kao deo šireg konteksta društenih promena koje sa sobom povlače biološka, sociološka, ekonomska i istorijska pitanja tog procesa.

Krećući se kroz prostor, narativni tok izložbe spušta se od naučnih hipoteza ka zemlji, ka ljudima i fenomenima koji procesi migracija pokreću u njihovim životima. Različiti nivoi ove teme kreću se kroz radove koji se bave pitanjima identiteta i kosmopolitske prirode ljudi, koja je glavni motiv interaktivnog rada “Dobrodošli nam na Zemlju”.
Kroz video-eseje i filmove, Bundalo otvara svet svojih doživljaja, iskustava i razmišljanja, ali i perspektive drugih koji takođe prolaze kroz slične ili istovetne procese koje beleži u svom umetničkom radu.

Bundalo se poslednjih godina sve više okreće mediju filma kao svojevrsnom produbljivanju istraživanja koji je započeo kroz video-radove. Film mu je dao mogućnost da svoja istraživanja proširi ulazeći u polje dokumentarnog auto-etnografskog filma. To je naročito vidljivo u istraživačkom procesu u kojem se Bundalo trenutno nalazi, a to je proučavanje ritualnih praksi koje su vezane za pojam odlazaka.

Radom “Svaki put kad odeš, ponovo se rađaš” Bundalo uvodi publiku u svoj život, uzimajući vlastito iskustvo iz kuće u kojoj je rođen i odrastao, gde ga pri svakom novom odlasku baka pozdravlja prolivajući vodu za njim. Značenje tog rituala, njegov simbolični i emotivni naboj, tema je koja je tek počela da se otvara u njegovom radu.

Još jedan nivo, koji izložba nosi sa sobom, jeste mesto u koji je postavka smeštena, a to je MSURS, koji se nalazi u zgradi koja je prvobitno izgrađena kao železnička stanica. Zgrada stare austrougarske železničke stanice danas služi baštinjenju i prezentaciji savremenosti kroz prizmu umetnosti. I sam naziv je refleksija na to mesto i na istoriju dolazaka i polazaka koje ono sa sobom nosi.

“...Prolazeći kroz Mladenovu izložbu možemo pratiti narativni tok koji govori o raznovrsnim nivoima pojmova dolazaka i polazaka, kojima se otvaraju nove perspektive tema kretanja i života u inostranstvu”, navela je Isidora Banjac u pratećem tekstu izložbe, dodajući da različite okolnosti sa kojima se susretao i iskustva koja je na tom putu gradio čine okosnicu radova.

Rođen 1986. godine u Prijedoru, Bundalo je diplomirao na Akademiji umetnosti u Banjaluci, a magistrirao, na smeru video, multimedijalne i performans umetnosti na Fakultetu likovnih umetnosti u Brnu u Češkoj. Bavi se istraživačkom vizuelnom umetnošću, tekstom, eksperimentalnim i  hibridnim filmom. Radu pristupa često iz lične, auto-etnografske pozicije. Dotiče se pitanja kretanja, promene, vrednosti, inflacije, privremenosti i neizvesnosti kao čvornih kategorija u iskustvu savremenog društva.

Projekte, radove i filmove predstavio je na više od sto međunarodnih izložbi i festivala, od kojih se ističu IDFA (Amsterdam), Ji.hlava IDFF (Jihlava), iMAL (Brisel), Bideodromo (Bilbao), Rencontres Internationales (Pariz), CVF (Kairo), SFF (Sarajevo), Remont galerija (Beograd), Galleria d'Arte Moderna Achille Forti (Verona), Tranzitdisplay (Prag), Künstlerhaus (Beč).

Bundalo je ostvario dugogodišnju saradnju sa producentima Pjer-Luisom Kasoom (La Tangente, Brisel) i Zoranom Galićem (VizArt, Banjaluka). Živi i radi na relaciji Brisel – Prijedor. Član je umetničke grupe “Tač.ka”.

Višegodišnji umetnički projekat Bundala, koji predstavlja u MSURS, nastao je u saradnji sa “Vizart”  producentskom kućom iz Banjaluke.

Izložba će biti otvorena do 30. novembra.

(SEEcult.org)