Crnogorski igrani filmovi iz doba SFRJ u Kinoteci
Izbor crnogorskih igranih filmova iz vremena SFR Jugoslavije na programu je Jugoslovenske kinoteke od 17. do 19. juna, a ulaz je besplatan.
Program počinje filmovima “Zle pare” (1956) u režiji Velimira Stojanovića i “Nasilje na trgu” (1961) Leonarda Berkovičija, a završava se filmom “Čudo neviđeno” (1984) najznačajnijeg crnogorskog reditelja Živka Nikolića. U izboru su i koprodukcije snimane u Crnoj Gori za vreme SFRJ – “Ne ubij” (1961) francuskog autora Kloda Otan-Lare (Claude Autant-Lara) i “Živjeti za inat” (1972) sovjetskog reditelja Jurija Iljenka.
Čudo neviđeno, Živko Nikolić, foto: JK
Među osam odabranih filmova su i “Ne diraj u sreću” (1961) reditelja Mila Đukanovića, “Lelejska gora” (1968) Zdravka Velimirovića i “Svadba” (1973) Radomira Šaranovića.
Ne diraj u sreću, Milo Đukanović, foto: JK
Strana snimanja u Crnoj Gori zabeležena su još početkom 20. veka. Posle Drugog svetskog rata Crna Gora je imala zapaženu dokumentarnu produkciju. Prvi dugometražni igrani crnogorski film, ujedno prvi istorijski film poratne Jugoslavije, bio je “Lažni car” (1955) prema scenariju Ratka Đurovića, u režiji Velimira Stojanovića.
Ne ubij, Klod Otan-Lare, foto: JK
O istorijatu crnogorske kinematografije u junskom broju časopisa “Kinoteka” piše Aleksandar Saša Erdeljanović, navodeći da su mnogi crnogorski autori u želji za uspehom i većim mogućnostima za snimanje otišli u veće centre, kao što su Beograd ili Zagreb. Međutum, “crnogorski film je zadržao vitalnost i tokom sedamdesetih i osamdesetih godina, sve do raspada SFRJ, naročito zahvaljujući delima Živka Nikolića, koja su mahom snimljena na crnogorske teme”, ocenio je Erdeljanović.
Reč je o nastavku saradnje Jugoslovenske kinoteke i Kinoteke Crne Gore, odnosno uzvratnom gostovanju Kinoteke Crne Gore, nakon što je Jugoslovenska kinoteka predstavila svoj program u septembru 2022. godine u Budvi.
Zle pare, Velimir Stojanović, foto: JK
Sajt Jugoslovenske kinoteke je kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
(SEEcult.org)
