Borhesovo delo u Srbiji
Recepcija i kritika Borhesovog književnog dela u Srbiji tema je nove tribine koja će, u okviru programa “Savremena kultura Latinske Amerike”, biti održana 28. decembra u maloj sali Studentskog kulturnog centra Beograda, u okviru projekta “Kulture ritmova”.
Recepcija i kritika Borhesovog književnog dela u Srbiji tema je nove tribine koja će, u okviru programa “Savremena kultura Latinske Amerike”, biti održana 28. decembra u maloj sali Studentskog kulturnog centra Beograda, u okviru projekta “Kulture ritmova”.
Na tribini će govoriti pisac, književni kritičar i saradnik Instituta za srpski jezik u Beogradu Vasa Pavković i profesorka španskog jezika i književnosti na Fakultetu za kulturu i medije Univerziteta Megatrend u Beogradu Nevena Janićijević-Matić, a razgovor će voditi estetičarka i književnica Divna Vuksanović i urednica programa SKC-a Vesna Kapor.
Borhesova prozna fantastika, ali i poezija, inspirisala je na domaćoj književnoj i kulturnoj sceni mnoštvo polemika koje su, 80-ih i 90-ih godina 20. veka gotovo podelile kulturnu javnost na “borhesovce”, tj. pristalice takozvane eruditne, nadrealne, fantastičke književnosti, i one koji to nisu.
Poznato je i da “slučaj Borhes”, kako u svetu, tako i ovde, predstavlja i danas jedinstveni i vrlo kontraverzni književni, kulturni i društveni fenomen.
Tribina je i prilika za podsećanje da su se domaći čitaoci sa Borhesovim fantazmagorijama sreli već 1963. godine izborom pripovedaka objedinjenih naslovom “Maštarije” (prema njegovoj istoimenoj zbirci, proširenoj pričama iz “Vrta sa stazama što se račvaju” i “Sveopšte istorije beščašća”), koju je u prevodu Božidara Markovića objavio beogradski “Nolit”, u kolekciji “Metamorfoze” koju je uređivao Vasko Popa.
Miodrag Pavlović ukazao je u predgovoru te knjige da se - uvek kada se govori o (gotovo totalno slepom) argentinskom piscu Horheu Luisu Borhesu (Jorge Luis Borhes, Buenos Ajres, 1899 - Ženeva, 1986) - pominjalo njegovo mešano, špansko-englesko-portugalsko poreklo, koje nije samo slučajnost, nego se čini kao predestinacija i osnova čitavog njegovog intelektualnog i stvaralačkog stava.
“Niko nije više bez otadžbine, kaže za njega jedan španski prikazivač, međutim, to nije sasvim negativna odredba. Borhes bi, kažu, mogao biti pisacu svakom delu sveta, njegovo pisanje nema ničeg lokalnog ni nacionalnog - on je kosmopolita, građanin sveta u svetu gde takve građane malo ko prihvata. Ne samo što njegov stil ima naučničku, internacionalnu, bezličnu preciznost - mesta zbivanja njegovih pripovesti crtaju dijagonale po kontinentima; u vremenu su to vertikale kroz debele naslage prošlosti”, naveo je Pavlović.
Poliglota i polihistor, Borhes se bavio i različitim književnim rodovima: pripovetkama, esejima, lirikom.
Njegovi eseji obrađuju teme iz engleske, francuske, američke, španske, austrijske i ostalih književnosti, povezujući probleme u vrlo širokim rasponima: englesku poeziju 19. veka i persijsku iz vremena Omara Hajama, Marka Pola i Kolridža, kineski zid i Benedeta Kročea...
Njegove priče idu od mitskih junaka do moderenih gangstera, od Indije do starog Vavilona, od Aleksandrije do Irske, čak do fiktivnih prostora u kojima se rezimira istorijsko iskustvo čovečanstva i snovi usmereni njegovim apsurdnim težnjama, istakao je Pavlović u predgovoru “Maštarija”.
Ciklus tribina “Savremena kultura Latinske Amerike” i prateće programe “Gradovi plešu” zajednički organizuju udruženje građana za umetnost, kulturu, medije i društvena pitanja “Mladi grašak”, “Kapuera Angola centar”, plesne škole “Casa Latina” i “Tango natural”, NVO Beosalsa.com i Studentski forum za Latinsku Ameriku (SFLA), u saradnji sa Zavodom za proučavanje kulturnog razvitka Srbije i SKC-om Beograd.
Projekat “Kulture ritmova” i tribinski program “Savremena kultura Latinske Amerike” finansijski je u celosti podržao Fond za otvoreno društvo.
Sajt SKC Beograd je www.skc.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
Dimitrije Stefanović
