Biseri Danice (i) za decu

Svetosavska beseda Vukove zadužbine “Biseri ’Danice’” održana je 26. januara u Kolarčevoj zadužbini u Beogradu kao tradicionalna, svojevrsna vremenska i prostorna duhovna spona davnih i novijih znamenitih utemeljivača i graditelja srpskog prosvetiteljstva, jezika, pisma, kao i dobročinstava, i njihovih sledbenika iz naraštaja savremenog doba.

Svetosavska beseda Vukove zadužbine “Biseri ’Danice’” održana je 26. januara u Kolarčevoj zadužbini u Beogradu kao tradicionalna, svojevrsna vremenska i prostorna duhovna spona davnih i novijih znamenitih utemeljivača i graditelja srpskog prosvetiteljstva, jezika, pisma, kao i dobročinstava, i njihovih sledbenika iz naraštaja savremenog doba.

Veče uoči praznovanja Dana svetog Save, 27. januara, koji je još od 19. veka slava svih škola u Srbiji, dobrodošlicu u Maloj sali Kolarčeve zadužbine poželela je upravnica Vukove zadužbine Slađana Mlađen, a Draško Ređep besedio je o 17 godišta “Danice” (1994-2010).

U programu su učestvovali i Miodrag Maticki, glavni i odgovorni urednik (sa kourednicom prof. dr Nadom Milošević-Đorđević) tog nastavka ranijeg Vukovog srpskog narodnog ilustrovanog kalendara (1826-1829. i 1834. u Beču), kao i autori članaka u obnovljenom izdanju.

Predstavljeni su i neki od priloga iz “Danice” za godinu 2010, čija je središnja tema “Srbi u svetu”, i to od Vidojka Jovića “Srpski naučnici - bečki đaci”, Slavka Vejinovića “Srpske Gračanice”, Spomenke Jelić-Medaković “Slavenski balovi u Beču”, Vidosave Golubović “Vinaverov Beč - staklena bašta na Dunavu”, Rajka Petrova Noga “Početni prostor” (Kosovo i Metohija).

Mogla se slušati i poezija Petra Pajića “Kad su Srbi čitali ušima” (pesme “Seoba Srbalja” i “Put do Jovanice, prema Hilandaru”) i pesme Dragomira Brajkovića “Iseljenička” i “Na zapadu zapada”, kao i prilozi Jelice Roćenović “Sećanje na Puškina i njegovu ljubav Amaliju Riznić” i Krinke Vidaković-Petrov “Uloga periodike u očuvanju srpskog identiteta u Americi”.

Iz drugog godišta u tom kalendaru dodatka “Danica za mlade” predstavljene su priče stvaralaca za decu, počev od “Šta tražiš u vasioni. Pismo kosmonautu” Miše Odalovića - dobitnika tri prelepa priznanja u minuloj 2009. godini: nagrade “Politikinog Zabavnika”, Gračaničke povelje i “Neven”. Njegova senzibilna poetika zavredila je i poseban deo u rubrici “Ličnost godine”, uz pesme “Mama je glagol od glagola raditi”, “Molitva za mamu” i “Ma, kakva divota”.
Predstavljena je i kratka proza za decu Stojanke Grozdanov-Davidović “Seo Vanja pored bake”, dve ljubavne pesme Zorice Bajin-Đukanović “Slikanje u snegu” i “Susret”, kao i poetsko stvaralaštvo za decu Tatjane Cvejin “Kolevka za sestru” i “Plava pesma”, te “Susreti”, “Susret s lavom” i “Oči u oči s krokodilom” Milana Ivanovića.

Stihove i odlomke iz tih priloga u “Danici” govorili su dramski umetnici Rada Đuričin i Dragan Vučelić, a nastupio je i Hor Crkve Sv. Marka, pod ravnanjem dirigenta Predraga Miodraga.

U “Danici za mlade” objavljene su i pesme Rajka Lukača “Usamljenik”, Laze Lazića “Bubamare” i “Vilin konjic”, i Drage Teševića “Svemir u kapi rose. Govor slova ili O čemu sanjaju slova”, priče Miloja Radovića “Riblja priča”, Gordane Timotijević “Oblutak i belutak u širokom šarenom svetu” i “Osvetljen prozor”, Gordane Maletić “Klupa u parku”, Božidara Peševa “Priča o suncokretu”, kao i literarni radovi grupe đaka.

Autorka poučnog priloga “Vez za decu” je Milica Jovanović-Marković, zanimljiv je i prikaz “Lika Nikole Tesle na poštanskim markama” Jugoslava Miletića, a “Hronika važnih događaja” beleži festivale i takmičenja: Zmajeve dečje igre u Novom Sadu (Gordana Maletić), Vitezovo proleće u Beogradu (Mila Mutavdžić) i Letnju školu srpskog jezika, običaja i kulture u Sremskim Karlovcima (Draginja Kalinić).

Pored Zmajevih dečjih igara (Dušan Đurđev), dve decenije Festivala humora za decu u Lazarevcu (Radmila Bulatović), Festivala “Zlatno zvonce” u Novom Sadu, Festivala pesnika za decu “Bulka” u Crvenki (Zorica Đukić), dodatak “Danica za mlade 2009” sadrži i prikaze dramskih programa: Međunarodnog festivala pozorišta za decu u Subotici (Olivera Mudrinić), Festivala ekološkog pozorišta za decu i mlade u Bačkoj Palanci (Nataša Krulj), Pozorišnog festivala “Festić” (Jelica Stevanović), “TIBA - ali ne stomak, nego velika avantura” (Milena Depolo), Zvezdarišta (Nataša Milović) i “Teatra u pokretu” Centra za scensku igru (Kristina Damnjanović-Opsenica).

Zabeleženi su i Festival nove dečje muzike Srbije “Dida Čarolija” (Marko Jeftić), Međunarodni dečji festival folklora u Mladenovcu (Zoran Milanović) i Festival srpske pesme “Deca djeci, djeca deci” u Torontu, Kanada (Katarina Čejni), kao i prvonagrađeni radovi po konkursima Prijatelja dece Srbije u okviru “Dečje nedelje”, Fondacije Vukove zadužbine za Žabljak, Šavnik i Plužine (Crna Gora) u okviru “Petrovdanskog pjesničkog vijenca” u Spomen parku “Vukovi korijeni” u Petnjici, i Radio Beograda za najbolju kratku priču za decu.

Zmajevo kolo pisaca za decu u “Ličnosti godine” razigrano počinje Ljubivoje Ršumović - povodom obeležavanja pola veka stvaralaštva, uz njegove pesme “Dete”, “Domovina se brani lepotom” i “Basna”, “Sećanjem” na Miru Alečković (1924-2008) i njenim pesmama “Priča o mojoj zemlji” i “Zlatna kola”, pričama novih autora za decu Aleksandre Urošević “Vesna iz ormara” i Maje Bogunović “Ćutanje o puževima” i “Male stvari”, pesmom Dejana Aleksića “Pijačni Parlament” u rubrici “Oda povrću”.

U “Portretu učenika” predstavljena je likovno talentovana učenica Tamara Šekularac iz Osnovne škole “Karađorđe” u Beogradu, Saša Arsenić autor je ilustracije stalne naslovne strane tog dodatka i priloga sa crtanim tablama Dositejeva basna u stripu “Kurjak i konj” i “Kako nastaje strip - Agi i Ema”, a u oba godišta dodatka su i rubrike “Čas opisa časopisa” o periodici za decu i preporuke knjiga za decu domaćih izdavačkih kuća.

Urednica prvog godišta “Danice za mlade” bila je Sonja Milovanović.

Beleženje u “Hronici važnih događaja” u 2010. godini se (ne)skladno nadovezuje, jer nije zadržan dobro osmišljen sadržaj tog dodatka u 2009. godini, ali se treba nadati da će to biti prevaziđeno kada se taj školski zabavnik pojavi kao posebno izdanje Vukove zadužbine, što bi omogućilo da ta publikacija sama pokriva štamparske troškove i da se nađe i na novinskim kioscima, kako je planirano i najavljeno iz te ustanove.

Kalendar “Danica” za 2010. godinu počinje temu “Srbi u svetu” prilogom Miodraga Matickog o Terezini Albertini Lujzi fon Jakob-Robinson - sa nadimkom Talfj izvedenim iz prvih slova dugog imena, čiji život i delovanje nam je studiozno otkrila prof. dr Gabrijela Šubert, inostrani član SANU, uz najavu daljih osvetljavanja duhovnih veza srpskog i nemačkog naroda, još iz doba Dositeja Obradovića.

Brojni autorski članci na tu i druge teme kulture, prosvete, nauke, istorije, folkloristike, istorije umetnosti, očuvanja narodne baštine i drugih oblasti, u okviru stalnih ili povremenih rubrika “Osvetljenja”, “Dinastije”, “Narodna književnost”, “Književnost i umetnost”, “Jezik”, “Opisanije namastira”, “Prvi srpski ustanak”, “Narodni kuvar”, “Astronomija” i “Zadužbine”, traže puno više prostora, a svaki broj “Danice” otvara rubrika “Kalendar”, koji čine prilozi Mila Nedeljkovića “Mecoslov za Srbe sva tri zakona” (sa godinama znatnijih događaja od postanka sveta i rođenja Hristova, kao i razmakom od nekih znamenitih godina srpske prošlosti), Islamskim praznicima u 2009/2010. godini (hidžretska 1431. godina) i Jevrejskim kalendarom za 5770. godinu (2009-2010), kao i “Letopis 21. veka”, koji priređuje Nikola Bura.

Za tehnička rešenja zaslužan je Bole Miloradović

Sajt Vukove zadužbine je www.vukova-zaduzbina.rs

Dimitrije Stefanović